7957909591

Wprowadzenie

Wprowadzenie

Kierownictwo wielu organizacji dążąc do realizacji postawionych w strategii celów dotyczących obszaru związanego z minimalizowaniem negatywnego wpływu na środowisko wynikającego z ich działalności, podjęło działania zmierzające do systemowego i skutecznego zarządzania działalnością środowiskową. Wpłynęło to w dużym stopniu na wzrost potrzeb w zakresie wdrażania w organizacjach systemów zarządzania mających na celu zapobieganie zanieczyszczeniom i minimalizowanie negatywnego wpływu działalności organizacji na środowisko. Dlatego kierownictwo organizacji coraz częściej ukierunkowane jest na gospodarowanie w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju¹, który jest popierany w całej Wspólnocie. W programie działań na rzecz środowiska określono poprawę współpracy i partnerstwa z organizacjami jako strategiczne podejście do osiągnięcia celów środowiskowych. Jednym z istotnych elementów tego podejścia są dobrowolne zobowiązania. W tym kontekście niezbędne jest zachęcanie do szerszego uczestnictwa w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) oraz rozwój inicjatyw mających na celu zachęcenie organizacji do publikowania ścisłych i niezależnie zweryfikowanych sprawozdań dotyczących efektów działalności środowiskowej lub zrównoważonego rozwoju². W komunikacie Komisji z dnia 30 kwietnia 2007 roku dotyczącym średniookresowego przeglądu szóstego wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego uznano, że istnieje konieczność poprawy funkcjonowania dobrowolnych instrumentów przeznaczonych dla przemysłu oraz że instrumenty te mają znaczny potencjał, jednak nie zostały w pełni rozwinięte. Takim instrumentem jest właśnie system ekozarządzania i audytu EMAS oraz inne systemy zarządzania środowiskowego.

Systemy zarządzania środowiskowego znane są na świecie już od kilkunastu lat. Do najbardziej popularnych należą: system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami międzynarodowej normy ISO 14001 oraz system ekozarządzania i audytu EMAS wynikający z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 dotyczący dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie. Pomimo, że międzynarodowa norma ISO 14001 została opublikowana trzy lata później niż wprowadzono w życie pierwsze rozporządzenie EMAS, zainteresowanie organizacji wdrażaniem systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001 jest znacznie większe niż wdrażaniem unijnego systemu ekozarządzania i audytu EMAS. Wśród przedstawicieli praktyki gospodarczej, jak również przedstawicieli nauki pojawiają się stwierdzenia, że system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami normy ISO 14001 ma charakter międzynarodowy, zatem jest bardziej powszechny.³ Często jednak pojawia się stwierdzenie, że system zarządzania środowiskowego oparty o wymagania zawarte w międzynarodowej normie ISO 14001 stawia mniej rygorystyczne wymagania przed organizacją niż wymagania zawarte w rozporządzeniu EMAS, co może skutkować postawieniem tezy, że jest on mniej wiarygodny i przynosi mniejsze efekty ekologiczne. Pojawiają się

7

1

zob. T. Borys (red.). Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Warszawa - Białystok, 2005.

2

^a Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylające rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE.

3

zob. R. Pochyluk, ISO 14001 czy EMAS, Informator Eko-net.pl. Firma i środowisko. Wydawnictwo Eko-konsult, Gdańsk 2006, Nr 12.