5895614159

RYNEK WIDEO W POLSCE 239

pomaganie w ukryciu (czyli paserstwo), przy czym wysokość kar (od grzywny do kary pozbawienia wolności do lat 3) uzależniono od motywów działania: inna jest w przypadku działalności nieumyślnej, inna w przypadku czynienia z przestępstwa stałego źródła dochodu.

WEJŚCIE W ŻYCIE USTAWY O PRAWIE AUTORSKIM

Ustawa o prawie autorskim w zdecydowany sposób wpłynęła na uporządkowanie rynku wideo. Proporcje z 1990 r. (90% kaset pirackich, 10% legalnych) w 1. 1994-1995 uległy prawie dokładnemu odwróceniu. Według danych Komitetu Kinematografii w końcu 1995 r. 95-97% rynku jest legalne, piractwo koncentruje się jedynie na bazarach i targowiskach, które są pod stałą kontrolą policji⁴⁶. Coraz lepsza jest również wiedza policjantów zajmujących się kontrolami. Spory w tym udział miała działalność powstałej w lipcu 1994 r. w Warszawie Fundacji Ochrony Twórczości Audiowizualnej FOTA. Nie zajmuje się ona przeprowadzaniem kontroli rynku wideo na własną rękę, a jedynie służy specjalistyczną informacją organom ścigania⁴⁷.

W dalszym ciągu trwa proces stabilizacji wśród dystrybutorów: firmy niewielkie wycofują się z rynku, ustępując miejsca firmom większym. Praktycznie bez zmian pozostaje czołówka rynku — najważniejsze firmy z początku 1994 r. (ITI, Warner, Imperial, Best, IMP, NVC, Vision) w 1. 1994-1996 utrzymują swą dominującą rolę. Zmianom ulegają wypożyczalnie: po prymitywnych kącikach w sklepach spożywczych i u fryzjera nadszedł czas coraz liczniejszych obszernych, skomputeryzowanych salonów z fachową obsługą.

Nowym elementem rynku wideo po 1994 r. jest rozwój sprzedaży bezpośredniej do domowych zasobów klientów. Ten system sprzedaży na wielką skalę rozpoczęli w lutym i marcu 1995 r. Warner Home Video i ITI; największe osiągnięcia na tym polu były jednak udziałem Imperialu, który (po podpisaniu umowy z dystrybutorem filmów Walta Disneya — firmą Buena Vista) rozwinął sieć ok. 1500 punktów handlowych⁴⁸.

DARIUSZ ANASZKO

VIDEO MARKET DEVELOPMENT AND ORGANIZATION IN POLAND

Home video recorders/players and video casettes started to show themselves in significant number in Poland in iate seventies. The first video rentals emerged from private collections or clubs of video eąuipment owners. A totally outdated legislation (copyright law dated back to 1952) did not protect the rights of video publishers and resulted in massive video piracy — copying video materials for commercial purposes with no royalties paid. The first legally distributed video casette was published in 1994 and a cinematography law passed in 1987 allowed for development of

⁴⁴ (^ww) [Wegner W.]: Policjant wśród kaset. _mWdeoteka" 1996 nr 4 ł 14.

⁴⁷ Thmże. *. 14.

⁴⁴ (ww) [Wegner W.]: 85 milionów kaset. _MVideoteka" 1996 nr 4 s. 28. — A. Synowice: Atak frontalny. Thmże 1995 nr 11 s. 7-9.