8254445500

*

g/£JZbiik&

PAŃSTWOWY BANK ROLNY

w 1931 roku

Z rolniczego punktu widzenia rok 1931 nie przyniósł ulgi w przesileniu. Coprawda, dzięki wysiłkom Rządu, ceny zboża utrzymywały się na poziomie wyższym, niż zagranica, a wahania Ich 7-ostały do pewnego stopnia ograniczone; akcja ta nie zapewniała jednak rentowności przeciętnymi warsztatom rolniczym. Przytem gwałtowna znfżka cen •produktów hodowlanych, a przedewszy-stkiem trzody, która rozpoczęła się w jesieni 1930 r. przekreśliła i te nieznaczne korzyści, jakie rolnictwo megło osiągnąć dzięki ustaleniu się cen zboża.

Ogólne położenie rolnictwa nie poprawiło się więc. lecz nawet, co jest rzeczą zrozumiałą, wskutek trwania depresji uległo automatycznie pogorszeniu, na co dodatkowo wpłynął niezdrowy- u-kład stosunków kredytowych w rolnictwie, polegający na nadmłemem obciążeniu gospodarstw kredytami krótkoterminowemu Wynikająca stąd konieczność dokonywania znacznych spłat wzmagała głód pieniężny wsi powodo-wała nadmierną podaż produktów rolniczych i w dalszej konsekwencji zaostrzała przesilenie.

Działalność Państwowego Banku Roi nego w r. 1931 odbywała się więc w warunkach szczególnie nieprzychylnych. Z jednej strony okres przesilenia skłaniał do daleko idącej ostrożności w gospodarce kredytowej, a konieczność u-trzymania płynności zmuszała Bank do możliwie regule nego ściągania należności. podczas gdy z drugiej strony należało się liczyć z wzmożonym 1 często u-'prawiedliwionyni naciskiem pożyczkobiorców o prolongatę dawnych 1 o nowe ’< redy ty.

Wytyczną polityki Państwowego Ban ku Rolnego w roku ubiełym w stosunku do pożyczkobiorców było utrzymywanie zadowalającego poziomu płatności rolniczych, bez uciekania się do środków rujnujących warsztaty- gospodarcze. Dążenie to udało się w zasadzie urzeczywistnić, gdyż drobne rolnictwo jest w Polsce dotychczas najpewniejszym 1 naj bardziej odpowiedzialnym pożyczkoblor cą. Wyraźnie niekorzystne są jedynie rezultaty akcji kredytowej rejestrowego zastawu rolniczego, z którego korzystała większa własność ziemska; zaległe z togo tytułu należności są w znacznym procesie egzekwowane na drodze sądowej.

Jeżeli działalność P- B. R. nic dała wyników całkowicie zadowalających dla rolnictwa, to w każdym razie, przyczyniła się wybitnie do łagodzenia skutków przesilenia. Nic należy przylem zapominać, że obecny kryzys produkcji w naszym kraju jest jednocześnie okresem kryzysu bnjkowości finansującej tę produkcję wskutek zmniejsenia się obrotów { ich płynności, a zwiększonych potrzeb kredytowych.

Państwowy Bank Rolny zamknął rok ubiegły sumą bilansową wynoszącą około 1.487 milj. zł.; w roku poprzednim suma ta wynosiła 1.42S milj. zł. Ogólne zadłużenie rolnictwa w P. B. R. doszło w- roku 1931 do wysokości 980 milj. zł., z czego na kredyty krótkoterminowe przypada 246 milj. zł., na długoterminowe 338 milj. zł., na pożyczki z funduszów administrowanych przez Bank — .396 mHj. zł.

Kredyty krótkotcrminow-c utrzymywały się w- ciągu roku sprawozdawczego na jednym mniej więcej poziomie, co wo bec kryzysu jest rzeczą zrozumiałą, szczególnie jeżeli się weźmie pod uwagę silną redukcję kredytów towarowych inawozy sztuczne, materjały budowlane) z których rolnicy korzystali chętnie w latach ubiegłych.

