badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages
Kompetencje matematyczne
i zadatki uzdolnień do uczenia się matematyki.
Diagnoza dzieci od 4 do 8 roku życia.
Edyta Gruszczyk Kolczyńska i Ewa Zielińska
Małgorzaty Skura i Michał Lisicki
Opracowanie robocze. Tekst autorski na prawach rękopisu
z zakazem powielania i rozpowszechniania
fragmenty dotyczące obszarów: orientacja w przestrzeni i klasyfikacja.
1
badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages
Orientacja przestrzenna
Rozumowania pomagające dziecku lepiej orientować się w schemacie własnego ciała, w swoim otoczeniu i na
kartce papieru. Sposoby radzenia sobie w sytuacjach życiowych wymagających orientowania się w przestrzeni
oraz sposoby rozwiązywania szkolnych zadań na orientację przestrzenną.
4 scenariusze zawierające łącznie 13 zadań diagnostycznych
Zalecenia diagnostyczne:
Ze względu na męczliwość dziecka i sporą liczbę zadań diagnostycznych, ustalanie dziecięcych kompetencji
matematycznych trzeba zrealizować w trakcie dwóch i więcej spotkań.
Badania, w danym dniu, trzeba zakończyć z chwilą rozwiązania przez dziecko ostatniego zadania
diagnostycznego realizowanego pakietu. Jest to uzasadnione merytorycznie oraz zasadą stopniowania
trudności.
1.1. SCENARIUSZ: Orientacja w schemacie własnego ciała i wyprowadzanie kierunków od
siebie
Badane kompetencje : określanie sposobu, w jaki dziecko orientuje się w schemacie własnego ciała,
wyprowadza kierunki od siebie i ustala położenie przedmiotów swojej osoby
Pomoce do zajęć:
1 woreczek wypełniony np. piaskiem
2 frotki
Przebieg eksperymentu diagnostycznego
1.1.1.Zadanie: Na której ręce masz frotkę? Dorosły staje obok dziecka, mówi Załóż frotkę na lewą rękę ... Jeżeli
dziecko ma problemy z określeniem, która ręka jest lewa, dorosły wskazuje ją i stwierdza To jest lewa ręka.
Następnie poleca kolejno Połóż rękę na głowie ... Dotknij ręką pięty ... Chwyć rękami za kostkę ... Podnieś
prawą rękę do góry ... Podnieś lewą nogę do góry...
Gdy dziecko wykonało te zadania ruchowe, dorosły poleca Prawą ręką złap za lewe ucho ... Lewą ręką złap za
prawe ucho. Gdyby dziecko miało kłopoty, dorosły pomaga. Staje obok dziecka i pokazuje na sobie, jak
wykonać te polecenia.
Jeżeli dziecko nie podaje rozwiązania, trzeba zrezygnować z realizacji następnych zadań w tej serii.
1.1.2.. Zadanie: Na wprost, w lewo, w prawo, w górę... Dorosły stoi obok dziecka, patrzą w tę samą stronę. Na
nadgarstkach lewej ręki mają frotki. Dorosły wspólnie z dzieckiem wyprowadzają kierunki od osi swego ciała:
 patrzą przed siebie, wyciągają ręce i mówią, co znajduje się przed nimi;
 spoglądają w swoją prawą stronę, wyciągają ręce w prawo i ustalają, co znajduje się po ich prawej stronie.
Po takim w prowadzeniu, dorosły zwraca się do dziecka Pokaż kierunek w lewo... Co tam się znajduje. Gdy
dziecko się wacha, dorosły podpowiada Spójrz na frotkę... i powtarza polecenie.
1.1.3.Zadanie: Gdzie jest woreczek? Dorosły stoi obok dziecka. Dziecko na jedną rękę ma założoną frotkę (z
poprzedniego zadania). Dorosły pyta:
Na
której ręce masz frotkę?... Jeżeli dziecko wskaże rękę, ale jej nie nazwie dorosły pyta: Czy to lewa, czy prawa
ręka?...
Podaje dziecku woreczek i mówi Połóż woreczek przed sobą ... za sobą ... .po swojej lewej stronie ... po
prawej.... Stań tak, żeby woreczek był przed tobą ... Zrób dwa kroki do przodu ... Gdzie teraz jest woreczek?
