pałaniem nerwów, zespołem cieśnl nadgarstka, zespołem żebra szyjnego, dyskopatię. Zmiany w układzie kostno-stawowym wymagaję różnicowania z chorobami pochodzenia reumatoidalnego oraz ze stanami pourazowymi.
2, MATERIAŁ I METODY BADAŃ
Badaniami objęto 398 pracowników, zatrudnionych w różnych zakładach i przedsiębiorstwach na stanowiskach: pilarzy, polerowników, oczyezczaczy odlewów, formierzy, kowali resorowych. Dane dotyczęce liczebności poezczególr nych grup, wieku, stażu pracy i dziennej ekspozycji na drgania mechaniczne podano w tabeli I.
Wszyscy pracownicy byli narażeni na działanie miejscowej wibracji i obsługiwali takie narzędzia,jak: szlifierki stacjonarna i ręczne różnych typów, polerki, ubijaki pneumatyczne, piły motorowe. Drgania mechaniczne były przekazywane bezpośrednio z narzędzia lub obrabianego detalu na ręce. Grupę kontrolnę stanowiło 130 pracowników fizycznych, zatrudnionych w podobnych warunkach środowiskowych, ale nie narażonych na wibrację.Ich wiek, jak również długość stażu pracy nie wykazywały istotnych różnic w porównaniu z pracownikami eksponowanymi na drgania mechaniczne.
2.1. Metody pomiarów wibracji
Do pomiarów parametrów drgań wykorzystano następujęcę aparaturę firmy Brdela i Kjaere:
1. precyzyjny miernik poziomu natężenia dźwięku typ 2203
2. przystawka filtrów oktawowych typ 1613
3. integratbr typ ZR 0020
4. czujnik piezoelektryczny, typ 4332 nr 203387 i typ 4330 nr 114050
5. kabel łęczęcy A 00037
6. suwak przeliczeniowy.wskazań miernika na parametry prędkości drgań wcm/ sek •
Podczas pomiaru drgań stykowy czujnik zamocowywano na powierzchni drga-jęcej w kierunku największych drgań działajęcych na ręce pracownika* Wykonywano pomiary próbne w trzech kierunkach prostopadłowych do sleble,a główny pomiar wykonywano w kierunku maksymalnych drgań w pasmach oktawowych 31,5 - 2000 Hz, tJ• w zakresie częstotliwości od 22 Hz do 2800 Hz, zgodnie z metodykę podanę w normach higienicznych stanowlęcych podstawę oceny (50).
Natężenie wibracji odczytywano bezpośrednio ze skali miernika9 a następnie przeliczano na wielkości bezwzględne* Zastosowana aparatura pomiarowa nie daje możliwości oceny wielkości drgań w zakresie 1-22 Hz. Pomiary parametrów fizycznych drgań na stanowiskach pracy badanych pracowników wykonane zostały przez zespół Zakładu Szkodliwości Fizycznych IHPwŁodzjL
2.2. Podstawa oceny
W Polsce nie określono dotychczas obowięzujęcych norm higienicznych ule oceny narażenia na wibrację. Za podstawę oceny wielkości ekspozycji zawo-
18