9487209043

Czesław Kupisiewicz

Szkoła alternatywna -definicje, rodzaje, ocena, perspektywy rozwoju

W drugiej połowie XX wieku przedmiotem uwagi pedagogów były m.in. trzy główne strategie (zwane też paradygmatami) reform oświatowych:

1)    wymierzone przeciwko tzw. szkole tradycyjnej, opartej na założeniach pedagogiki J.F. Herbarta;

2)    ukierunkowane na zastąpienie szkoły przez rozwiązania wobec niej alternatywne;

3)    zmierzające do zachowania dotychczasowego modelu zinstytucjonalizowanego nauczania (ze szkołą jako jego podstawowym elementem), przy równoczesnym, ustawicznym doskonaleniu realizowanych przez ten model celów i treści, a także stosowanych w nim metod, środków i organizacyjnych form pracy dydaktyczno-wychowawczej.

Pierwszą strategię nazwano descholaryzacyjną, drugą - alternatywną, a trzecią - ustawicznego doskonalenia szkoły. Ich dość szczegółową charakterystykę przedstawiłem w książce Paradygmaty i wizje reform oświatowych¹. W tym natomiast opracowaniu chciałbym się skupić na strategii czy paradygmacie szkoły alternatywnej, dokładniej zaś mówiąc - na analizie jej najczęściej spotykanych definicji, opisie różnych odmian szkoły alternatywnej, ich ocenie, a ponadto próbie nakreślenia perspektyw rozwojowych alternatywnych rozwiązań oświatowych.

1

C. Kupisiewicz, Paradygmaty i wizje reform oświatowych, Warszawa 1985 (i kilka późniejszych wydań).