5439978924

Nr 9

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

189

czonej bezpłatnie. Dlatego też zamiast pojęcia energji sprzedanej należy operować pojęciem energji dostarczonej odbiorcom. En erg ja dostarczona odbiorcom może być również dzielona na grupy stosownie do przeznaczenia energji, wg. zasady przyjętej dla podziału na grupy przyłączonych urządzeń.    •

Sprawność sieci. Energja wytworzona w zakładzie wytwórczym dostarczana jest odbiorcom przeważnie za pośrednictwem sieci. Różnica między energją wytworzoną w pewnym okresie czasu, a dostarczoną odciorcom, stanowi ogólną stratę w sieci. Na tę ogólną stratę składają się nie-tylko straty w przewodach (omowe, wskutek upływu i na ulot, na histerezę dielektryczną), lecz również straty w transformatorach, względnie przetwornicach, urządzeniach pomiarowych i t. p. i wreszcie zużycie energji na potrzeby stacyj przetwórczych, względnie rozdzielczych (oświetlenie, napęd pomp do chłodzenia transformatorów, ładowanie akumulatorów i t. p ).

Jako sprawność sieci rozumieć zatem należy stosunek energji, dostarczonej w pewnym okresie czasu odbiorcom, do energji wytworzonej. Należy rozróżniać średnią sprawność sieci (w pewnym okresie czasu) od sprawności przy naj-większem obciążeniu. Pierwsza sprawność jest większa od drugiej.

Straty w sieci oraz jej sprawność można rozpatrywać oddzielnie dla różnych części sieci (sieć niskiego napięcia, stacje przetwórcze, sieć wysokiego napięcia). Iloczyn sprawności poszczególnych części sieci daje ogólną sprawność sieci.

Stopień równoczesności. Odbiorca nie posługuje się zazwyczaj wszyslkiemi odbiornikami jednocześnie i nie wszystkie odbiorniki pracują przy swej mocy nominalnej. Skutkiem tego największe zapotrzebowanie mocy na Przyłączu u odbiorcy jest mniejsze od mocy nominalnej przyłączonych odbiorników.

Zapotrzebowanie mocy przez odbiorców nie jest równomierne, przyczem przebieg tego zapotrzebowania w funkcji czasu dla różnych urządzeń (instelacyj) odbiorczych nie lest jednakowy. Skutkiem tego największe obciążenie zakładu elektrycznego jest mniejsze od sumy największych obcią-^żen poszczególnych urządzeń (instalacyj) odbiorczych. A więc np : największe obciążenie stacji transformatorowej ^,est niniejsze od sumy największych obciążeń na przyłączach odbiorców: największe obciążenie zakładu wytwórczego jest ^mniejsze od sumy największych obciążeń stacyj transformatorowych; wreszcie największe równoczesne obciążenie pra-^Clltących równolegle zakładów wytwórczych jest mniejsze ^0cł sumy obciążeń tych zakładów.

Stosunek największego obciążenia w pewnym punkcie ^SlCci do sumy największych obciążeń, względnie mocy no-'ⁿⁱⁿ afriych przyłączonych odbiorników, nazywamy stop-^niem równoczesności. Jak z przytoczonych wyżej przykła-^0W wynika, stopień równoczesności może wyrażać stosu-^nek największego obciążenia na przyłączu odbiorcy do sumy nominalnych mocy przyłączonych odbiorników, stosunek naj-^W|ększego obciążenia stacji transformatorowej do sumy największych obciążeń na przyłączach odbiorców, stosunek naj-^Wlększego obciążenia zakładu wytwórczego do sumy największych obciążeń stacyj transformatorowych i t. d.

Każdy z powyższych spółczynników charakteryzuje stopień wyrównania obciążenia w pewnym punkcie sieci (a ¹ na P^rzy^^czu odbiorcy, na stacji transformatorowej, w adzic wytwórczym i t. d.) w stosunku do innych punktów ci, względnie mocy odbiorników. Iloczyn poszczególnych ^sPo czynników pośrednich wyraża ogólny stopień równo-esności, a więc np. iloczyn wszystkich wymienionych wyżej spółczynników wyrażać będzie stosunek największego obciążenia zakładu wytwórczego do mocy przyłączonych odbiorników, czyli stopień równoczesności obciążenia wytwórni.