Jeżeli dziecko myli się, dorosły podpowiada: Spójrz na frotkę... i powtarza polecenie.
1.2 SCENARIUSZ : Gdzie umieścić przedmiot żeby było dobrze?
Badane kompetencje: ustalanie, czy i w jaki sposób dziecko potrafi ustalić położenie przedmiotu względem
obranego układu odniesienia. W jaki sposób dziecko ustala położenie przedmiotów względem siebie
Pomoce do zajęć:
spory pluszowy siedzący miś ( nie może się przewracać),
2
badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages
lala, wielkości misia
woreczek ( z poprzednich zajęć)
pudełko ( po butach), bez oznaczonego przodu i tyłu
frotka do zakładania na nadgarstek
Przebieg eksperymentu diagnostycznego
1.2.1. Zadania : Miś, lalka i woreczek? Dorosły ustawia na stole lalkę i misia tak, żeby siedzieli przodem do
siebie i przedstawia dziecku następujące zadania:
Połóż woreczek tak, aby leżał przed lalką i przed misiem...
Połóż woreczek tak, aby był przed misiem i jednocześnie za lalką... Gdy są kłopoty, dorosły pokazuje ruchem
ręki : tu przed misiem , przesuwa rękę i pokazuje tu, za lalką. Potem powtarza zadanie... Jeżeli dziecko nie
radzi sobie mimo pomocy, trzeba zrezygnować z następnych poleceń;
Połóż woreczek tak, aby był z lewej strony misia i z prawej strony lalki...Jeżeli dziecko ma problem z
wykonaniem polecenia, dorosły proponuje: Stań za misiem ... Dotknij jego lewej łapy...Połóż woreczek po
lewej stronie misia...Stań za laką... Dotknij jej prawej ręki ... Sprawdz
, czy woreczek jest po jej prawej
stronie ... .
Teraz połóż woreczek tak, aby był z prawej strony misia i z lewej strony lalki...
Ułóż podobne zadanie dla mnie...
1.2.2. Zadania: Woreczek i pudełko. Na stole stoi pudełko, obok leży woreczek. Dziecko ma na lewym
nadgarstku frotkę. Dorosły przedstawia dziecku następujące krótkie zadania:
Włóż woreczek do środka pudełka...Połóż woreczek na zewnątrz pudełka...
Połóż woreczek na pudełku ... pod pudełkiem...
Stań za pudelkiem...Połóż woreczek przed pudełkiem ... Jak staniesz po tej stronie ( pokazuje przeciwną), gdzie
będzie woreczek? Jeżeli dziecko milczy, dorosły pomaga Przejdz
na drugą stronę stołu ... Z której strony
pudełka leży teraz woreczek?...
Pokaż prawą stronę pudełka ... Połóż woreczek z lewej strony pudełka. Jeżeli dziecko ma kłopoty, dorosły
podpowiada Stań za pudełkiem... Połóż dłonie na bokach pudełka...Popatrz na frotkę....Dorosły powtarza
zadanie....
Teraz ty ułóż podobne zadanie dla mnie...
1.3 SCENARIUSZ: Orientacja na kartce papieru
Badane kompetencje: ustalenie, w jakim stopniu dziecko orientuje się na kartce papieru ( góra i dół, lewy i
prawy brzeg, rogi górne i dolne, prawe i lewe), czy potrafi kreślić linie zgodnie z podanym kierunkiem.
Pomoce do zajęć:
kartka z bloku rysunkowego ( A 4)
kartka w kratkę ( A 5)
ołówek ( długopis )
frotka
1.3.1. Zadanie: Gdzie góra, gdzie dół na kartce papieru? Dorosły podaje dziecku kartkę i mówi:
Trzymaj ją jedną ręką, a drugą pokazuj: górny brzeg i .. dolny brzeg .... prawy brzeg...lewy brzeg... Połóż kartkę
na stole i pokazuj: górę... dół... prawą stronę...lewą stronę...Zadanie to jest wprowadzeniem ( fazą uczenia
się)
do następnych zadań.
