Szkoła
Szkoła
Konstruktorów
Konstruktorów
Rozwiązanie zadania powinno zawierać schemat elektryczny i zwięzły opis działania.
Model i schematy montażowe nie są wymagane, ale przysłanie działającego modelu
lub jego fotografii zwiększa szansę na nagrodę.
Ponieważ rozwiązania nadsyłają Czytelnicy o różnym stopniu zaawansowania, mile widziane
jest podanie swego wieku.
Ewentualne listy do redakcji czy spostrzeżenia do erraty powinny być umieszczone na oddziel-
nych kartkach, również opatrzonych nazwiskiem i pełnym adresem. Prace należy nadsyłać
w terminie 45 dni od ukazania się numeru EdW (w przypadku prenumeratorów  od otrzymania
pisma pocztą).
urządzenia przypominającego o zapłaceniu Jak zwykle możliwości jest mnóstwo.
Zadanie nr 86
rachunków. Najlepiej byłoby zbudować go w Można przedstawić pomysł z wyświetlaczem
oparciu o mikroprocesor (szansa dla BA- LCD i mikroprocesorem. A może zrealizo-
Rok temu tematem zadania był licznik czasu, SKOM-owiczów ;)) wać duży wyświetlacz LED sterowany kla-
zliczający godziny, minuty i ewentualnie se- Urządzenie powinno posiadać zegar oraz sycznymi licznikami CMOS czy TTL?
kundy. Wtedy chodziło głównie o zaprojek- datę (np. w górnej części obudowy). Poniżej Generalnie widzę tu przynajmniej dwa
towanie licznika czasu pracy. Okazuje się, że byłyby przegródki na kartki przypominające o kierunki: jeden to tylko kalendarz elektro-
istnieje też zapotrzebowanie na różne inne zapłaceniu np. za TV czy prąd. Obok kartek niczny bez funkcji przypominania, a wtedy
urządzenia liczące czas. Na przykład Jan mógłby się znajdować wyświetlacz, na którym kluczową sprawą będzie atrakcyjny wygląd
Dulian z Woli Mędrzechowskiej już dawno pojawiałaby się liczba dni, jaka została do wyświetlacza. Taki elektroniczny kalendarz,
przysłał prośbę, by na łamach EdW pojawił końca terminu zapłaty. Pod koniec terminu ewentualnie bardziej rozbudowany zegar z
się projekt elektronicznego kalendarza. Nie wyświetlane dni mogłyby migać, przypomina- kalendarzem chętnie zaprezentowałbym na
zegara, tylko właśnie elektronicznego kalen- jąc w ten sposób upływający termin. Po za- łamach EdW jako projekt. Wyświetlacz moż-
darza, wyświetlającego miesiące, dni tygo- płaceniu rachunku przyciśniecie guzika wyłą- na zrealizować na dużych klasycznych wy-
dnia, ewentualnie też rok. Zdaniem pomysło- czałoby dany wyświetlacz. Przegródek na świetlaczach 7-segmentowych LED, 16-seg-
dawcy, mógłby to nawet być kalendarz kartki mogłoby być np. 5 (oczywiście to już mentowych wyświetlaczach LED, matrycach
 ręczny , gdzie ręczna ingerencja (przycisk?, sprawa indywidualna). Zamiast kartek (elek- LED 7x5 punktów albo na pojedynczych dio-
przełączniki?) przypominałaby zrywanie tronicy lubią mieć wszystko wyświetlane) dach LED. W takim przypadku, ponieważ
kartek w klasycznym kalendarzu. można by pokusić się o zastosowanie wyświe- kluczową sprawą ma być wygląd, należy
Rozwinięciem takiej idei byłby elektro- tlaczy, ale koszt urządzenia oraz skompliko- skupić się na wyświetlaczu.
niczny kalendarz z pamięcią, mający za zada- wanie znacznie by wzrosło. Wyświetlacze na- Druga możliwość to kalendarz z termina-
nie przypominać o różnych terminach i spra- tomiast powinny być oczywiście LED-owe, rzem, gdzie główną funkcją miałoby być
wach do załatwienia. Maciej Misiura z Koło- a nie LCD, tak żeby można było umieścić ca- przypominanie o sprawach do załatwienia.
