5192605770

[5] RECEPTORY ADRENERGICZNE 71

występują w presynaptycznych błonach nerwów sympatycznych. Regulują one wydzielanie neuromediatorów do szczeliny synaptycznej. Wykazano, że niektóre związki o działaniu agonistycznym hamują wydzielanie noradrenaliny z zakończeń nerwowych układu autonomicznego. Substancje, które charakteryzują się natomiast jedynie wysokim powinowactwem do receptorów adrenergicznych a₂, powodowały wzrost wydzielania tego neuromediatora do przestrzeni synaptycznej. Receptory a₂ oddziałując z licznymi Ugandami, wykazują szczególnie wysokie powinowactwo do johimbiny, niskie zaś do prazosyny i fenoksybenzaminy. Wprowadzona klasyfikacja wydaje się być bardzo użyteczna. Tym niemniej receptory niektórych wyspecjalizowanych pozaneuronalnych błon plazmatycznych w odpowiedzi na działanie ligandów przypominały typowe receptory pre-synaptyczne (14, 15). Przykładami farmakologicznie czynnych receptorów adrenergicznych a₂ w błonach pozaneuronalnych są receptory płytek krwi człowieka (16), komórek wielu linii hodowlanych in vitro (17), i receptory skóry indyka (18). Dane te świadczyć mogą o bardzo szerokim i zróżnicowanym występowaniu receptorów adrenergicznych a₂.

II-2. Receptory adrenergiczne (?

Receptory adrenergiczne |3 występują głównie w mózgu, sercu, mięśniach gładkich oraz licznych narządach, których metabolizm regulowany jest przez adrenalinę. W sercu pobudzenie ich wywołuje dodatnie reakcje ino-, tono-, chromo, batmo-, i dromotropowe. Pośredniczą one ponadto w rozkurczu naczyń, spadku napięcia mięśni gładkich oskrzeli, jelit i macicy. Z receptorami (3 oddziałują te same związki agonistyczne co z receptorami a. Ich podatność na aktywację przez katecholaminy maleje jednak w odwrotnej, w stosunku do receptorów adrenergicznych a, kolejności i przedstawia się następująco: izoproternol, adrenalina, noradrenalina, fe-nylefryna. Antagonistami tej klasy receptorów są: propranolol, dwuchlo-izoproterenol, alprenolol oraz wiele innych. Typowe przykłady substancji agonistycznych i antagonistycznych receptorów adrenergicznych (3 przedstawia tabela 2.

W stosunku do receptorów adrenergicznych (3, o których występowaniu i wrażliwości na działanie licznych ligandów pojawiało się szereg często sprzecznych informacji, proponowano wiele różnych klasyfikacji. Opierano je zazwyczaj na stopniu wrażliwości receptorów określonego narządu wobec kilku zaledwie agonistów oraz znacznej liczby antagonistów. Najmniej kontrowersyjne i zarazem najtrwalsze okazało się wyróżnienie dwóch klas receptorów (3! i (3₂ (19). Receptory (3j obecne są głównie w sercu i jelitach. Powinowactwo ich do endo- i egzogennych agonistów maleje w następującej kolejności: izoproterenol > adrenalina --noradrenalina. Receptory adrenergiczne (3₂ występują przede wszy-