1.3.2. Zadania : Rysuj tak, jak mówię . Dziecko siedzi przy stole, dorosły obok. Przed dzieckiem jest kartka i
ołówek. Dziecko ma frotkę na lewym nadgarstku. Dorosły przedstawia dziecku dwa zadania:
Rysuj kreski tak, jak ci powiem. Najpierw z góry do dołu ... z dołu do góry ... z lewej strony do prawej ... z
prawej do lewej ... Gdyby dziecko się myliło, dorosły radzi Połóż dłonie na brzegach kartki i popatrz na frotkę.
Następnie powtarza zadanie.
Postaw kropkę w prawym górnym rogu ... postaw kropkę w lewym dolnym rogu ... połącz kropki. Jeżeli dziecko
myli się, dorosły podpowiada Połóż dłonie na górnych rogach kartki..Popatrz na frotkę... Połóż dłonie na
dolnych rogach kartki... Popatrz na frotkę... Następnie dorosły powtarza polecenia.
3
badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages
1.3.4. Zadanie: Labirynt. Zadanie to trzeba zrealizować, gdy dziecko wykona poprzednie przy niewielkiej
pomocy dorosłego. Dziecko siedzi przy stole, dorosły obok. Przed dzieckiem jest kartka w kratkę i ołówek.
Dziecko ma frotkę na lewym nadgarstku.
Dorosły zwraca się do dziecka rysujemy labirynt. Rysuj kreski tak, jak ci powiem. Zaczynaj od tej kropki
( rysuje kropkę na środku kartki, na przecinających się liniach papieru w kratkę). Kreska  jedną kratkę w
górę..., jedna w prawo..., dwie w dół... dwie w lewo...., trzy w górę..., trzy w prawo..., trzy w dół..., cztery w
lewo..., cztery do góry..., pięć w prawo..., pięć do dołu... Dalej rysuj sam....
Gdy dziecko ma kłopoty, dorosły dyktuje mu 4 kolejne czynności rysowania labiryntu i znowu proponuje
Dalej rysuj sam...
Jeżeli dziecko narysuje spory labirynt, dorosły  w nagrodę  proponuje W środku labiryntu jest serek  narysuj
go... U wejścia labiryntu stoi myszka narysuj ją.... Dotknij długopisem noska myszki i poprowadz
ją rysując jej
drogę do serka...
1.4 SCENARIUSZ: Rozwiązywanie zadań na orientacje przestrzenną
Badane kompetencje: ustalenie w jakim stopniu dziecko potrafi korzystać z orientacji przestrzennej w
rozwiązywaniu zadań. Sprawdzenie, na ile dzieci orientują się w ruchu drogowym
Pomoce do zajęć:
frotka, którą dziecko założy na lewy nadgarstek
1.4.1. Zadania: Po której stronie siedzi kierowca? Dorosły przedstawia dziecku zadanie;.
Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.
Po której stronie siedzi kierowca?
Jeżeli dziecko milczy, dorosły pomaga Pokaż ręką, w którą stronę jedzie autobus .... Pokaż, po której stronie
autobusu siedzi kierowca ... Powtarzam zadanie...
1.4.2. Zadanie: Po której stronie jezdni jedzie autobus. Dorosły przedstawia dziecku zadanie:
Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.
Patrzą w kierunku jazdy i zastanawiają się:
którą stroną jezdni jedzie autobus?...
Gdy dziecko milczy, dorosły pomaga To jest jezdnia ( gest dorosłego). Pokaz ręką kierunek jazdy...... Którą
stroną jedzie autobus ....Powtarzam zadanie..
1.4.3. Zadanie: Którą stroną jezdni ciężarówka? Dorosły przedstawia dziecku zadanie:
Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.
Patrzą w kierunku jazdy. Z naprzeciwka nadjeżdża ciężarówka,
Którą stroną jezdni jedzie?
Jeżeli dziecko milczy, dorosły pomaga Pokaż prawa ręką, w którą stronę jedzie autobus ....A teraz lewą pokaż
nadjeżdżającą ciężarówkę... Powtarzam zadanie...
1.4.4. Zadanie: Po której stronie Krzysia siedzi Ewa? Dorosły przedstawia dziecku zadanie;.
Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.
Patrzą w kierunku jazdy.
Za kierowcą, przy oknie siedzi Krzyś, obok Krzysia siedzi Ewa.
Po której stronie Krzysia siedzi Ewa?
Gdy dziecko milczy, dorosły pomaga Wyobraz
sobie, że Krzyś to ty. Siedzisz za kierowcą przy oknie . Pokaż, po
której stronie masz okno. Obok ciebie siedzi Ewa. Powtarzam zadanie...