brzegu napisał: Prawie zawsze zapominamy o łość blisko np. drzwi wejściowych do domu. Zadecydujcie, czy taki układ może i powi-
czymś ważnym, np. telefonie komórkowym, Wchodzący właściciel mieszkania widziałby od nien konkurować z komputerem, w którym
karcie kredytowej, itp. Na pewno wielu z nas razu, co jest do zapłaty i ile ma jeszcze czasu. dziecinnie łatwo jest zrealizować taki termi-
uszczęśliwiłoby urządzenie przypominające o Nie wiem, czy spodoba wam się ten pomysł, ale narz. Jeśli miałby to być tylko terminarz-
najważniejszych rzeczach. Mam na myśli za- ja osobiście zbuduje sobie takie urządzenie, jak organizer z małym wyświetlaczem LCD, poja-
równo proste układy z brzęczykiem, jak i mi- już będę na własnym mieszkaniu :)) wi się problem wprowadzania danych  tekstu
kroprocesorowe układy z wyświetlaczem LCD. Podobne propozycje w listach i w mailach (klawiatura?, pilot?). Wszystko wskazuje, że
A oto fragmenty e-maila od Tomasza nadesłali też Jan Szustro z Wrocławia, Maciej  goły mały procesorek typu AVR 90S2313
Barjaszewskiego studiującego w Toruniu: ... Jagodziński z Węgorzewa oraz Krzysztof Lę- czy 89C2051 nie poradzi sobie dobrze z ta-
wpadł mi do głowy pewien pomysł do Szkoły borski z Zawodzia. Tak liczna grupa przekona- kim zadaniem  trzeba dodać kostki zewnę-
Konstruktorów. Wszystko zaczęło się od mo- ła mnie ostatecznie, że trzeba wreszcie posta- trznej pamięci FLASH. Może więc pozostać
jej kiepskiej pamięci. Często zapominam o wić taki temat jako zadanie w Szkole. przy dużym, efektownym wyświetlaczu LED
wielu rzeczach, włączając w to również róż- Najpierw podaję temat zadania: i wspomnianych przez Czytelnika kartecz-
norodne rachunki (prąd, woda, telefon, kach z notatkami i tylko sygnalizować spra-
TV...). To akurat nie jest przyjemne, zwła- Zaprojektować atrakcyjny kalendarz wy do załatwienia miganiem diody LED,
szcza kiedy trzeba póz
niej płacić kary za elektroniczny i/lub elektroniczny termi- ewentualnie porannym dz
więkiem brzęczy-
zwłokę. Ale do rzeczy: proponuję zbudowanie narz. ka. A może urządzenie powinno mieć dwa
Elektronika dla Wszystkich
30
Szkoła Konstruktorów
wyświetlacze: jeden jak największy LED i cją i zwróci uwagę każdego odwiedzającego największą przyjemnością zaprezentuję
drugi mały np. LCD 16x2? A czy miałby mieszkanie posiadacza takiego cacka. funkcjonalne modele w dziale E-2000 lub w
sens kalendarz-przypominacz współpracują- Jestem przekonany, że wielką atrakcją Forum Czytelników.
cy z komputerem przez łącze RS-232 (okre- okaże się już sam elektroniczny kalendarz Jak zawsze zachęcam do wszelkich ekspe-
sowo, do przesłania danych wprowadzanych wyświetlający dzień miesiąc, rok i dzień ty- rymentów. Bardzo proszę też o sprawozdania
przez klawiaturę komputera)? godnia. Może warto spróbować wykorzystać z nieudanych prób. Za opisy takich zupełnie
Choć pomysł nietypowego elektroniczne- mniej popularne, ale dostępne, dwukolorowe nieudanych prób też można otrzymać nagro-
go organizera może się wydać egzotyczny, wyświetlacze LED, albo dwukolorowe diody dy i punkty. Jak zwykle, dobre idee i pomysły
uważam, że połączenie ładnego dużego elek- LED. teoretyczne również zostaną nagrodzone.
tronicznego kalendarza LED i terminarzem Ponieważ temat jest trudniejszy niż zwy- Serdecznie więc zachęcam do udziału i w
to godny uwagi pomysł. Godny uwagi, bo kle, a wykonanie modelu może dla nie- tym zadaniu. Czekam też na propozycje ko-
niesamowicie oryginalny  takich urządzeń których okazać się albo zbyt kosztowne, albo lejnych tematów. Pomysłodawcy wykorzy-
nie ma w sklepach, więc naprawdę warto za- niemożliwe ze względu na brak elementów, stanych zadań otrzymują nagrody rzeczowe
stanowić się nad realizacją takiego urządze- tym razem spodziewam się zdecydowanej (liczna grupa pomysłodawców bieżącego za-
nia, które niewątpliwie będzie wielką atrak- przewagi prac teoretycznych. Oczywiście z dania otrzymuje książki).
