5332217597

Pamiętnikarstwo

Podobne cechy posiada Pamiętnik Legionisty. Jest on również relacją odtwarzającą wydarzenia, których autor był uczestnikiem. Uwaga piszącego skupia się często na własnych dokonaniach. Ujawnia on nie tylko przebieg wypadków, j lecz także osobiste refleksje charakteryzujące się dystansem czasowym pomiędzy zaistnieniem wydarzenia a jego opisaniem. W przeciwieństwie do powstałego jednocześnie ze zdarzeniami Dziennika, pamiętnikarska relacja posiada retrospektywny charakter. Dzieje się tak mimo narracji prowadzonej w czasie teraźniejszym.

Krasicki i Solek nie pozostawali osamotnieni w swej kronikarskiej działalności. Analogiczne utwory stały się również dziełami Andrzeja Struga, Władysława Orkana, Józefa Iwickiego oraz Jana Dąbrowskiego. Andrzej Strug w Odznace za wierną służbę bohaterem swych wspomnień uczynił kilkunastoletniego chłopca - Sylwka. Zafascynowany romantyką i perspektywami walki

0    wolność, młody ochotnik wstąpił do Legionów

1    znalazł się w oddziale ułanów Władysława Beli ny (w tej samej formacji służył podczas wojny autor Odznaki...). Frontowa rzeczywistość zweryfikowała optymistyczne wyobrażenia. „Zamiast spodziewanych deszczów patriotycznych, napotkał Sylwek dryl wojskowy, cierpienie, wreszcie - śmierć w zakopiańskim szpitalu po odniesieniu rany” - napisał o nim Jan Pieszczą chowicz. Postać młodzieńczego bohatera-narra-tora nadaje spojrzeniu na Legiony dozę naiwności. Podkomendny rotmistrza Beliny bezgranicznie ufał w geniusz Józefa Piłsudskiego, którego postać zdaje się być w utworze wszechobecna. Wszelkie wątpliwości rozpraszał bohater formułą: „od myślenia jest Komendant”. Postawa taka ilustruje mechanizm narodzin legendy wodza

140 1 Brygady, który jako nieszablonowy dowódca

- zyskał miłość i oddanie legionistów.

Szlak Z Ostrowca na Litwę, wraz z czwartym pułkiem piechoty Legionów, przebył autor Drogi Czwartaków - Władysław Orkan. Zgodnie z konwencją reportażu, utwór Orkana charakteryzuje się żywym i dynamicznym opisem wydarzeń, opartym na obserwacjach naocznego świadka.

Konspekt nr 4/2006 (27)

Bolesław Faron zauważył, iż, „został on napisany wyraźnie «ku pokrzepieniu serc», jako tekst agitacyjny i mobilizujący”. Jego twórca (oficer sztabowy), świadomie utrwalał legendę polskiego oręża. Obraz konfliktu w Drodze Czwartaków zaciemniają emocje, dotychczasowe doświadczenia literackie autora, a także liczne opisy przyrody. Unikając drastycznych scen nie przedstawił prozaik trudów wojennej egzystencji. Rozwinął natomiast warstwę faktograficzną: w trakcie lektury utworu poznajemy daty i miejsca stoczonych bitew, treść rozkazów oraz liczbę poległych żołnierzy. Przygnębiające opisy skutków działań wojennych miały wzbudzić uczucia nienawiści do wroga. Przedstawiając kolejne batalie, rezygnował Orkan z reporterskiego stylu zastępując go poetyckimi wizjami. Liryczne obrazy - uzupełniając reportażowe sprawozdania - nadają Drodze Czwartaków urozmaicony, dychotomiczny charakter. Jako twórca tekstów agitacyjnych, realizował pisarz swój patriotyczny obowiązek: przedstawiając upiększony obraz wojny, nawoływał do wstępowania w legionowe szeregi.

Świadomość Polaka zmuszonego do założenia niemieckiego munduru i wykonywania żołnierskich obowiązków ilustruje dzieło Józefa Iwickiego - Z myślą o Niepodległej. Listy Polaka. żołnierza armii niemieckiej, z okopów 1 wojny światowej. Czterdziesta piąta rezerwowa dywizja pruskiej obrony krajowej, w' składzie której znajdował się oddział autora Listów..., brała udział w walkach na froncie zachodnim w okolicach Flandrii. Wysyłana z okopów korespondencja, której adresatką była matka Iwickiego, stanowi doskonalą relację z okresu wojny pozycyjnej. Niemało tu również refleksji bohatera na temat przyszłości państwa polskiego po zakończeniu walk. Myśl o niepodległej ojczyźnie wiązała się z troską o rozwój gospodarczy ziem polskich. Będąc realistą nie przestawał Iwicki myśleć o trudnościach, z jakimi zetkną się Polacy podczas odbudowy państwa. Zdawał sobie sprawę z ogromu pracy czekającej wszystkie warstwy społeczeństwa dążącego do scalenia ziem polskich w jeden organizm państwowy. Faktu