Niezbyt pomyślnie kształtowała się sytuacja w dziale kredytów- długoterml-now-ych. Brak nabywców- na listy zastawne i obligacje melioracyjne uniemożliwiał rozprowadzanie kredytów- długo* terminow-ych na szerszą skalę, pomimo źc kredyty tc jako najbardziej odpowiadające potrzebom rolnictw-a były też w poszukiwaniu. Natomiast zainteresowanie sfer rolniczych sprawami meljoracyj remi silnie osłabło, wobec czego i popyt na kredyty melioracyjne uległ pow-aźnej redukcji. W ciągu całego 1931 r. wypłacono ponad 3,5 tys. pożyczek w- listach zastawnych P. B. R. na sumę około 14.5 milj. zł. Suma wypłaconych pożyczek melioracyjnych wynosi około 8 milj. zł.

Operacje bierne P. B. R. ucierpiały, jak już wspomniano, wskutek ogólnego zastoju kredytowego. Odnosi się to prze dewszystklem do obrotów listami zastaw nenii 1 obligacjami melioracyjnemu P- B. R. Niepewność, na zagranicznych rynkach pieniężnych sprawiła, że nawet tak pewne i korzystne papiery, jak listy zastawne P. B- R. nie znajdowały łatw-cj lokaty. Przytem w-obec chwiejnoscl w kapitalizacji publicznej i prywatnej w kraju Pa^ństwowy Bank Rolny unikał zbyt forsownego lokowania swych walo rów na rynku kapitału; nic nauczono się bowiem jeszcze lokowania oszczędności w długoterminowych walorach krajowych, jakkolwiek daje się już zauw-ażyć l>ew-ne poważniejsze zainteresowanie w tym kierunku. Dlatego też emisja papie rów procentowych P. B. R. wzrosła w r. ub. zaledwie o 15 milj. zł. do sumy 338 milj. zł. Mniejszym (yJchyleniom uległy operacje średnio i krótkoterminowe, krajowe i zagraniczne — w tym zakresie P. B. R. korzystał w roku sprawozdaw-czyni ze zwykłego kredytu krótkotermi* now-ego, uzyskanego w jednym z najpo: ważniejszych banków angielskich i innych. z redyskonta w Banku Polskim, z terminowych lokat Skarbu oraz osób prywatnych.

W dziale kredytów- z funduszów rządowych przeznaczonych na cele rolnicze. administrowanych przez P. B. R.. uwidocznił się w ciągu okresu sprawozdawczego dalszy postęp, będący dowodem troski Rządu o rozwój i popieranie drobnego ro!nictw-a. Z jednej strony w porównaniu ze stanem roku ubiegłego, nastąpił bilansowy w-zrost funduszów poszczególnych ministerstw o 31.5 milj. żł. do sumy 425 milj. zł., z drugiej — zadłużenie rolnictw-a z tych funduszów ! zwiększyło się o 41,5 milj. zł. do sumy 396 milj. zł-, do sumy tej nic wliczono | pożyczek umorzonych, których stan do-¹ szedł obecnie do 5,5 milj. zł. Wzrost funduszów poszczególnych ministerstw oraz w-zrost zadłużenia rolnictwa w- dala le funduszów- rządowych, administrowanych przez P. B. R. wynika nietylko z operacyj gotówkow-ych. lecz rów-nież z tytułu parcelacji majątków państwowych oraz szeregu różnych świadczeń i czynności podejmowanych na kor*.^vŚć dłużników.

Polski

monopol tyto niowy

Polski Monopol Tytoniowy powstał | arzed dziesięciu laty, a mianowicie 1 -go; .zerwca 1922 roku. W ciągu tego okrętu, zarówno wytwórczość jak i organizacja Monopolu Tytoniowego, postawio nc zostały na wysokim poziomic, dającym możność zadość uczynienia upodobaniom palaczy.

Obecnie wytwórczość polskich produktów tytoniowych odbywa się w siedemnastu fabrykach Polskiego Monopolu Tytoniowego. Zakłady te urządzone są według najnowocześniejszych wymogów technicznych. Ten wysoki poziom techniczny fabryk tytoniowych pozwolił na całkowite zastosowanie w nich mechanizacji pracy. Obok fabryk tytoniowych, Polski Monopol Tytoniowy prowadzi zakłady, wytwarzające etykiety i t. p. artykuły opakunkowc. Polski Monopol Tytoniowy, prowadząc tyle zakładów pracy i zatrudniając znaczną ilość robotników, przedstawia sobą orga nizację, którą śmiało można zaliczyć do jednego z największych przemysłów polskich, posiadających duże znaczenie dla całokształtu

Nagrody, uzyskane przez Polski Monopol Tytoniowy za dobroć wyrobów na

wystawach zagranicznych.