schematu a próbami praktycznymi. Przesada stale spał, prądnicę ze starego aparatu telefo-
Rozwiązanie zadania nr 82
w każdą stronę jest niekorzystna dla efektu nicznego, takiego na korbkę, która w czasie
końcowego. kręcenia daje ok. 200V. Kiedy mocno ją zakrę-
Temat zadania 82 brzmiał: Zaprojektować A teraz wracajmy do meritum. Zakres cili, delikwent natychmiast zerwał się na rów-
skuteczny budzik lub system budzenia. sposobów budzenia i propozycji układowych ne nogi i nie wiedział, co się stało (bo wino-
Nadesłaliście szereg interesujących prac. jest bardzo szeroki. Z jednej strony kilku wajcy mieli długie przewody i zdążyli uciec). Z
Temat zadania wywołał żywą reakcję, a uczestników zaproponowało elektrowstrząsy opowiadania wiem, że efekt był piorunujący.
oprócz rozwiązań układowych otrzymałem o rosnącej sile, z drugiej  jeden z uczestni- Piotr Bechcicki z Sochaczewa przysłał
też zaskakująco wiele listów z opiniami i ków wspomniał o budzeniu pocałunkiem. schemat generatora wysokiego napięcia,
uwagami odnośnie samego budzenia. Oto je- Jak zapewnia Czytelnik, ta ostatnia metoda gdzie zwiększana byłaby nie częstotliwość,
den przykład: (...) chciałbym przedstawić jest bardzo skuteczna. Niestety, wykracza tylko amplituda impulsów. Absolutnie nie
mój (chyba nie tylko) problem wstawania: ja ona poza zakres naszej elektronicznej Szkoły zachęcam do podobnych eksperymentów,
nie mam problemu z usłyszeniem dzwoniące- Konstruktorów, więc nie poświęcimy jej zwłaszcza z wykorzystaniem prądnic i cewek
go rano budzika. Potrafi mnie obudzić melo- uwagi. Natomiast zatrzymajmy się przy większej mocy  mogą być przyczyną zaska-
dyjka zegarka ręcznego  może dlatego, że wspomnianych najbardziej drastycznych me- kująco silnych urazów, a nawet wypadków
mieszkam na wsi i w nocy panuje idealna ci- todach. Pięciu uczestników przynajmniej zagrażających życiu. Schemat zamieszczam
sza. Kłopot pojawia się, kiedy dzwoniący bu- rozważyło możliwość wykorzystania impul- na rysunku 1 tylko z uwagi na pomysł ukła-
dzik zostaje wyłączony, a ja natychmiast po- sów elektrycznych. Na przykład Bartłomiej dowy stopniowego zwiększania napięcia. Ja-
nownie zasypiam, ponieważ nie zostałem do- Warzecha z miejscowości Hurko wśród kil- kub Świegot ze Środy Śl. proponuje wyko-
brze rozbudzony. Chęć poleżenia  jeszcze ku pomysłów zawarł następujący: (...) dodat- rzystać elektrowstrząsy tylko jako ostatecz-
chwilkę jest tak duża, że nie mogę się jej kowym pomysłem jest wykonanie  łóżka ność, gdy nie poskutkują łagodniejsze środki.
oprzeć. (...) Reasumując  w moim przypad- elektrycznego . W łóż-
ku problem tkwi w pełnym rozbudzeniu, a nie ko wplecione byłyby
w samym obudzeniu. cienkie druciki mie-
(...) wymyśliłem, że powinien to być układ, dziane co 8...15cm
który dawałby wstającemu jakieś zadanie do (np. za pomocą igły) w
rozwiązania, np. naciskanie pewnych (zmie- postaci zazębiających
nianych) kombinacji klawiszy, wymagają- się  grzebieni , do
cych wysiłku umysłowego, czyli rozbudzenia. których dołączona by-
Chodzi o to, by budzony człowiek wytężył łaby cewka wysokiego
swoją uwagę, co miałoby zapewnić pełne napięcia (oczywiście z
rozbudzenie. dobranymi parametra-
Cieszę się także z takich listów, niezawie- mi  aby nie zagrażała
rających schematów i modeli, a analizę pro- życiu i nie spowodo-
blemu i kierunek poszukiwania rozwiązań. wała pożaru, ale by
Bo dobry konstruktor to nie osobnik biegły dobrze BUDZIA
AA- Rys. 1
jedynie w schematach i układach. Dobry AA!!!). Przewody należałoby umieścić w
konstruktor przed rozpoczęciem pracy dokła- okolicach dolnych partii ciała  od stóp po Rys. 2
dnie i wnikliwie przeanalizuje problem z róż- pośladki (gorzej, gdy ktoś lubi spać na brzu-
nych stron i dopiero wtedy bierze się za chu  ewentualnie same nogi, ale istnieje
układ. Przeciwieństwem są osoby, o których możliwość podciągnięcia nóg przez upartego
mówi się, że  myślą lutownicą , czyli w nie- śpiocha). Cewka podawałaby  do łóżka
poskromionym zapale od razu biorą się za krótkie impulsy wysokiego napięcia powta-
wykonywanie modelu, po czym często oka- rzane coraz częściej (0,5...5Hz). (...)