1.4.5. Zadanie : W drodze do szkoły. Dorosły przedstawia dziecku treść zadania:
Edytka i Grześ idą do szkoły. Odprowadza ich mały piesek.
Po której stronie drogi idą dzieci?
Wyprzedza ich Jaś na rowerze.
Po której stronie drogi jedzie Jaś?
Jeżeli dziecko milczy dorosły naprowadza Po której stronie drogi chodzą piesi?
4
badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages
PAKIET. Klasyfikacja
Ustalenie na jakim poziomie dziecko klasyfikuje. W jaki sposób dziecko posługuje się klasyfikacją w sytuacjach
zadaniowych. W jakim zakresie są dziecku i jak posługuje się . Jak dziecko radzi sobie z rozwiązywaniem zadań
typu szkolnego, które wymagają sprawnego klasyfikowania (tak zwane zadania o zbiorach).
3 scenariusze zawierające łącznie 11 zadań diagnostycznych.
2.1. SCENARIUSZ: Klasyfikowanie
Badane kompetencje: określenie poziomów rozumowania, na jakich dziecko klasyfikuje
Pomoce do zajęć:
kartoniki z obrazkami ( wymiar  około połowy pocztówki) przedstawiające pojedyncze obiekty. Wizerunek
obiektu musi być realistyczny. Kart około 50, a wśród nich co najmniej
3 pary podobnych obrazków (np. pies i pies, piłka i piłka);
3 pary obrazków, które dadzą się ułoży tak: motyl i kwiatek, kot i miseczka z mlekiem, pies i buda;
kilka zestawów kart tworzących tzw. łańcuszki dziewczynka i konewka i kwiatek, chłopiec i wędka i ryba;
zestawy kart ( co najmniej po 4) tworzące kolekcje: a) świat ludzi (chłopiec, dziewczynka, pan, pani, babcia,
dziadek), b) świat zwierząt: mieszkających w wodzie (ryba, krokodyl), owady (mucha, pszczoła), ptaki (bocian,
jaskółka), zwierzęta leśne (wiewiórka, sarna), zwierzęta hodowlane (krowa, koń), zwierzęta domowe (pies,
kot), zwierzęta żyjące w ZOO (słoń, lew), c) świat roślin ( kwiaty, drzewa, owoce itp.), d) świat .rzeczy: domy
(blok, dom jednorodzinny, ul, buda, gniazdo), środki transportu (samochód, autobus, pociąg, tramwaj, sanki),
ubrania (bluzka, spodnie, szalik, buty itp.) naczynia ( garnek, kubek itp.), narzędzia ( młotek, nożyczki itp.)
meble ( stołek, szafa itp.), zabawki ( piłka, miś, skakanka itp.).
Przebieg eksperymentu diagnostycznego
2.1.1.Zadanie: Co do siebie pasuje? Dorosły układa przed dzieckiem obrazki w szeregach tak, aby nie
sugerować skojarzeń ( podobne obrazki nie mogą być obok siebie). Układając kolejne obrazki  w rozmowie 
skłania dziecko, aby nazywało to, co jest na obrazku. Nazywanie obrazków oznacza, że dziecko rozpoznało to,
co się na nich znajduje ( nie jest to egzamin z nazywania obrazków). Dlatego, jeżeli dziecko waha się, bo ma
kłopoty z nazwaniem obrazka, dorosły stwierdza Nic się nie stało i go odkłada.
Na koniec dorosły pokazuje dziecku wszystkie obrazki mówiąc Straszny tu bałagan. Zrobimy porządek .
Dobierz obrazki tak, aby pasowały do siebie.. To, co jest na obrazkach ma do siebie pasować & Dziecko
podaje dorosłemu obrazki, a on pyta: Dlaczego to do siebie pasuje?... Czy coś jeszcze do tego pasuje?
Dorosły akceptuje wszystko to, co dziecko robi i mówi. Gdy dziecko przestaje kompletować obrazki, trzeba
pomóc. Przewidziane są następujące formy pomocy. Jeżeli dziecko:
 wybierało pojedyncze obrazki, dorosły wskazuje obrazek i pyta Co jeszcze pasuje do tego obrazka? Być
może dziecko dobierze obrazki do pary;
 dobrało pary kart z podobnymi obrazkami ( np. motyl i motyl), dorosły sugeruje Może coś pasuje do motyla?