Zwrócić należy uwagę na fakt, że konsumeja tytoniu w Polsce wykazuje znaczne różnice, co do wielkości w poszczególnych dzielnicach kraju. Zależy to od przyzwyczajeń ludności, wychowanej w różnych warunkach gospodarczych państw zaborczych. Mieszkańcy poszczególnych dzielnic Polski wykazują różne upodobania i stosownie do ich gustu, różny jest zbyt ulubionych gatunków produktów. Tak naprzykład zużycie cygar dochodzi zaledwie do 2 proc. całej produkcji. Zapotrzebowanie na cygara koncentruje się głównie w zachodnich województwach. Masowo natomiast konsumowane są w Polsce papierosy, zarówno produkcji fabrycznej, jak też wyrabiane z tytoniu monopolowego i z tutek względnie bibułek przez samych

ałokształtu gospodarstwa krajowego.

Dyrekcja Polskiego Monopolu Tyto niowego skierowała cały swój wysiłek na postawienie jakości produktów na naj wyższym poziomic, odpowiadającym gustom szerokiej masy konsumentów tyto niu. Jakość wyrobów podwyższano przez używanie jaknajlepszych surowców do ich produkcji, specjalizację poszczególnych produktów i stałe ulepszanie procesu fabrykacji. To też jakość produkowanych przez Polski Monopol Tytoniowy wyrobów podniosiła się stale O sukcesie wysiłków w tym kierunku, świadczy najlepiej wzrastający zbyt i wy kazane duże zamiłowanie przez szerokie koła palaczy do wielu gatunków papierosów i innych wyrobów monopolowych. O Jakości wyrobów Polskiego Monopolu Tytoniowego świadczy również wiele pochlebnych nagród na zagranicznych wystawach i targach.

Do produkcji wyrobów, Polski Monopol Tytoniowy używa surowców, spro wadzanych bezpośrednio z różnych krajów, a więc: z Krymu, Turcji, Grecji, Ju-₍gosławji, Bułgarji, Węgier, Algieru, Italji Sumatry, Jawy, Borneo i wreszcie Ameryki. Wykorzystane są więc wszystkie kraje, produkujące tytonie. Pozatem używany jest także do produkcji pol-j skich wyrobów tytoniowych surowiec I polski. Pochodzi on z plantacyj, prowa-¹ dzonych przez koncesjonariuszy w okolicach, których warunki klimatyczne i rodzaj gleby, pozwalają na tę uprawę. Udział jednak krajowego surowca osiąga zaledwie 25 proc. całego zapotrzebowania produkcji palaczy. Papierosy fabrycznej produkcji

fialone są najwięcej we wschodnich po-aciach kraju oraz centralnych województwach. W roku 1931 spożycie papierosów produkcji fabrycznej, wyniosło jedną trzecią całej konsumeji wyrobów tytoniowych w Polsce. Natomiast papierosy bez ustników są ulubionym gatunkiem dla palaczy w województwach południowych i w niektórych zachodnich

fiołaciach kraju. Większość jednak pa-aczy w,Polsce przekłada papierosy z ustnikiem, ponad inne rodzaje wyrobów tytoniowych. Zużycie papierosów z ust-nikami wynosi w Polsce mniej więcej 65 procent, a bez ustników około 35 proc. wszystkich wytwarzanych fabrycznie papierosów.

Największa część tytoniu, przerabianego w zakładach Polskiego Monopolu Tytoniowego zużywana jest do wyrobu papierosów, najmniej zaś pochłania wytwórczość fajkowych tytoniów. Zużycie, a więc i produkcja tabaki nie odgrywa w Polsce dużej roli. gdyż sięga zaledwie 2 procentów całej konsumeji tytoniowej.

O rozmiarach produkcji wyrobów tytoniowych w Polsce, świadczą następujące cyfry. W roku budżetowym 1930-31, ogólne spożycie wyrobów tytoniowych wynosiło 29.703.148 kg. o wartości 687.707.285 zł. Średnic zużycie tytoniu na głowę nie jest wprawdzie znaczne w Polsce, tern niemniej powoli wzrasta. W ciągu ostatniego 6-lccia, a więc od 1925 J roku do 1931 roku, spożycie tytoniu na głowę ludności, wzrosło z 598 gramów, na 667 gramów.