zuje się, że jego funkcjonalność i przydat- Myślę, że pomysł należy potraktować z
ność praktyczna pozostawiają wiele do ży- przymrużeniem oka (...), nie testowałem go.
czenia. Oczywiście trzeba zachować równo- Brat opowiadał mi kiedyś, że w wojsku zrobili
wagę między analizą projektu i wyborem kawał  podłączyli do palców żołnierza, który
Elektronika dla Wszystkich
31
Szkoła Konstruktorów
A te łagodniejsze środki to przystawki głównej roli. Bramka U1D pełni rolę wzmac- Rozwiązania praktyczne
zwiększające głośność budzika. Rysunek 2 niacza przebiegów zmiennych. Potencjome- Na fotografii 1 pokazany jest model nadesła-
pokazuje propozycję układową Jakuba  trem P1 należy ustawić napięcie tuż poniżej ny przez 13-letniego Radosława Krawczy-
przekaz
nik włączający generator impulsów progu przełączania bramki, przez co w spo- ka z Rudy Śl. Proponuje on dołączenie prze-
wysokiego napięcia zostaje włączony z czynku na wyjściu bramki U1A będzie stan kaz
nika (5V, z diodą zabezpieczającą) do
opóz
nieniem wyznaczonym przez PR1, C1, a wysoki. Bramki U1B, U1C tworzą klasyczny nóżek 9, 5 GAMEPORT-u w komputerze
wcześniej pracuje brzęczyk piezo. Co praw- uniwibrator o czasie około 10s, wyzwalany PC, gdzie po starcie komputera pojawia się
da układ należy zmodyfikować (budzik nie stanem niskim. Obwód RxCx blokuje napięcie zasilające +5V (Krawczyk.gif). Włą-
daje stanu wysokiego, tylko zwiera styk, odbiornik na czas o około sekundę dłuższy czenie przekaz
nika włączy syrenę alarmową
przekaz
nik nie powinien być sterowany niż czas generowania sygnału budzenia. War- (można też bezpośrednio sterować syrenę z
wprost z wyjścia bramki, warto dodać obwód to dokładnie przeanalizować działanie tego gniazda GAMEPORT-u). Radek pisze, że w
przerywania dz
więku brzęczyka piezo), nie- prostego, interesującego układu. BIOS-ie komputera w sekcji POWER ME-
mniej ogólnie biorąc, idea takiego dwustop- NAGEMENT SETUP trzeba włączyć alarm
Rys. 4
niowego budzenia jest godna uwagi. 12-letni
Karol Sikora z Koszalina przysłał schemat
głośnej przystawki z dwoma przetwornikami
PCA-100 (Sikora.gif). Schematy innych
przystawek nadesłali znacznie starsi Zbi-
gniew Szczerbik z Pilicy, Krzysztof Bie-
droń z Rychnowa i Jacek Jankowski z Po-
znania. We wszystkich przypadkach przy-
stawki są proste, a do ich uruchamiania wy-
korzystywany jest styk budzika. W takich
przypadkach warto pomyśleć o zasilaniu i
poborze prądu  czy przystawka ma działać
przez cały, dość długi czas zwarcia styku bu-
dzika, czy np. tylko przez 3 minuty?