Dziecko może wówczas dobrać parę obrazków na zasadzie np., motyl i kwiatek ( para funkcyjna  bo motyle
siadają na kwiatkach);
 dobierało pary kart na zasadzie pies i buda ( para funkcyjna  bo pies mieszka w budzie), dorosły pyta Może
coś jeszcze pasuje do psa i budy? Może dziecko dobierze np. miskę ( będzie to tzw. łańcuszek) i ułoży mini
opowiadanie;
 dobiera karty w kolekcje z kartą centralną wyjaśniając np. To są zabawki tej dziewczynki, dorosły zachęca
Może jeszcze coś się da wybrać do innej kolekcji?
Przy takich formach pomocy dzieci pokazują, jakie rozumowania znajdują się w ich strefie najbliższego
rozwoju. Gdy mimo zachęty dziecko przestaje kompletować obrazki  zrealizowało zadanie. Pozostałe obrazki
trzeba zebrać i schować
2.2 SCENARIUSZ : Segregowanie i definiowanie
Badane kompetencje: ustalenie, czy w strefie najbliższego rozwoju dziecka znajdują się już czynności
intelektualne pozwalające klasyfikować na poziomie operacji konkretnych. W jakim stopniu dziecko potrafi
budować pojęcia i systematyzować je
5
badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages
Pomoce do zajęć :
karty logiczne Niedz
wiedzie ( a także każdy inny zestaw kart logicznych do klasyfikowania np. Koty, Psy)
2.2.1.Zadanie : Segregowanie kart. Dorosły rozkłada na stole karty z misiami i mówi Popatrz, to są karty. Na
nich są misie. Będziemy je segregować: według koloru futerka (pokazuje odpowiedni mały kartonik), potem
według tego, co miś robi (pokazuje odpowiedni mały kartonik) na koniec według pory dnia, czyli kiedy to robi
(pokazuje mały kartonik). Zaczynamy.
Najpierw posegreguj misie według koloru futrka. Dorosły kładzie małe kartoniki z oznaczniem koloru futerka.
Wskazuje na kolor kartonika i mówi: Tu brązowe..Tu czarne....A tu białe... Jeżeli dziecko wstrzymuje się od
działania, dorosły sam zaczyna segregować karty: Tu mają być misie brązowe. Pomagaj mi...Tu misie czarne....A
tu białe. Po posegregowaniu dorosły pokazuje wyróżnione podzbiory i je nazywa: Tu są misie...(dziecko ma
dopowiedzieć). Tu misie....A tu....
Będziemy inaczej segregować. Teraz nieważny jest kolor misia. Będziemy teraz segregować według tego, co
miś robi. Kładzie małe kartoniki z oznaczniem czynności wykonywanej przez misia. Wskazuje na małe
kartoniki i mówi: Tu połóż obrazki, na których miś siedzi...Tu, na których miś stoi....A tu te, na których miś leży.
Jeżeli dziecko wstrzymuje się od działania dorosły sam zaczyna segregować karty: Tu mają być misie,które
siedzą. Pomagaj mi...Tu misie, które leżą. Pomagaj mi.....A tu te, które stoją. Po posegregowaniu dorosły
pokazuje wyróżnione podzbiory i je nazywa: Tu są obrazki na których misie...(dziecko ma dopowiedzieć) Tu....A
tu....
Będziemy jeszcze inaczej segregować. Nie jest już ważne, co robi miś. Posegreguj misie w zależności od tego,
czy jest dzień czy noc.Dziecko klasyfikuje obrazki, na koniec nazywa podzbiory. Dorosły: Tu są karty....A tu....
Gdy karty są posegregowane, dorosły stwierdza O misiach już wszystko wiemy  jakiego są koloru, co robią i
czy jest to noc, czy też dzień.
2.2.2. Zadanie: Szukamy misia białego, który stoi i jest dzień. Dorosły pokazuje obrazki z misiami (te z
poprzednig zadania). Przysuwa w stronę dziecka obrazki z misiami, a sobie pozostawia małe kartoniki.
