5439978821

Nr 9

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

199

mania subwencji ze strony Państwa łub taniego długoterminowego kredytu z instytucji albo banku państwowego w wysokości 50% kapitału, potrzebnego na budowę. Subwencja wzgl. kredyt mają być w całości przeznaczone na odpowiednie obniżenie kosztów kapitału przy układaniu taryfy sprzedaży energji.

Jeżeli w braku odpowiednich funduszów czy też tanich długoterminowych kredytów uprawniony nie będzie mógł korzystać z państwowej pomocy finansowej, to obowiązki jego co do budowy sieci rozdzielczych na dalszy czas trwania uprawnienia redukują się do połowy i to przez wszystkie lata. przez które nie będzie otrzymywał pomocy finansowej.

Uzasadnienie pierwszych dwóch punktów wynika z rozważań całego referatu; punkt trzeci uzasadniony jest wielkością 'kapitału na inwestycje w rozmiarach, określonych programem w punkcie drugim. Wszystkie państwa uznają konieczność elektryfikacji w znacznie szerszych ramach, niżeśmy to przewidywali, w szeregu państw uznano też, że budowa sieci rozdzielczych w osiedlach coraz to mniejszych co do ludności, gęstości zamieszkania i skupienia zabudowań, jako przeważnie deficytowa, a ze stanowiska racji stanu bezwarunkowo konieczna, musi być przez państwo subwencjonowana. Francja wstawia stale w budżety znaczne kwoty na budowę „sieci rolniczych ostatnio w planie Marquet przewidziano na najbliższych 5 lat subwencje w wysokości 300 milj. fr. fr. W Czechosłowacji rząd subwencjonuje nietylko budowę sieci rozdzielczych, ale również i sieci najwyższego i średniego napięcia. 1 tak parlament przeznaczył tam na okres 1930 — 1945 r. fundusz 200 milj. k. cz. dla udzielania 30-letnich pożyczek 4%-owych na budowę sieci 100 kV; następnie rząd udziela subwencji w wysokości 50% kosztów budowy sieci 22 kV. Wreszcie uchwalono w r. 1926 fundusz 10 milj. k. cz., a w r. 1929 dalszych 35 milj. k. cz. na subwencje dla budowy sieci rozdzielczych w wysokości 50, a wyjątkowo i 75% całkowitych kosztów budowy. Przy udzielaniu subwencyj mieści się zawsze obowiązkowy warunek ustalania taryf z uwzględnieniem niższych kosztów kapitału.

Wynik takiej pomocy finansowej ze strony państwa daje się zarówno we Francji, jak i w Czechosłowacji ująć w konkretne cyfry; we Francji w roku 1934 z 38 000 gmin było 34 600, czyli 91%, zelektryfikowanych, a w Czechosłowacji w r. 1932 z 15 423 gmin 9 000, czyli 60%, miało sieci rozdzielcze, które obsługiwały 60% całkowitej ludności.

Pomoc finansowa, którą określiliśmy w wysokości 50% dla uprawnień polskich, odpowiada w przybliżeniu kosztom budowy sieci rozdzielczych przy elektryfikacji, uwzględniającej połowę osiedli danego obszaru zasilania. Ponieważ te kredyty czy subwencje przesuwamy na 10 lat po uzyskaniu uprawnienia, to sądzimy, że w tym okresie z jednej strony uprawniony wykaże wystarczająco sposób i powagę swojej pracy, a z drugiej strony finanse państwa powinny dojść do takiego stanu konsolidacji, że pomoc przewidziana będzie leżała w granicach możliwości.

ELEKTRYFIKACJA ROLNICTWA

J. Swech

Kierownik techniczny Związku Elektryfikacyjnego Chełmno—Świecie—Toruń.

Streszczenie. Elektryfikacją rolnictwa winny się zająć czynniki zainteresowane, to jest państwo i samorząd:

1)    państwo — przez zapewnienie kapitałowi prywatnemu rentowności zapomocą bezzwrotnych subwencyj ¹ zwolnienie od wszelkich podatków,

2)    samorząd — przez tworzenie związków celowych elektryfikacyjnych, względnie lak, jak państwo przez zapewnienie rentowności kapitałowi prywatnemu.

Wszystko winno być ujęte w formę prawną przez wydanie racjonalnych podstaw.

'Przed elektryfikowaniem należy bezwzględnie wyszukać wszystkich możliwych odbiorców i zapewnić sobie ich przyłączenie oraz zobowiązać rolników do bezwzględnego używania energji elektrycznej do wszystkich potrzeb gospodarstwa. Bez tego zobowiązania elektryfikacja wsi jest niemożliwa. Mogą tu być bardzo pomocne spółdzielnie maszynowe w każdej wsi, które mają jeszcze tę ważną zaletę, ze poważnie zmniejszają obciążenie szczytowe.

Jeszcze niedawno rolnik nie mógł myśleć o całko-^w‘tem zelektryfikowaniu swego gospodarstwa, — chyba, że ^rniał możność zbudowania w tym celu własnej elektrowni. Dopiero wówczas, gdy zaczęły powstawać sieci okręgowe, ^r°lnik ma możność korzystania z dobrodziejstw energji elektrycznej w swem gospodarstwie czy to w formie świata, czy też siły.

W referacie chcę omówić sprawę elektryfikacji rolnictwa w zarysach ogólnych, — sprawę, która w literatu-^rze fachowej dotychczas jest poruszana bardzo mało, cho-ciaż ma bardzo wielkie znaczeni? z punktu widzenia ogól-nopaństwowego.

Wiemy i zdajemy sobie całkowicie sprawę, że jesteśmy państwem rolniczem i zależnie od sytuacji rolnictwa będą się układały nasze stosunki w innych dziedzinach życia gospodarczego.

Sąsiedzi nasi zrozumieli już dawno, że elektryfikacja kraju, a tem samem i rolnictwa, ma kolosalne znaczenie ogólno-państwowe i w tej dziedzinie zrobili bardzo wiele. Dla przykładu przytoczę, jak daleko jest posunięta elektryfikacja w Czechosłowacji.

Czechosłowacja liczy 15 682 wiosek. Z końcem roku 1933 było zelektryfikowanych 8 860 wsi, t. j. 58%. Pozostaje jeszcze do zelektryfikowania 7 822 wsi, czyli 42%. W stosunku do ilości mieszkańców, korzystających z energji elektrycznej, sprawa przedstawia się jeszcze lepiej, bo 75% ludności już korzysta z dobrodziejstw energji elektrycznej, a tylko 25% niema dotychczas jeszcze oświetlenia elektrycznego; są to przeważnie mniejsze wsie.

Jak przedstawia się elektryfikacja rolnictwa (wsi) u nas? Musimy z przykrością stwierdzić, że w tej dziedzinie zrobiliśmy bardzo mało; dlatego czeka nas w najbliższej przyszłości praca ciężka i długa.

Obraz elektryfikacji ogólnej w Polsce daje nam „Mapa sieci elektrycznych w Polsce”, opracowana przez inż. T. Czaplickiego. Mapa podaje stan sieci z roku 1930; w ostatnim czasie, w okresie kryzysu gospodarczego, stan sieci prawie się nie zmienił, przynajmniej w stosunku do sieci rolniczych. Przeglądając skupienia sieci elektrycznych