Kilku Kolegów zaproponowało układy z Kilka osób zasygnalizowało problem po-
mikrofonami, w tym niektóre niemal żyw- nownego zasypiania i przedstawiło mniej lub
cem przerysowane z literatury m.in. z EdW. bardziej dopracowane pomysły i propozycje
Rysunek 3 pokazuje oryginalną propozycję różnych przystawek zwiększających pew-
Roberta Jaworowskiego z Augustowa. ność rozbudzenia. Na przykład dwie osoby,
Dz
więk budzika po wzmocnieniu w dwóch Jerzy Szpaczyński z Wielopola i Konrad
stopniach z tranzystorami T1, T2 podawany Mikus z Stanisławowa, chciałyby dodać
jest na dekoder tonu NE567 i powoduje włą- układ wykrywania obecności śpiocha w łóż-
czenie triaka, a tym samym zewnętrznego ku. Ma to rozwiązać problem, gdy delikwent
urządzenia, np. lampy, radia czy jakiegoś sy- po sygnale nie wstał z łóżka albo wstał, wy-
gnalizatora. Dzięki kostce NE567 tylko sy- łączył budzik i znów się położył. Jeden Kole-
gnał budzika spowoduje reakcję układu. Po- ga, Marcin Bielecki z Zagościńca proponuje
mysł jest dobry, jednak zaproponowany umieścić wyłącznik sygnału dzwonka na ze-
układ należałoby być może zmodyfikować, wnątrz mieszkania lub nawet na zewnątrz bu-
by zapewnić niezawodną, ciągłą reakcję dynku, co ma zmusić do wstania i ubrania
Fot. 1 Model Radosława Krawczyka
układu na przerywany sygnał budzika. się, a przekazanie sygnału z wyłącznika do
Rysunek 4 to schemat autorstwa Piotra centralki miałoby odbywać się drogą radio-
Fot. 2 Układ Michała Koziaka
Podczarskiego z Redecza Wlk. W spoczyn- wą. Pomysł dyskusyjny, ale na pewno godny
ku głośnik pełni rolę mikrofonu, a po poja- uwagi.
wieniu się sygnału budzika pracuje w swej Spośród innych prac można jeszcze wspo-
mnieć o prostym komputerowym programiku
Rys. 3 do budzenia (QBA-
SIC na archaicz-
nym PC-cie 486
DX1/33MHz 8 MB
RAM) nadesłanym
przez Marka
Arenta z Warsza-
wy (Arent.zip). Ma-
rek napisał, że aby
zwiększyć głośność (Enable) w linii RESUME BY ALARM (lub
takiego prostego podobnej np. RESUME BY RTC ALARM)
komputerowego oraz wprowadzić datę i porę budzenia.
budzika, należy za- Michał Koziak z Sosnowca przysłał pro-
miast PC Speakera sty model pokazany na fotografii 2. Jest to
umieścić głośnik przystawka dołączana do styku budzika,
2W/25&!, co ma dać który poda zasilanie na tę  dopałkę (trzeba
doskonały efekt. wtedy odłączyć oryginalny brzęczyk). Model
Elektronika dla Wszystkich
32
Szkoła Konstruktorów
zapewnia dużą głośność, a pobór prądu moż-
na radykalnie zmniejszyć, stosując przetwor-
nik PCA-100, a w układzie (Koziak.gif) war-
to chyba zmienić  kolejność generatorów,
by uzyskać sygnał 3,5kHz, kluczowany prze-
biegiem o częstotliwości rzędu 1Hz. Wątpli-
wości budzi też  elektrolit C3, pozostający
stale bez napięcia.
Fotografia 3 pokazuje przystawkę Bart-
ka Czerwca z Mogilna. Wymaga ona dołą-
czenia zarówno do budzika, bo wykorzystuje
jego styk, jak i do zewnętrznego wzmacnia-
cza, np. z odbiornika radiowego, gdzie włą-
czana jest w miejsce potencjometru. Po
zwarciu styku budzika z głośnika słychać
dz
więk o narastającej głośności  przystawka
pełni w sumie rolę pięciostopniowego regu-
Rys. 6
latora głośności. Układ zaproponowany przez Bartka (Czerwiec.gif) można znacznie
uprościć, niemniej prosty sposób regulacji
Fot. 5 Układ Jarosława Tarnawy
z kostką 4017 i tranzystorami może zdać eg-
Fot. 3 Przystawka Bartłomieja Czerwca
zamin w przypadku regulacji prostokątnego
sygnału z budzika. Gorzej będzie z klasycz-
nymi, zmiennymi sygnałami analogowymi.
Na fotografii 4 pokazany jest model To-
masza Jadascha z Kęt. Tomek bardzo często
przysyła rozwiązania stałych konkursów,
a tym razem pierwszy raz wykonał i przysłał
model. Ma to być dodatek do wykonanego
wcześniej zegara-budzika z kostką MC1206.
