4989292124

2.2. Problem badawczy - metodyka i cel badań

Jednym z najbardziej fascynujących i emocjonalnie wciągających zdarzeń w nauce jest uzmysłowienie sobie procesu badawczego, jedynego, niepowtarzalnego naukowego spojrzenia na rzeczywistość.

Rysunek 1. Podstawowe etapy procesu badawczego

Źródło: Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, op. cit., s. 36.

Jak podają Ch. Frankfort-Nachmias i D. Nachmias, proces badawczy to całościowy schemat działań, jakie naukowcy podejmują w celu wytworzenia wiedzy - to paradygmat naukowych dociekań. Proces badawczy składa się z siedmiu podstawowych etapów: problem, hipotezy, plan badawczy, pomiar, zbieranie danych, analiza danych i uogólnianie (generalizowanie)¹. Przebieg tego procesu obrazuje poniższy schemat. Ze swej istoty nie oddaje on bogactwa zaciekawień i fascynacji. Pokazuje jedynie główne etapy procesu badawczego.

Analizując ten schemat warto wspomnieć, że w skład procesu badawczego wchodzi problem badawczy. Odpowiednie sformułowanie problemu badawczego ma zatem kluczowe znaczenie przesądzające o dalszych etapach procesu badawczego. Najbardziej istotną cechą procesu badawczego jest jego cykliczna natura. Zazwyczaj zaczyna się on od postawienia problemu a kończy wstępnymi wnioskami. Wnioski sformułowane w ramach jednego cyklu są początkiem cyklu następnego².

Przypomnijmy w tym miejscu, że według J. Pietera „problem naukowy jest subiektywnym odzwierciedleniem obiektywnych niedostatków w danej nauce". Problem jako swoiste pytanie określające rozmiar pewnej niewiedzy, tj. pewnego braku w dotychczasowej wiedzy określa cel i granice danej pracy naukowej, nie sposób, więc wątpić, że w każdej jest rzeczywiście potrzebny. Praca naukowa bez problemu byłoby to w zasadzie to samo, co jakakolwiek praca twórcza bez koncepcji twórczej lub praca bez zadania, bez celu³.

1

   Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Wyd. Zysk i S - ka. Poznań 2001, s. 36.

2

   Tamże, s. 36.

3

   J. Pieter, Zarys metodologii pracy naukowej, Wyd. PWN, Warszawa 1975 r., s. 35 - 37.