4645771470

Identyfikacja toksycznych produktów rozkładu termicznego i spalania tworzyw sztucznych

Podstawowymi czynnikami wywołującymi przyspieszone procesy starzeniowe w polimerach są:

•    czynniki utleniające, w tym szczególnie tlen i ozon zawarte w powietrzu,

•    podwyższona temperatura, w tym również nagłe (cykliczne) zmiany i temperatury,

•    działanie światła, w tym szczególnie promieni UV oraz promieniowania radiacyjnego,

•    chemiczne substancje agresywne, w tym również woda i para wodna,

•    naprężenia mechaniczne, w tym szczególnie cyklicznie zmieniające się naprężenia dynamiczne (prowadzące do zmęczenia tworzywa), itp.

W celu zapobiegnięcia lub częściowego zahamowania bądź opóźnienia reakcji wolnorodnikowych procesów starzeniowych wprowadza się do polimerów odpowiednie substancje, zwane stabilizatorami i inhibitorami. Związki, które wprowadzone do środowiska reakcji powodują zatrzymanie reakcji (np. wolnorodnikowej polimeryzacji), noszą nazwę inhibitorów, a związki spowalniające wolnorodnikowe reakcje polimeryzacji (zachodzące w procesach starzenia polimerów) nazywa się stabilizatorami.

Stabilizatory wprowadza się do polimerów bądź to w celu ułatwienia a niekiedy wręcz umożliwienia) procesów przetwórczych, które prowadzi się zwykle w podwyższonej temperaturze i przy dużych naprężeniach ścinających, bądź też najczęściej w celu przedłużenia okresu użytkowania uformowanych gotowych wyrobów z polimerów. W praktyce stosuje się wiele odmian stabilizatorów o różnym działaniu i przeznaczeniu; są to związki zwiększające odporność na działanie:

•    podwyższonej temperatury - stabilizatory termiczne,

•    światła - absorbery UV,

•    tlenu -    antyutleniacze,

•    ozonu    - antyozonaty,

•    promieniowania jonizującego,

•    metali o zmiennej wartościowości,

•    zmiennych naprężeń (zmęczenie).

Najskuteczniej działającymi antyutleniaczami:

•    fenole    (wielowodorotlenowe i wielopierścieniowe),

•    aminy    aromatyczne,

•    organiczne związki siarki (merkaptany, tioetery i disiarczki),

•    związki fosforu (fosfiny).

5

Autor: Elżbieta Gałązka, Zdzisław Salamonowicz