8009766962

liberalno socjalistycznym oraz socjaldemokratycznym, natomiast nurt personalistyczny z chrześcijańską demokracją¹.

Nurt marksistowski powstał na Zachodzie Europy w latach sześćdziesiątych. Opiera się, jak sama nazwa wskazuje, na filozofii Marksa. Chociaż ma wiele podobieństw do „pedagogiki socjalistycznej”, czy „komunistycznej” obecnej w II. połowie XX wieku „po wschodniej stronie kurtyny”, nie można jednak go z nią utożsamiać. Punktem wyjścia w budowaniu systemu pedagogicznego w tym kierunku jest krytyka istniejącego sytemu wychowania, całego systemu społecznego oraz tzw. „burżuazyjnej ideologii”. Dlatego podstawową cecha wychowania w tym nurcie jest podporządkowanie go walce z istniejącą rzeczywistością i dążeniom do rewolucyjnych przemian. Wychowanie ma być jednolite a jego celem jest „wszechstronny”, pełny i harmonijny rozwój człowieka społecznego. Podstawowym miejscem realizacji tak rozumianego wychowania ma być szkoła, rodzina bowiem jest rozumiana jako tradycyjna i konserwatywna.

Tak jak podstawą ideą w nurcie marksistowskim była praktyka (praxis), tak podstawą ideą w nurcie laickim, który odwołuje się do J. Deweya (1859-1952), jest idea laickości. Nurt ten mocno akcentuje wolność od jakichkolwiek koncepcji świata i człowieka oraz wpływów religijnych. Wychowanie natomiast ogranicza jedynie do wychowania intelektualnego. Jego celem ma być przekazanie jak najwięcej treści, wiedzy. Dlatego nurt ten charakteryzuje się wprost entuzjastycznym podejściem do metod wychowawczych i technik dydaktycznych wypracowanych przez tzw. „nowe szkoły”².

Trzecim nurtem jest nurt personalistyczny, który opiera się na koncepcjach filozoficznych E. Mouniera (1905-1950), J. Maritaina (1882-1973) czy R. Guardiniego (1885-1968). Nurt ten również powstał i rozwijał się na Zachodzie Europy a centrum swojej uwagi ma osobę. Dlatego w wychowaniu najważniejszymi celami są: promocja

1

   Por. M. Nowak. Nurty myślenia w pedagogice współczesnej. W: Demokracja a oświata. Kształcenie i wychowanie. Red. H. Kwiatkowska, Z. Kiciński. Toruń PTP 1996 s. 119-133.

2

   Por. M. Nowak. Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin 2001