4645771472

Identyfikacja toksycznych produktów rozkładu termicznego i spalania tworzyw sztucznych dobrej kompatybilności obu substancji (polimer - plastyfikator) muszą one mieć podobną polamość. Stąd silnie polarne polimery (jak np. PVC) wymagają przy zmiękczaniu podobnie silnie polarnych plastyfikatorów. Zbyt mała polamość plastyfikatora pogarsza w tym przypadku kompatybilność i zdolność żelowania układu polimer-plastyfikator. Do uzyskania jednorodnego układu zwykle konieczne jest podwyższenie jego temperatury (np. proces żelowania układu PVC-plastyfikator wymaga temperatury 160-180°C). Już bowiem przy małych stężeniach plastyfikatora zachodzi proces żelowania polimeru, następuje spadek lepkości stopu, poprawia się zdolność przerobowa, zwiększa się zdolność przyjmowania napełniacza, a te samym poprawia się ekonomiczność otrzymywania wyrobów polimerowych.

W praktyce przez użycie plastyfikatorów polepsza się elastyczność niektórych żywic, pochodnych celulozy i polimerów, szczególnie w niskiej temperaturze. Dzięki plastyfikacji uzyskuje się wyroby polimerowe (które ze swej natury, jak np. PVC, są twarde i kruche) o właściwościach elastycznych, jak np.: wykładziny podłogowe, izolacje kablowe, folie, węże, zelówki, masy uszczelniające, sztuczną skórę, miękkie pianki i inne wyroby techniczne. Ciekłe plastyfikatory są niezbędne do otrzymywania plastizoli, organozoli i organożeli, jako czynnik ułatwiający tworzenie się dyspersji (np. past PVC).

Wadą plastyfikacji fizycznej (zewnętrznej) jest to, że układ polimer-plastyfikator nie jest stabilny w dłuższym okresie, pod działaniem bowiem sił zewnętrznych (grawitacji) następuje rozdział (migracja) plastyfikatora na powierzchnię wyrobu, jego ługowanie ekstrakcja (cząsteczki plastyfikatora nie są chemicznie związane z łańcuchami makrocząsteczek polimeru); ponadto plastyfikatory są zwykle mniej lub więcej toksyczne, co ogranicza ich stosowanie np. do folii przeznaczonych do kontaktu z produktami spożywczymi.

Migrację plastyfikatora na powierzchnię wyrobów można ograniczyć przez stosowanie plastyfikatorów polimerycznych, którymi najczęściej są: chlorowany polietylen, kopolimer etylen/octan winylu, niektóre typy kauczuków nitrylowych itp.

Niekiedy przy zbyt małym dodatku plastyfikatora nie obserwuje się efektu plastyfikacji polimeru, lecz wzrost jego kruchości, twardości i temperatury zeszklenia -występuje tzw. zjawisko antyplastyfikacji; dopiero dodatek większej ilości plastyfikatora powoduje zwiększenie efektu zmiękczenia danego polimeru.

W praktyce największą i najpowszechniej stosowaną grupą plastyfikatorów są estry kwasu ftalowego i fosforowego, a ponadto: abietynowego (kalafonii), adypinowego, sebacynowego oraz wyższych kwasów tłuszczowych. Stosowane są również plastyfikatory

Amur: Elżbieta Gałązka, Zdzisław Salamonowicz    7