7292100202

niami może pojawić się dopiero przy krytycznych stanach wytężenia ociosów wyrobisk górniczych (na dużych głębokościach, w strefach silnych koncentracji naprężeń).

• Przy większych wartościach naprężeń i silniejszych wstrząsach w pokładach, w których węgiel jest skłonny do tąpań, zagrożenie to może występować z natężeniem proporcjonalnym do nasilenia zagrożenia sejsmicznego i wytężenia górotworu.

• W przypadku węgli słabych, nieskłonnych do tąpań, zagrożenie tąpaniami może utrzymywać się na niskim poziomie, nawet przy znacznym nasileniu występowania wstrząsów i pokrytycznym stanie wytężenia skał.

• W przypadku niskich wartości naprężeń, przy słabej aktywności sejsmicznej, zagrożenie tąpaniami zwykle nie występuje.

Do oceny potencjalnego i rzeczywistego stanu zagrożenia tąpaniami w polskim górnictwie węgla kamiennego służy „metoda kompleksowa”. Wymagania merytoryczne i formalne dotyczące tej metody są zawarte w Instrukcji nr 20 wydanej w GIG w 2007 roku pt.: „Zasady stosowania metody kompleksowej i metod szczegółowych oceny stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach węgla kamiennego” (Barański i in. 2007). W skład metody kompleksowej wchodzą metody szczegółowe, co przedstawiono na rysunku 1.7. W kopalniach węgla kamiennego do oceny stanu zagrożenia tąpaniami jest możliwe stosowanie również innych metod, które mogą być traktowane jako zastępcze lub uzupełniające w stosunku do metod szczegółowych, wchodzących w skład metody kompleksowej. Są to metody: sejsmiczna, grawimetryczna, konwergencji, elektrooporowa, zespolona, metody analityczne i inne.

Metody oceny rzeczywistego stanu zagrożenia tąpaniami

1. Metoda sejsmologii górniczej umożliwia określanie stanu zagrożenia tąpanaimi stropowymi i pokładowymi na podstawie rejestracji wstrząsów górotworu 2. Metoda sejsmoakustyczna i metoda wierceń małośrednicowych

-1 l-

umożliwia określanie podwyższonego stanu naprężenia w pokładzie (określania stanu zagrożenia tąpaniami pokładowymi)

Rys. 1.7. Metody szczegółowe wchodzące w skład metody kompleksowej