7293648318

teksty”³¹. W ujęciu Rolanda Barthes’a „inter-tekst” prowadzi do „tekstu nieskończonego”³². Z tego punktu widzenia warto podjąć rozważania nad kategorią „intertekstu-alności implikowanej”³³ oraz „intertekstu wirtualnego”³⁴. W końcu też intertekstualności nie da się rozpatrywać w oderwaniu od problemu mimesis oraz antyreprezenta-cyjnych definicji literatury. Jak pisze w cytowanej już pracy Krzysztof Kłosiński: „intertekstualność jest prawdziwą teorią iluzorycznej reprezentatywności”, a „badanie intertekstualności [...] opiera się na procesie deziluzji”³⁵. W przypadku badań poezji, choć inaczej niż w przypadku prozy, gdzie problemem zasadniczym jest językowe opanowywanie rzeczywistości, chodzi w istocie o przyjęcie podobnych założeń. Tyle że intertekstualna deziluzja dotyka w poezji przede wszystkim „sytuacji komunikacyjnej”, działania aktu mowy oraz tzw. mimetyzmu formalnego³⁶.

Zasadne może się wydać pytanie, czy tak właśnie, w duchu poststrukturalnym, definiowana intertekstualność jest do utrzymania jako pojęcie poetyki historycznej? Już samo bowiem zestawienie tych kategorii w dobie „poststruktu-ralistycznej krytyki historii”³⁷ musi dla wyrobionego ucha

³¹    J. Culler: Presupozycje i intertekstualność. Tłum. K. Rosner. W: Studia z teońi literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”. [T.] 2. Red. K. B a r t o s zy ń s k i. Wrocław 1988, s. 39.

³²    R. Barthes: Le Plaisir du texte. Paris 1973, s. 59.

³³    L. Jenny: Strategia formy. Tłum. K. i J. Faliccy. „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 1, s. 265.

^3A R. Nycz: Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy. W: Między tekstami. Red. W. Bolecki, J. Sławiński, J. Ziomek. Warszawa 1992, s. 17.

³⁵    K. Kłosiński: Mimesis w powieściach..., s. 15 i 22.

³⁶    Rozwinięcie pojęcia zob.: M. Głowiński: Mimesis językowa w wypowiedzi literackiej. W: Idem: Poetyka i okolice..., s. 125-143; J. Lale-wicz: Mimetyzm formalny i problem naśladowania w komunikacji literackiej. W: Tekst i fabuła. Red. C. Niedzielski, J. Sławiński. Wrocław 1979.

³⁷    Pisze o tym przeglądowo T. Walas: Przeciw historii. (Poststruktura-listyczna krytyka historii - wybrane problemy). W: Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie. Red. R. Nycz. Wrocław 1992, s. 95-117. Tam też Bibliografia.

15