Pełny schemat pokazany jest na rysunku 5.
Także i w tym przypadku zastosowany spo-
sób regulacji głośności zda egzamin tylko
w przypadku sygnałów prostokątnych o do-
datniej biegunowości (z kostki UM66), a nie
typowych przemiennych sygnałów audio,
więc przedstawionego rozwiązania bloku re-
gulacji, który w tym przypadku jest prawi-
dłowy, nie należy bezmyślnie kopiować
w innych zastosowaniach.
Fotografia 5 pokazuje model Jarosława
Fot. 4 Model Tomasza Jadascha Tarnawy z Godziszki. To też jest podobna
przystawka do budzika. Rysunek 6 pokazuje
Rys. 5
Fot. 6 Przystawka
Marcina Wiązani
obwód regulacji i
wzmacniacza mocy.
Jarek zastosował do
regulacji klucze analo-
gowe kostki 4066,
więc po niewielkiej
modyfikacji (dodanie
obwodu polaryzacji,
żeby pracować na po-
ziomie połowy napię-
cia zasilania) można
taki sposób wykorzy-
stać też do regulacji
głośności klasycznych
sygnałów audio.
Stały uczestnik
Szkoły  Marcin Wią-
zania z Buska Zdroju
przysłał model poka-
zany na fotografii 6.
Elektronika dla Wszystkich
33
Szkoła Konstruktorów
To również jest przewodowa przystawka o goś starego śmigła (bodajże ze starej suszar- podobne urządzenia. Wez
cie pod uwagę, iż w
narastającej głośności dz
więku. Kieruję ki do włosów), a silnik z samochodu  zabaw- wielu przypadkach nie chodzi o urządzenie
układ do Pracowni i po sprawdzeniu naj- ki. Otwór w boku pudełka wykonany jest do systematycznego, codziennego budzenia,
prawdopodobniej pojawi się w dziale Forum w połowie jego wysokości. Nalanie wody do tylko układ, który zagwarantuje niezawodne
Czytelników. poziomu otworu gwarantuje odpowiednią za- obudzenie w szczególnych przypadkach 
Fotografia 7 pokazuje prototyp  Mówią- sobność wody na około 10 sekund pompowa- gdy wyjątkowo zależy nam na skutecznym
cego AVR-a Michała Stacha z Kamionki nia. Do otworu wsadzona jest rurka skiero- obudzeniu, a zaspanie miałoby wyjątkowo
Małej. Oto fragment listu: ...gdyby tak za- wana zgodnie z ruchem wirującej wody. Tak przykre skutki. Na pewno każdy z nas miewa
miast wrzeszczącego budzika słyszeć z rana zbudowana pompa nie ma zbyt wygórowa- takie sytuacje w życiu (ważny wyjazd, spo-
świergot ptaków, albo głos kogoś bliskiego... nych osiągów, ale zapewnia strumień wody tkanie, egzamin).
(...) najprostszą realizacją jest wykorzy- odstający około 5 cm od końca rurki. Jeśli układ ma być niezawodny, trzeba
stanie kostki z rodziny ISD. (...) ja chciałbym Fotografia 8 pokazuje model pompy, przemyśleć sposób zasilania i możliwość
zaproponować  gadający AVR . a rysunek 7  proponowany schemat sterow- przypadkowego wyłączenia, także rano przez
nika. Choć można sobie wyobrazić, że bu- śpiocha.
dzony delikwent może szybko naciągnąć koł- Nie wydaje mi się, żeby dobrym pomy-
drę na głowę, pomysł jest godny uwagi. słem były elektrody mocowane do ciała, ma-
jące służyć do budzenia
elektrowstrząsami i to
nie tylko ze względów
bezpieczeństwa. Czyta-
jąc propozycje drastycz-
nych metod budzenia,
zastanawiałem się, czy
pomysłodawcy przewi-
dują je dla siebie, czy
Fot. 7 Prototyp Michała Stacha dla innych...
