7808335446

ZACHOWANIA ASERTYWNE MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNEJ INTELEKTUALNIE A PERCEPCJA...

ich rodzicach kieruje się on jedynie krytycznym odbiorem, nie zaś ogólnospołecznymi wzorcami i normami zachowań rodzicielskich (Kazanowski 2003). Informacje na temat postaw rodzicielskich przekazywane przez dziecko mogą być bardziej wiarygodne i dokładniejsze niż oceny tych postaw pochodzące od samych rodziców (Kowalski 1982, s. 15). Subiektywna perspektywa i własny sposób widzenia rzeczywistości mają istotne znaczenie dla regulacji zachowania osoby spostrzegającej. Teza dotycząca subiektywnego wpływu środowiska na rozwój psychiczny człowieka mówi o tym, że nie same obiektywne cechy sytuacji rodzinnej, ale sposób, w jaki dziecko odbiera i interpretuje daną sytuację, mają wpływ na dalszy rozwój jego osobowości (Jackowska 1980).

Rodzina człowieka z nieprawidłowym rozwojem może odegrać zasadniczą rolę w jego usprawnianiu, jeżeli postawa obydwojga rodziców jest odpowiednio korzystna. Ważna jest świadomość rodziców, że ich dziecko jest upośledzone oraz wiedza dotycząca możliwości jego rewalidacji (Sowa 1985). Badania (Kostrzewski 1978, Sowa, Wojciechowski 1983; Wojciechowski 1984 i 1990; Skowrońska 1992) wskazują znacznie gorszą sytuację w rodzinie jednostki niepełnosprawnej intelektualnie w porównaniu z jej pełnosprawnym rówieśnikiem.

Badanie nad percepcją postaw rodzicielskich, przekazywane przez młodzież niepełnosprawną intelektualnie, może być traktowane jako punkt wyjścia do poszukiwania wzajemnych zależności między postawami rodzicielskimi a różnorodnymi przejawami aktywności młodzieży.

Liczba prac dotyczących postaw rodzicielskich ujętych w percepcji młodzieży lekko upośledzonej umysłowo nie jest duża, co uzasadnia potrzebę ich kontynuowania. Wśród badaczy zajmujących się problematyką percepcji pojęcie to jest używane zamiennie z pojęciem spostrzegania (Sołtysiak 1993). Charakterystyczne dla percepcji jest to, że osoba spostrzegająca formułuje obraz osoby postrzeganej, wykraczając poza „dane" bezpośrednio informacje. Postrzegając obraz tej osoby i jej stosunku do osoby postrzegającej. Percepcja ta może mieć różny stopień ścisłości i być w większym lub mniejszym stopniu wszechstronna i pełna (Kwak 1983).

Na procesy percepcji jednostki w istotny sposób wpływa środowisko społeczne: rodzinne, szkolne, rówieśnicze, społeczność lokalna. Jednostka odbiera bodźce i wymienia informacji z jednostkami z danego środowiska społecznego (Kłoskowska 1969). Przyjmowane komunikaty przez młodego człowieka, obok własnych spostrzeżeń, stanowią istotę formułowania przez niego sądów przekonaniowych. W konsekwencji u jednostki powstają określone nastawienia poznawcze, które stanowią jeden z istotniejszych składników postawy jednostki wobec określonego zjawiska (Konopczyński, Pytka 1986, s. 40).

Analiza i interpretacja wyników badań

W przyjętej procedurze postępowania badawczego zmierzano do uzyskania odpowiedzi na następujące pytania:

• jaki jest poziom zachowań asertywnych u młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie w stopniu lekkim i jej pełnosprawnych umysłowo rówieśników?

171

SZKOŁA SPECJALNA 3/2006