2.0. Materiały konstrukcyjne
nia się stal w postaci: K - kutej, prasowanej lub tłoczonej na gorąco, W - walcowanej na gorąco, Z - walcowanej na zimno, C - ciągnionej na zimno, L - odlewanej (staliwo).
Stopień utwardzenia wyrobów walcowanych na zimno oznacza się następująco: bm -bardzo miękki, m - miękki, pm - półmiękki, pz - półtwardy, z - twardy, bz - bardzo twardy, bzz - najwyższej twardości.
Zgodnie z Polską Normą podział stali na poszczególne gatunki jest następujący.
A. Zwykłej jakości ogólnego przeznaczenia
Materiał ten nie nadaje się do obróbki cieplno-chemicznej!
Stal konstrukcyjna węglowa zwykłej jakości
Oznaczenie: ^JStni^p
np.: St4VY, MSt5 - bez oznaczenia,
Cu - z dodatkiem 0,25 - 0,40% miedzi,
CuX - jw. nieuspokojona,
X - nieuspokojona,
Y - półuspokojona,
- bez oznaczenia,
S - do spawania od StOS do St4S,
V - z ograniczoną zawartością węgla,
W-z ograniczoną zawartością węgla, siarki i fosforu,
0, 2,3, 4,5,6,1 - liczby porządkowe,
- bez oznaczenia,
U lub C - o gwarantowanej udarności w temperaturze OoC,
_M lub D - o gwarantowanej udarności w temperaturze 20°C,_
B. Zwykłej jakości o szczególnym przeznaczeniu
Np. na łańcuchy, szyny, kadłuby okrętów, nity, śruby i nakrętki spęczane na zimno, na kotły parowe i zbiorniki ciśnieniowe.
C. Konstrukcyjna wyższej jakości ogólnego przeznaczenia (tab. 2.Ib)
Stale o wyższej zawartości węgla są z reguły stosowane w stanie ulepszonym cieplnie, natomiast bardzo rzadko (z powodu wytrzymałości takiej samej jak stale zwykłej jakości) w stanie znormalizowanym. 08, 10, 15, 20, 15G i 20G - są stalami przeznaczonymi do nawęgla-nia; 25, 30, 35, 45, 55, 60 i 65 można ulepszać; 45, 55, 60 i 65 można hartować powierzchniowo, uzyskując w zależności od zawartości węgla twardość: 50 - 60 HRc. Stosowanie ich bez obróbki cieplno-chemicznej jest nieracjonalne.
D. Konstrukcyjna wyższej i najwyższej jakości o szczególnym przeznaczeniu
St2N, St3N, St44N, St3NO, 10P - nity, śruby i nakrętki spęczane lub tłoczone na gorąco. StlZ, StlE - ogniwa łańcuchów technicznych.