Przedstawia dziecku zadanie:
Znajdz
kartę z misiem, który jest biały (pokazuje odpowiedni mały kartonik),
stoi (pokazuje kartonik) i jest dzień (pokazuje kartonik).
Jeżeli dziecko po kilku sekundach nie odszuka właściwego misia, dorosły pomaga. Pokazuje pierwszy kartonik
(kolor futerka) i mówi: Miś ma być biały. Nie brązowy (odsuwa obrazki , na których miś jest brązowy), nie
czarny (odsuwa obrazki z czarnymi misiami). Już wiemy, że ma być biały. Ma stać. Wybieramy wszystkie
obrazki, na których miś stoi. Pomagaj mi....Ma stać w ciągu dnia. To ten obrazek! Zadanie jest rozwiązane.
Dorosły pokazuje małe kartoniki i mówi: Miś jest..(dziecko dopowiada).
2.2.3. Zadanie: Szukamy czarnego misia, który leży w nocy. Dorosły stwierdza Już wiesz, jak znalez
ć misia i
przedstawia dziecku zadanie:
Szukamy misia, który jest....czarny (pokazuje kartonik),
stoi (pokazuje kartonik) i jest noc (pokazuje kartonik).
Jeżeli dziecko nie potrafi skorzystać z wzoru podanego w poprzednim zadaniu, i wstrzymuje się od wykonania
zadania, dorosły jeszcze raz wyjaśnia: Miś ma być czarny, czyli nie brązowy (odsuwa obrazki, na których miś
jest brązowy) i nie biały (odsuwa obrazki z białymi misiami). Mamy wszystkie czarne misie Ma leżeć.
Wybieramy wszystkie obrazki, na których miś leży Pomagaj mi w wybieraniu....Ma leżeć w nocy. To ten
obrazek! Zadanie jest rozwiązane. Dorosły pokazuje małe kartoniki i mówi: Miś jest..(dziecko dopowiada).
2.2.4. Zadanie: Szukamy brązowego misia, który siedzi w ciągu dnia. Dorosły mówi Już znalez
liśmy dwa misie i
przedstawia dziecku zadanie:
Szukajmy innego misia. Ma być brązowy (pokazuje kartonik),
ma siedzieć (pokazuje kartonik) i ma być dzień (pokazuje kartonik).
Jeżeli dziecko nadal nie potrafi znalez
ć właściwego obrazka dorosły ponownie wyjaśnia: Miś ma być brązowy,
czyli nie biały (odsuwa obrazki, na których miś jest biały) i nie czarny (odsuwa obrazki z czarnymi misiami).
Mamy wszystkie brązowe misie Miś ma leżeć. Wybieramy wszystkie obrazki, na których miś siedzi. Pomagaj mi
w wybieraniu....Ma być dzień. Czy wiesz, który to obrazek? To ten! Rozwiązaliśmy zadanie. Dorosły pokazuje
małe kartoniki i mówi: Miś jest..(dziecko dopowiada).
6
badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages
2.2.5. Zadanie: Szukam misia. Dorosły podaje dziecku małe kartoniki, przysuwa do siebie karty Niedz
wiedzie i
proponuje Ułóż dla mnie podobne zadanie o misiach. Słucha uważnie i rozwiązuje to zadania. Na koniec pyta
Dobrze rozwiązałem?
2.3 SCENARIUSZ : Rozwiązywanie zadań na klasyfikacje
Badane kompetencje: Ustalenia, w jakim zakresie dzieci posługują się klasyfikowaniem w rozwiązywaniu
zadań podobnych do sytuacji życiowych
Pomoce do zajęć:
tekturowe guziki
pętelki ze sznurowadeł
małe obrazki z rysunkami przedstawiające: owoce, warzywa, pieczywo, nabiał, słodycze, napoje. Obrazki te
będą oznaczały obiekty należące do danego zbioru;
obrazki produktów: owoce ( gruszki, jabłka, czereśnie itd.), warzywa ( marchewka, seler, por, czosnek itp.),
pieczywo ( bułeczki, kilka obrazków produktów nabiałowych, kilka obrazków słodyczy, kilka obrazków napojów
2.3.1. Zadanie: Segregowanie guzików według liczby dziurek (zbiory rozłączne). Dorosły kładzie trzy pętle, a na
brzegu każdej z nich kartonik określający liczbę dziurek w guziku. Mówi: Posegreguj guziki według liczby
dziurek. Do tej pętli (wskazuje pętlę) włóż guziki z czterema
dziurkami...Do tej z dwiema (wskazuje)....A do tej z
trzema (wskazuje).