Znaczna część ucze-
Tym AVR-em jest kostka 90S8535 współ- stników podkreślała, że
pracująca z pamięcią zewnętrzną. Michał lo- problemem nie jest sa-
jalnie przyznał, że urządzenie nie jest jeszcze mo obudzenie, tylko
do końca dopracowane i nie przysłał modelu, pełne wybudzenie i wsta-
Rys. 7
tylko fotografie oraz opis. Jeśli urządzenie nie z łóżka. Optymalnym rozwiązaniem wy-
powstanie, chętnie zaprezentujemy je na ła- daje się następujący system łączący w sobie
Fot. 8 Pompa Dariusza Drelicharza
mach EdW, przy czym zamiast pamięci pomysły różnych uczestników: w pobliżu
RAM chyba warto zastosować FLASH-a. łóżka powinien być umieszczony tylko sy-
Dość radykalną i kontrowersyjną metodę gnalizator: głośnik, przetwornik piezo, ewen-
budzenia proponuje Dariusz Drelicharz z tualnie wspomniana silna lampa. Umieszcze-
Przemyśla. Oto fragmenty listu: Moim zda- nie sygnalizatora akustycznego w pobliżu
niem budzenie powinno być skuteczne tylko łóżka pozwoli zachować skuteczność budze-
dla opornego śpiocha, a nie dla całej rodziny nia przy ograniczonej głośności dz
więku,
(nie wspominając o sąsiadach). I w tym wła- mogącej przeszkadzać sąsiadom. Sygnaliza-
śnie kierunku poszły moje rozważania nad tor powinien jednak być tak skonstruowany
zadaniem. Idea jaką zdecydowałem się wyko- Podsumowanie i umieszczony, żeby nie można go było
rzystać może wydawać się nieco radykalna, Jestem przekonany, że jak zwykle po rozwią- w prosty sposób wyciszyć czy zniszczyć,
ale za to wydaje się być w 100% skuteczna :) zaniu zadania Szkoły, część z Was zechce a można się tu spodziewać różnych destruk-
Moim sposobem na śpiocha jest... stru- wykorzystać przedstawione pomysły i zrobić cyjnych reakcji. Sam budzik czy układ stero-
mień zimnej wody! Mała pompka wodna
sprzężona z budzikiem rozpoczyna pompowa-
nie wody w przypadku braku reakcji śpiące-
Punktacja Szkoły Konstruktorów
go na sygnał budzika. Mogłoby wyglądać to
W
C
M
tak: Budzik zaczyna dzwonić o wyznaczonej Marcin Wiązania Busko Zdrój . . . . . . . . . . 136 Radosław Ciosk Trzebnica . . . . . . . . . . . . . 22 Wojciech Macek Nowy Sącz . . . . . . . . . . . 13
Dariusz Drelicharz Przemyśl . . . . . . . . . . . . 88 Mariusz Ciołek Kownaciska . . . . . . . . . . . . 20 Zbigniew Meus Dąbrowa Szlach. . . . . . . . . 12
D
C
M
porze. Jeżeli teraz nasz śpioch obudzi się i
Mariusz Chilmon Augustów . . . . . . . . . . . . 83 Jakub Kallas Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Piotr Podczarski Redecz . . . . . . . . . . . . . . 12
C
K
P
wyłączy budzik  nic mu nie grozi. Jeżeli jed-
Michał Stach Kamionka Mała . . . . . . . . . . . 72 Jacek Konieczny Poznań . . . . . . . . . . . . . . 20 Paweł Szwed Grodziec Śl. . . . . . . . . . . . . . 12
S
K
S
Roman Biadalski Zielona Góra . . . . . . . . . . 46 Michał Pasiecznik Zawiszów . . . . . . . . . . . 18 Krzysztof muda Chrzanów . . . . . . . . . . . . . 12
B
P
m
nak sygnał budzika nie spełni swego zadania
Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. . . . . . . . . 46 Piotr Bechcicki Sochaczew . . . . . . . . . . . . 17 Sebastian Mankiewicz Poznań . . . . . . . . . . 11
C
B
M
przez powiedzmy 1 minutę  włącza się po-
Marcin Malich Wodzisław Śl. . . . . . . . . . . . 44 Bartek Czerwiec Mogilno . . . . . . . . . . . . . . 17 Andrzej Szymczak Środa Wlkp. . . . . . . . . . 11
M
C
S
mpka wodna. (...) Tym razem skoncentrowa-
Jarosław Tarnawa Godziszka . . . . . . . . . . . 41 Radosław Koppel Gliwice . . . . . . . . . . . . . 17 Marcin Dyoniziak Brwinów . . . . . . . . . . . . . 10
T
K
D
K
C
G
łem się na części mechanicznej, jej wykona- Krzysztof Kraska Przemyśl . . . . . . . . . . . . . 37 A
ukasz Cyga Chełmek . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Tomasz Gajda Wrząsawa . . . . . . . . . . . . . . 10
