7186604149

Kobiety: Maria Grossek-Korycka, Maryla Wolska, Bronisława Ostrowska, Maria Jehanne Wielopolska

Debiutowały w Młodej Polsce, to wówczas zdobyły uznanie, a przynajmniej zainteresowanie krytyków i czytelników. Metryki nie pozostawiają wątpliwości: Grossek-Korycka — 1869⁹⁸, Wolska — 1873, Ostrowska — 1881, Jehanne Wielopolska — 1882. Bardzo różne kobiety, bardzo różne doświadczenia pisarskie i życiowe, często niezmiernie bolesne. W dwudziestoleciu dzielnie walczyły o potwierdzenie pisarskiej pozycji, poszukiwały form dialogu ze współczesnymi, raz szczęśliwie, innym razem niekoniecznie, ale nie rezygnowały z prób. Ich strategie pisarskie były odmienne, warunkowane sytuacją życiową. Spróbujmy je opisać.

Twórczość Grossek-Koryckiej jest interesującym zjawiskiem: niejednolita, łączy stylowy anachronizm i zaskakująco nowoczesne eksperymenty językowe, odwołuje się do roli poety-wieszcza (najwyraźniej w poemacie Wieszczka), wpisując się tym samym w spory na temat romantyzmu i kondycji kultury obniżającej ambicje w początkach niepodległej Polski [vide: Artur Górski). Nas wszakże zainteresuje osobliwość strategii obecności pisarki w latach dwudziestych na literackiej agorze. Ostatnią opublikowaną za życia książką był tom poezji Niedziela palem (1919); w tych kilku powojennych latach tłumaczyła, wspominała młodość, interesowała się polityką, socjologią, teozofią. Tak czy inaczej, była to aktywność ograniczona. Dopiero po jej śmierci (1926)

toczyła się swego rodzaju kampania, prowadzona przez kilku krytyków starszego pokolenia (Lange, A. Górski, Drogoszewski) z pomocą męża pisarki, mająca na celu wydobycie z zapomnienia postaci Marii Grossek-Koryckiej i jej dzieła. Ukazało się wtedy szereg utworów z rękopisów pośmiertnych lub drukowanych w czasopismach: powieść Serce (1928), wybór poezji, zatytułowany Pamiętnik liryczny (1928), felietony z „Bluszczu" w zbiorze Świat kobiecy (1928), eseje i reportaże z Włoch w tomie Z krainy piękna (1929), zawierającym również rozprawę o twórczości Yerhaerena i o Duchach Świętochowskiego. Wresz-

⁹⁸ Data urodzin Grossek Koryckiej jest nieustalona; podawane są aż trzy daty: 1864, 1868 i 1869.

141