5996832551

36

i na pogórzach. Zasadą budowy tego krajobrazu jest występowanie lasów bukowych na wyniesieniach, a grądów w niższych częściach rzeźby. W zależności od wysokości nad poziom morza buczyny mogą być bliższe typowi reglowemu lub podgórskiemu, a w zależności od zasobności podłoża będą to bądź buczyny żyzne podzwiązku Eu-Fagenion, bądź ubogie podzwiązku Luzulo-Fagenion. W krajobrazie tym zbiorowiska łęgowe reprezentowane są przez grupę łęgów górskich: nad małymi ciekami — łęgi jesionowe (Carici remotae- Fraxinetum), a nad większymi — olszyny górskie (Alnetum incanae), ponadto w Karpatach na siedliskach zabagnionych — olszyny bagienne (Caltho-Alnetum). Częsty jest w Sudetach i Zachodnich Karpatach udział acidofilnych dąbrów Luzulo-Quercetum.

Z regionalnego punktu widzenia krajobraz grądów i górskich buczyn dzieli się na dwie odmiany: sudecką i karpacką. W pierwszej mamy do czynienia z parą zespołów: Dentario enneaphyllidis-Fagetum i Galio-Carpinetum, a w drugiej — Dentario glandulosae-Fagetum i Tilio-Carpinetum. Odmiana karpacka może być podzielona jeszcze według analogicznego kryterium na postać zachodniokarpacką i wschodniokarpacką.

Krajobraz grądów i górskich buczyn jest zależny przede wszystkim od warunków klimatycznych, wynikających z wyniesienia nad poziom morza; inne czynniki odgrywać mogą tylko drugorzędną rolę. W Sudetach krajobraz ten obejmuje niskie góry (Góry Wałbrzyskie, Kaczawskie, Kamienne, Bardzkie, Złote) osiągające wysokość 600 — 900 m npm., a mające podstawę na wysokości 300 — 400 m npm.

W Karpatach omawiany krajobraz spotykany jest w niskich górach (Beskid Wyspowy, Góry Słonne) w podobnych jak poprzednio zakresach wysokości, przede wszystkim w obszarze pogórza, szczególnie pogórzy wschodniokarpac-kich. W tych obszarach (np. Pogórza: Śląskie, Ciężkowickie, Dynowskie, Przemyskie) najwyższe wyniesienia osiągają 400 — 600 m npm., a najniższe części rzeźby wypadają na wysokościach 200 — 300 m npm.

Do krajobrazu grądów i górskich buczyn zaliczono też fitokompleks o bardzo specyficznym układzie potencjalnych zbiorowisk roślinnych, opisany w pracy autora poświęconej Sudetom (Matuszkiewicz J. 1979a). W fitokom-pleksie tym, obejmującym Góry Krowiarki w Kotlinie Kłodzkiej, współwy-stępują obok siebie, tak jak i w innych przypadkach należących do omawianego krajobrazu, buczyny (na górze) i grądy (niżej); tu jednak obok żyznych buczyn podzwiązku Eu-Fagenion, występujących na zboczach północnych, rozpowszechnione są też buczyny storczykowe z podzwiązku Cephalenthe-ro-F agenion na zboczach południowych.

4.2.3.18. Krajobraz reglowych buczyn obejmuje obszary, na których dolnoreglowe lasy bukowe są dominującym typem potencjalnego zbiorowiska roślinnego. Warunki takie występują w średnich górach, to jest tam, gdzie ze względu na wyniesienie brak jest już zbiorowisk grądowych. W krajobrazie tym obok buczyn podzwiązków Eu-Fagenion i Luzulo-Fagenion występują też zbiorowiska zboczowych lasów jaworowych podzwiązku Acerenion, a także zbiorowiska z grupy lasów świerkowych (związek Vaccinio-Piceion, podzwiązek Vaccinio-Abietenion), zespołu Abieti-Piceetum montanum (w Sudetach i w Karpatach) i Galio-Piceetum (tylko w Karpatach).