7648595370

SKORUPA ZIEMI.

ezna część wapna, znaj dającego się jako roztwór w morskiej wodzie, została tam przyniesiona pizez rzeki.

Jeszcze więcej materyału osadowego dostarcza praca morza u brzegÓAw Wszędzie wzdłuż wybrzeży kipi nieustanna robota. Jeżeli brzeg jest skalisty, fale, nieustannie uderzając

0    ściany urwiska, rozmywają najtwardsze skały, tłuka; je i kruszą podrzucanymi kamykami, ścierają piaskiem miotanym przez silniejsze fale, i w ten sposób wciąż niszczą od dołu poty, póki kawał skały nie zawali się i nie upadnie. Zmiany temperatury

1    proces^⁷ chemiczne pomagają w tej niszczącej pracy. Wskutek zmian temperatury skały pękają i kruszą się, zaś obfitość wilgoci przyśpiesza wietrzenie skał, które również pociąga za sobą większą kruchość. Większe złomki padają u podnóża skał, ale tutaj wciąż miotane na wszystkie strony i wzajemnie przez siebie ścierane, zamieniają się na wygładzone otoczaki

Mniej sze okruchy tworzą żwiry. Drobne ziarnka kwarcu, który dzięki swej twardości najskuteczniej opiera się wysiłkom fal i nie daje się zetrzeć , tworzą piaski. Wreszcie najdelikatniejsze okruchy, uniesione przez prądy i odpływy daleko od brzegów, osiadają wśród głębin morskich w postaci glin.

Te wszystkie osady wodne można widzieć wpośród pokładów, składających kontynenty; ławice otoczaków odnajdujemy pod postacią konglomeratóiy czyli zlepieńców. Gdy otoczaki układały się na dnie morskiem, w przestrzenie pomiędzy kamykami wcisnęły się mniejsze okruchy, szlam, muszle wapienne i t, d. Te wszystkie materyały, a głównie wapno z muszli, wytworzyły cement, wiążący oddzielne kamyki w jedną całość. Tak samo piaski morskie odnajdujemy albo pod pierwotną postacią, albo, dzięki obecności przymieszek służących za cement, zamienione na piaskowce. Wreszcie gliny, jeżeli nabierają większej wytrzymałości i spójności, otrzymują nazwę łupku. Zamiana miękkiej gliny na łupek jest dziełem ciśnienia. Już na dnie morskiem glina znajduje się pod ciśnieniem wysokiego słupa wody, a także wierzchnich warstw samego pokładu. Jako składnik kontynentu częstokroć spoczywa pod