Określenie tematu
pracy naukowej. Tak więc hipoteza jest naukowym przypuszczeniem o istnieniu danego zjawiska bądź jego wielkości, częstotliwości, o jego stosunku do zjawisk innych, o związku danych zjawisk z innymi. W ujęciu ogólnym
jest przypuszczeniem dotyczącym danego przedmiotu badań według jakiejkolwiek kategorii poznania, w szczególności kategoriach przyczyny, jakości, ilości, czasu, przestrzeni itp. W takim ujęciu - przed przystąpieniem do rozwiązywania wszelkich problemów naukowych mamy do czynienia z pewnymi hipotezami, przypuszczeniami, co do możliwego wyniku.
Za hipotezy uważa się zazwyczaj przypuszczenia dotyczące zależności przyczynowej danego zjawiska bądź jego składnika, od zjawisk innych, czyli przypuszczenia odnoszące się do jego „mechanizmu". Opierając się na faktach znanych i dostatecznie sprawdzonych przypuszczamy, że badane zjawisko powstaje w określonych warunkach bądź też, że jest skutkiem danych przyczyn. Hipoteza implikuje zastosowane metody badań, dobór aparatury lub warunki, jakie należy zapewnić w trakcie eksperymentów.
Opierając się na twierdzeniach sprawdzonych i na wypróbowanych metodach dowodzenia, uczony przypuszcza, że pewne twierdzenie nowe można będzie udowodnić w sposób określony. Tak np. obserwacja, iż wartości kursu okrętu mają charakter oscylacyjny o zmiennym okresie, a przy tym zależą od warunków środowiskowych, konstrukcji kompasu oraz częstości wychylania steru pozwala postawić hipotezę, że proces ten można analizować przy pomocy tzw. Szybkiej Transformaty Fouriera - aparatu badawczego stosowanego przede wszystkim w elektrotechnice w odniesieniu do zmiennych przebiegów o charakterze okresowym. Aby sprawdzić tę hipotezę, należało wykonać rejestracje wskazań różnych kompasów na różnych okrętach w różnych warunkach pogodowych, a następnie, rejestracje te przetworzyć zaproponowanym aparatem matematycznym, co w efekcie pozwala wydzielić charakterystyczne przedziały zmienności błędów kompasów - inne dla magnetycznych, inne dla żyroskopowych, i wreszcie wskazać inne - wynikające z cech okrętu.
Rola hipotez jest oczywista wszędzie tam, gdzie w problemie naukowym mieszczą się pytania:
59