8228807804

50 -lecie Polskiej Radiolokacji

mniejszych systemów opracowanych w WAT, WITU i FILBICO. Obecnie przedstawimy bliżej charakterystyki ośrodków badawczych i firm związanych z radiolokacją.

13.1. Charakterystyka działalności PIT

Edward Sędek

Przemysłowy Instytut Telekomunikacji w ramach działalności statutowej prowadzi prace w dziedzinach wiedzy bezpośrednio związanych z radiolokacją, a mianowicie:

•    techniką mikrofalową,

•    techniką antenową,

•    cyfrową obróbką sygnałów,

•    zobrazowaniem radiolokacyjnym,

•    systemami rozpoznania radioelektronicznego,

•    systemami kierowania i dowodzenia.

W PIT skupiony jest największy w kraju potencjał badawczo-rozwojowy i konstrukcyjny związany z radiolokacją, techniką mikrofalową oraz systemami dowodzenia i kierowania. Ponad połowa z 850 pracowników posiada wyższe wykształcenie techniczne, w tym 26 specjalistów posiada tytuł naukowy profesora, lub stopień doktora nauk technicznych. W Instytucie i jego oddziałach zamiejscowych działa 16 zakładów naukowo-badawczych, które realizują bieżące prace badawczo-rozwojowe oraz wyprzedzeniowe dofinansowywane przez KBN. Instytut posiada w KBN kategorię I oraz uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk technicznych w dyscyplinie elektronika.

Trzy oddziały zamiejscowe zlokalizowane są w Gdańsku, Wrocławiu oraz w Kobyłce koło Warszawy.

Oddział Gdański prowadzi prace badawczo-rozwojowe i projektowe nad systemami antenowymi z elektronicznie sterowaną wiązką. Anteny tego typu wykonane w postaci płaskich ścian, złożone są z wielu podzespołów mikrofalowych, elektronicznych i mechanicznych. Oddział specjalizuje się w projektowaniu i budowie radarów dla Marynarki Wojennej, systemów rozpoznania radioelektronicznego, jak również opracowuje radary pola walki i kontroli płyt baz lotniczych.

W Oddziale Wrocławskim PIT opracowywane są i produkowane lampy z falą bieżącą (LFB) przeznaczone do nadajników radiolokacyjnych urządzeń stacjonarnych, mobilnych i lotniczych. W ostatnich latach Oddział wyspecjalizował się również w systemach rozpoznania RWR/ESM.

Oddział Anten w Kobyłce stanowi poligon badawczo-pomiarowy anten radiolokacyjnych wyposażony w niezbędne do badań wieże antenowe, systemy wielokanałowych odbiorników pomiarowych oraz zaplecze warsztatowo-produkcyjne.

Realizacja programu w dziedzinie radiolokacji wymagała opracowania wielu podzespołów i zespołów mikrofalowych dużej i małej mocy, bez których nie byłoby możliwe wykonanie modelu, a później prototypu radaru (większość tych podzespołów była objęta embargiem). Należało również wdrożyć do produkcji nowo opracowane podzespoły, których parametry spełniały specjalne wymagania mechaniczno-klimatyczne. Utrudniony był dostęp do światowej literatury naukowo-technicznej, zarówno czasopism jak i książek specjalistycznych. Ograniczenia te spowodowały, że opracowania w dziedzinie techniki mikrofalowej stanowią poważny dorobek naukowo-badawczy wielu specjalistów krajowych. Były to w większości prace twórcze, rozpoczynające się od projektu koncepcyjnego, przez etap analizy teoretycznej i projekt, zakończone dokumentacją konstrukcyjną, weryfikacją modeli i na koniec realizacją prototypu z pełnymi ich badaniami. Ostatnim etapem pracy była realizacja serii informacyjnej, a następnie nadzór nad serią produkcyjną. Prace te wymagały wysoko specjalizowanych kadr mikrofalowców, konstruktorów mechaników oraz technologów. W ciągu 30 lat opracowano metody analizy, projektowania i badania wielu podzespołów, zespołów i bloków funkcjonalnych urządzeń radiolokacyjnych. Znaczącą rolę przy opracowaniu nowych podzespołów odegrała aparatura kontrolno-pomiarowa. W latach 60. Instytut dysponował jedynie aparaturą produkcji radzieckiej o średniej klasie dokładności. Były to generatory sygnałowe pracujące punktowo, ręcznie przestrajane, linie pomiarowe ze szczeliną, tłumiki absolutne, sprzęgacze, dzielniki mocy oraz kalorymetryczne mierniki mocy. Opracowania te pozwoliły na skompletowanie stanowisk pomiarowych do pomiaru elementów przeznaczonych zarówno na duże, jak i małe poziomy mocy mikrofalowej.

Istotny postęp w technice pomiarowej nastąpił w latach 80. i ostatnio w latach 90. po wyposażeniu laboratoriów PIT w amplitudowo-fazowe i amplitudowe analizatory obwodów mikrofalowych. Za pomocą tej aparatury opracowano większość stosowanych do dzisiaj podzespołów mikrofalowych. Do najważniejszych opracowań i wdrożeń Instytutu należy zaliczyć:

•    nadajniki mikrofalowe dużej mocy,

•    wysokostabilne źródła sygnału radiolokacyjnego,

•    wielowrotowe falowodowe dzielniki dużej mocy,

•    nadawcze trakty falowodowe,

•    polaryzatory falowodowe oraz przełączniki antena - sztuczne obciążenie ASO,

•    rodzinę ograniczników pasywnych i quasi-ak-tywnych,

•    rodzinę niskoszumnych wzmacniaczy parametrycznych,