Jeżeli po chwili dziecko nie zaczyna segregować guziki, dorosły mówi: Wybieram wszystkie guziki z czterema
dziurkami. Pomóż mi...Teraz z dwiema dziurkami. Pomagaj mi...Z trzema dziurkami włożymy do tej pętelki.
Dorosły wskazuje pętelki z guzikami: Tu są guziki.... (dziecko dopowiada).
2.3.2. Zadanie: Segregowanie guzików (zbiory nierozłączne): Dorosły kładzie na stole dwie pętelki, a obok
guziki. Na brzegu jednej pętelki kładzie mały czerwony kartonik, a na brzegu drugiej pętelki mały kartonik z
dwiema dziurkami. Wskazuje na pętelki, guziki i mówi: Uporządkuj guziki. Dziecko od razu może
uporządkować guziki, wyznaczając część wspólną dwóch zbiorów. Tak jak pokazane jest to na rysunku.
Jeżeli tego nie czyni, to dorosły mówi: Tu są czerwone guziki (wskazuje na pętelkę), a tu z dwiema dziurkami
(wskazuje na pętelkę). Co robią guziki z dwiema dziurkami pomiędzy czerwonymi? A co robią guziki czerwone
pomiędzy guzikami z dwiema guziki tyle razy, aż dziecko zauważy, że trzeba coś z
dziurkami? Dorosły przekłada
tymi guzikami zrobić. Wówczas dorosły pokazuje wspólną pętlę. Dziecko zapewne do części wspólnej włoży
guziki czerwone z dwiema dziurkami.
2.3.3. Zadanie: Segregowanie guzików (zbiory nierozłączne, zadanie 2). Dorosły kładzie na stole dwie pętelki, a
obok guziki. Na brzegu jednej pętelki kładzie mały kartonik z prostokątem, a na brzegu drugiej pętelki mały
kartonik z dwiema dziurkami. Wskazuje na pętelki, guziki i mówi: Uporządkuj guziki. Dziecko korzystając z
doświadczeń z poprzedniego zadania powinno od razu może uporządkować guziki, wyznaczając część wspólną
dwóch zbiorów. Tak jak pokazane jest to na rysunku.
Jeżeli tego nie czyni, to dorosły pomaga: Tu są guziki prostokątne (wskazuje na pętelkę), a tu z trzema
dziurkami (wskazuje na pętelkę). Co robią guziki z prostokątne pomiędzy tymi z trzema dziurkami? A co robią
guziki z trzema dziurkami pomiędzy prostokątnymi guzikami? Dorosły przekłada guziki tyle razy, aż dziecko
zauważy, że trzeba coś z tymi guzikami zrobić. Wówczas dorosły pokazuje wspólną pętlę. Dziecko zapewne do
części wspólnej włoży guziki prostokątne z trzema dziurkami.
2.3.4. Zadanie: Segregowanie guzików (zbiory nierozłączne, zadanie 3). Dorosły ponownie kładzie na stole
dwie pętelki, a obok guziki. Na brzegu jednej pętelki kładzie mały żółty kartonik, a na brzegu drugiej pętelki
mały kartonik z trójkątem. Wskazuje na pętelki, guziki i mówi: Uporządkuj guziki. Dziecko korzystając z
doświadczeń z poprzedniego zadania powinno od razu może uporządkować guziki, wyznaczając część wspólną
dwóch zbiorów. Pokazane jest to na rysunku.
2.3.5.Zadanie: Dostawa towaru Dorosły przedstawia dziecku treść zadania: W sklepie spożywczym są takie
działy: owoce (kładzie kartonik kodujący cechę  owoce ), warzywa (kładzie odpowiedni kartonik), pieczywo
(kładzie kartonik), nabiał (kładzie kartonik), słodycze (kładzie kartonik), napoje (kładzie kartonik). Do sklepu
dostarczyli towar. Dorosły rozkłada obrazki, wskazuje na nie i prosi: Pomóż rozłożyć towar w odpowiednich
działach. Po uporządkowaniu towaru, dziecko nazywa podzbiory: Tu są...
7