5217957927

153

z powierzchni plaży powoduje ciągłe odnawianie się zapasu wilgoci, gdyż świeże ilości wody wciąż wznoszą się dzięki włoskowatości z jeziora, zastępując wodę wyparowaną.

Skład chemiczny wody nasycającej piasek plaż bardzo znacznie odbiega pod wieloma względami od składu wody sąsiedniego jeziora¹). W lecie, w okresie ciszy i upałów, sucha pozostałość wody z piasku, pozostałość po żarzeniu i twardość całkowita wyraźnie przewyższają odpowiednie cechy wody jeziornej. Tak np. najwyższa znaleziona wartość suchej pozostałości wynosiła 605 mg/1, gdy dla wody wigierskiej—189 mg/1. Twardość wody, nasycającej piasek dochodziła do 20.8 stopni niemieckich, przy 8.6 stop., właściwych dla wody jez. Wigierskiego. Trzeba przytem podkreślić, że poważne różnice zaznaczają się już całkiem niedaleko ponad granicą wody, tak że np. woda pobrana z odległości 40 cm ponad tą granicą wykazuje

często twardość o

100°

/

/0

większą, niż woda jeziorna.

Jeszcze większe różnice wykazuje zawartość żelaza (Fe’"),

którego ilość często przekracza

10 mg/1 Fe₂ 0_;5, podczas gdy

w wodzie jeziornej stwierdzić można tylko ślady (< 0.05 mg/1). Bardzo znaczna jest też utlenialność wody z plaż, będąca do pewnego stopnia miarą ilości rozpuszczonych substancyj organicznych. Cecha ta osiąga na niektórych zanieczyszczonych plażach wartości dochodzące do 53.6 mg/1 0₂, przekraczając wielokrotnie utlenialność wody jeziornej (4.6- —9.1 mg/1 0₂). W związku z tern ilość tlenu rozpuszczonego w wodzie z piasku jest nieznaczna i wynosi zazwyczaj zaledwie około 1 cm³/l, lub nawet spada do 0.

Na swoisty skład chemiczny wody psammolitoralu wpływa z pewnością kilka czynników, przedewszystkiem zaś kondensacja, spowodowana ciągłem parowaniem wody z powierzchni plaży, rozkład naniesionych przez wodę substancyj, a także działalność życiowa organizmów psammonowych.

Ter mika wynurzonych części psammolitoralu przedstawia się nadzwyczaj charakterystycznie. Jest ona regulowana dwoma przedewszystkiem czynnikami: bezpośrednią

9 Metoda pobierania wody z piasku polega na ostrożnem ssaniu jej przy pomocy pipety o niezwężonym końcu, opartym na kawałku wilgotnej, gęstej gazy młynarskiej, położonej swobodnie na powierzchni plaży.