W literaturze spotyka się inne ujęcie spółczynnika, wyrażającego stopień równoczesności, a mianowicie spół-czynnik ten określa się jako stosunek największego równoczesnego obciążenia odnośnych urządzeń (ustalonego np. przez nałożenie wykresów obciążenia poszczególnych urządzeń) do sumy największych obciążeń tych urządzeń. Ujęcie to nie jest właściwe: równoczesne obciążenie urządzeń, przyłączonych w różnych punktach sieci, jest pojęciem niereal-nem, nie mającem znaczenia fizycznego; obciążenie to jest nieuchwytne, określony bowiem w ten sposób spółczynnik nie wynika bezpośrednio z danych statystycznych zakładów elektrycznych; wreszcie, posiłkując się tak ustalonemi spół-czynnikami, musimy przy obliczaniu obciążenia zakładu (na stacjach transformatorowych lub w zakładzie wytwórczym) uwzględnić stratę mocy w odnośnej części sieci, co komplikuje obliczenie.

W literaturze i statystykach spotyka się częstokroć poza pojęciem stopnia równoczesności również pojęcie spółczynnika różnoczesności, który jest odwrotnością pierwszego spółczynnika. Pierwszy spółczynnik jest mniejszy od jedności, drugi większy od jedności. Aby uniknąć nieporozumień, proponujemy posiłkować się tylko stopniem równoczesności.

Wreszcie w literaturze i statystykach spotykamy się /. pojęciem „stopnia zapotrzebowania" (demand factor). który jest identyczny z pojęciem stopnia równoczesności, odnie-sionem do urządzenia (instalacji) odbiorcy. Spółczynnik ten wyraża mianowicie stosunek największego obciążenia, mierzonego na przyłączu urządzenia odbiorcy, do sumy nominalnych mocy odbiorników. Aby nie zwiększać ilości i tak różnorodnych pojęć, proponujemy spółczynnik powyższy nazywać mianem ogólnem „stopnia równoczesności urządzenia (instalacji) odbiorcy.

Stopień obciążenia zakładu wytwórczego. Proponujemy spółczynnikiem tym (s) określić stosunek największego obciążenia zakładu wytwórczego (P    w pewnym okresie

czasu do mocy rozporządzalncj (P_r0/.p)' względnie mocy czynnej (P_cr), zakładu;

max

rozp

Spółczynnik ten pośrednio wskazuje zapas mocy w zakładzie wytwórczym w stosunku do mocy rozporządzalnej, względnie mocy czynnej. W literaturze moc, którą dysponuje zakład ponad jego obciążenie, często uważa się niesłusznie za rezerwę, o czem mowa była wyżej.

Należy zaznaczyć, że spółczynnikowi „stopień obciążenia" przypisuje się niekiedy inne niewłaściwe znaczenie, a mianowicie znaczenie „stopnia równomierności obciążenia . ilustrującego bynajmniej nie stopień obciążenia zakładu, lecz charakter obciążenia, o czem mowa jest w następnym rozdziale.

Stopień równomierności obciążenia, (Belastungsfak-tor). Spółczynnik ten (m) ilustruje charakter obciążenia zakładu, względnie urządzenia (instalacji) odbiorcy, i wyraża stosunek ilości energji wytworzonej, przesłanej, względnie pobranej przed odbiorcę, (kWh) w pewnym okresie czasu (ń) do tej ilości energji, która mogłaby być w tym samym okresie czasu wytworzona, przesłana, względnie pobrana, gdyby obciążenie zakładu, względnie obciążenie na przyłączu urządzenia odbiorczego, było stale równe największemu obciążeniu (R_rnax ); inaczej spółczynnik ten może być wyrażony