Sprawa recyklingu opakowań jest wciąż we Francji otwarta. W kręgach naukowców i specjalistów ten problem jest zapewne niezwykle ważny. Dla statystycznego Francuza bardziej istotna jest estetyka i wygoda. O zwrocie opakowań myśli zaledwie 12% społeczeństwa. Wszyscy toniemy w śmieciach!
Złe odpowiedzi lub ich brak były regułą u czterech ankietowanych osób. Na przykład na pierwszych siedem pytań w ogóle nie odpowiedział 28-letni bezrobotny mężczyzna. Bardzo mało konkretne i niekomunikatywne były odpowiedzi 18-letniego geodety i 36-letniego informatyka. Taki rozrzut w strukturze wieku i charakterze profesji nie może być podstawą do konstruowania wniosków, jakkolwiek fakt nieposiadania pracy może wpływać na depresyjny nastrój i negatywne nastawienie do błahych pozornie problemów. Osiem osób, deklarujących, że zawsze zwracają uwagę na napis na opakowaniu; nie zawiera barwników, nie zawiera konserwantów, nie umiało jednak w jednym z poprzednich pytań rozszyfrować międzynarodowego kodu E... . Przypadek to szczególny, ale mógł się przytrafić, gdyż produkty przeznaczone do dystrybucji w określonym kraju mogą mieć oznaczenia wyłącznie słowne w danym języku.
Przedstawiona analiza odpowiedzi uczestników kursu informatycznego w Marsylii pozwala ocenić ich wiedzę na poziomie zadowalającym, ale tylko dostatecznym. Większość ankietowanych ma marginalne pojęcie o żywności, choć każdy zapewne lubi dobrze zjeść. Odsetki dobrych i poprawnych odpowiedzi były niskie. Problematyka jakości produktów spożywczych powinna być znana wszystkim konsumentom. Nieco większy optymizm budzi postawa i przyzwyczajenia żywieniowe respondentów, choć i tu odczuwa się zdecydowaną drugoplanowość tego jakże ważnego aspektu życia codziennego [Sobczyk 1999e , s. 112-124].
Jak wspomniałam, Francja znajduje się w czołówce krajów Unii Europejskiej, jeśli chodzi o ilość i powierzchnię gospodarstw ekologicznych. Jednak dotacje państwa na rolnictwo ekologiczne w ramach programu agrośrodowiskowego są bardzo niskie. Udział wydatków ze strony państwa wynosi zaledwie 3% (10. miejsce wśród krajów UE), podczas gdy na przykład w Danii, Belgii czy we Włoszech - ponad 20% [Metera 1998, s. 5]. Ogromną rolę w upowszechnianiu zdrowego żywienia mają do
137