6700450145

zawieszeniem lub ograniczeniem szeregu, dziś nie dających się podważyć w naszym kręgu kulturowym, praw obywatelskich.

•    Społeczeństwo demokratycznej kontynuacji - wizja zakładająca kontynuację dotychczasowych trendów rozwojowych demokracji przedstawicielskiej, która wzmocniona zostanie nowymi możliwościami komunikacji społecznej.

•    Społeczeństwo transformacyjne z technologią w jego centrum - wizja społeczeństwa

odmasowionego,    zindywidualizowanego,    poddanego nieustannym zmianom

wymuszanym rozwojem technologii i traktowanym jako pożądane. Zakłada się tu „przyrost wolności” indywidualnych i znaczną tolerancją dla zachowań dewiacyjnych, jak również rosnący udział obywateli w polityce.¹³

Odnosząc się do wskazanych wyżej potencjalnych trendów rozwojowych, można wskazać, że obecnie trudno wskazać zjawiska, które określałyby ten dominujący. Obserwuje się zarówno czynniki świadczące o wzroście społecznych nastrojów opisywanych w kategoriach zniechęcenia (apatii), czego wyrazem jest brak zainteresowania życiem społeczno-politycznym, a konsekwencji wywieraniem wpływu na proces kreowania władzy publicznej. Te zjawiska mogłyby być odczytywane jako wyczerpywanie się demokracji (przynajmniej w obecnym jej wydaniu). Wielu obserwatorów sceny politycznej oraz jej aktywnych uczestników, rekomenduje wzmocnienie pozycji rządu centralnego, jako panaceum na społeczną nieufność i uskutecznienie polityki, wzmacniając przy tym znaczenie zapewnienia porządku (przeciwdziałania przestępczości, wzmocnienia struktur państwa) nawet za cenę ograniczenia praw obywateli. Widoczne jest tu zatem dążenie do „zdyscyplinowania” społeczeństwa. Dostrzega się również przejawy kontynuacji trendów właściwych demokracji przedstawicielskiej, by wskazać choćby na rozbudowę instytucji rzeczników rozmaitych praw, różnych grup społecznych. Ostatnia wizja rozwoju społecznego, wykreowana jako reakcja na wpływ rewolucji naukowo-technicznej, staje się obecnie bodaj najczęściej przedmiotem analiz i badań.

Kazimierz Krzysztofek wskazuje, że konsekwencje rewolucji informacyjnej dla polityki tkwią zarówno w zmianie funkcji mediów (przestają być forum wymiany poglądów, są komercjalizowane). Polityka medialna powoduje transformację kampanii i organizacji politycznych. Różnicują się bowiem intensywnie interesy społeczne (wobec promocji indywidualnej wolności) w taki sposób, że tradycyjne instytucje polityczne nie są w stanie reprezentować wielkich grup społecznych. Prowadzi to za kolei do stanu, w którym rozproszenie idei, poglądów i interesów uczyni niemożliwym konstruowanie wielkich platform politycznych dla wielomilionowych elektoratów.¹⁴ Cytowany autor dostrzega tu nie tyle szansę na zaistnienie demokracji bezpośredniej, lecz zagrożenie programowaniem elektoratów. Jeśli bowiem media (komunikacja medialna) opanowana zostanie przez niewielką grupę potężnych organizacji (wskazuje tu, że 10 korporacji multimedialnych, w tym 7 amerykańskich osiąga obrót ponad 7 mld USD każda), to rodzi mechanizm sterowania informacją, a wobec jej zalewu, kreuje percepcję świata, która pozwoli na przejmowanie władzy politycznej.

2.4. Społeczne aspekty obronności i bezpieczeństwa

W zarysowanym powyżej szerokim kontekście społecznych przemian na znaczeniu zyskują problemy związane z kształtowaniem sfery bezpieczeństwa i obronności państwa. Jednym z takich problemów jest zagadnienie tożsamości obronnej i jej miejsca w procesie edukacji dla bezpieczeństwa. Innymi słowy, istotnym problemem współczesnej edukacji dla

¹³    Polityka i demokracja w społeczeństwie informacyjnym. Wizje „cyberdemokracji”, Kazimierz Krzysztofek, (w:) W drodze do społeczeństwa informacyjnego, red. J. Lubacz, Warszawa 1999, s. 79-80.

¹⁴    Tamże, s. 86

6