Bartłomiej Radzik Ostrowiec Św. . . . . . . . . 37 Jakub Jagiełło Gorzów Wlkp. . . . . . . . . . . . 16 Dawid Kozioł Elbląg . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
R
J
K
niu i testowaniu. Część elektroniczna powsta-
Piotr Romysz Koszalin . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Robert Jaworowski Augustów . . . . . . . . . . . 16 Bartek Stróżyński Kęty . . . . . . . . . . . . . . . . 10
R
J
S
ła tylko na papierze. Wiedząc już co chcę
Michał Koziak Sosnowiec . . . . . . . . . . . . . 34 Andrzej Sadowski Skarżysko Kam. . . . . . . . 16 Mariusz Ciszewski Polanica Zdr. . . . . . . . . . . 9
K
S
C
W
Z
K
zbudować (pompkę wodną), musiałem zdecy- Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska . . . . 33 Arkadiusz Zieliński Częstochowa . . . . . . . . 16 Filip Karbowski Warszawa . . . . . . . . . . . . . . 9
Dariusz Knull Zabrze . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Maciej Jurzak Rabka . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Witold Krzak ywiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
K
J
K
dować się na jej rodzaj. Za pompą odśrodko-
Filip Rus Zawiercie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Ryszard Milewicz Wrocław . . . . . . . . . . . . 15 Piotr Kuśmierczuk Gościno . . . . . . . . . . . . . 9
R
M
K
wą przemawia prosta zasada działania, a co
Szymon Janek Lublin . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Emil Ulanowski Skierniewice . . . . . . . . . . . 15 Kamil Urbanowicz Ełk . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
J
U
U
Rafał Stępień Rudy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Artur Filip Legionowo . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Michał Waśkiewicz Białystok . . . . . . . . . . . . 9
S
F
W
za tym idzie łatwa budowa i duża niezawod-
Piotr Dereszowski Chrzanów . . . . . . . . . . . 24 Jakub Świegot Środa Wlkp. . . . . . . . . . . . . 14 Piotr Wilk Suchedniów . . . . . . . . . . . . . . . . 9
D
W
ność działania. (...) W modelu zbiornik zro-
Dawid Lichosyt Gorenice . . . . . . . . . . . . . . 23 Aleksander Drab Zdziechowice . . . . . . . . . . 13
L
D
biony jest z pudełka po kremie, łopaty z jakie-
Elektronika dla Wszystkich
34
Szkoła Konstruktorów
wania powinien być umieszczony jak najda- co powinno go wybudzić. Jeśli będzie już się nia modeli niesprawdzonych przez dłuższy
lej od łóżka, by w celu wyłączenia dz
więku ubierał i brał prysznic w łazience lub przygo- okres w praktyce.
delikwent musiał wstać, przespacerować się, towywał sobie jedzenie w kuchni, bez kłopo- Serdecznie gratuluję udziału w zadaniu 82,
np. do łazienki czy do kuchni. W przypadku tu wyłączy sygnał umieszczonym właśnie które jak się okazało, wcale nie było takie łatwe.
zatwardziałych śpiochów wykazujących nie- tam przyciskiem. Taki system wymagałby Nagrodę otrzymuje tym razem tylko Mi-
przepartą chęć powrotu do łóżka konieczne wprawdzie znacznego nakładu pracy, w tym chal Stach. Upominki otrzymują: Bartłomiej
byłoby obligatoryjne np. trzykrotne co dwie przeciągnięcia kabla z łazienki (kuchni) do Warzecha, Tomasz Jadasch, Michał Koziak,
minuty powtarzanie sygnału budzenia, które sypialni, niemniej chyba tylko w ten sposób Marcin Wiązania i Dariusz Drelicharz.
za każdym razem wymagałoby interwencji można zapewnić skuteczny powrót do dzien- Aktualna punktacja zawarta jest w tabeli.
budzonego. Tu stopniowanie głośności czy nej aktywności. Dodatkowo dwa punkty dopisuję Szymonowi
wstępna cichsza sygnalizacja byłyby jak naj- Jeśli ktoś nie tylko stworzy, ale też wy- Jankowi z Lublina, który rozwiązanie zadania
bardziej pożądane. Całkowite wyłączenie za próbuje taki system, mógłby opisać układ i 81 umieścił w kopercie z napisem Zadanie 82.
jednym razem byłoby niemożliwe  system spostrzeżenia dotyczące eksploatacji  chęt- Serdecznie zapraszam do udziału w roz-
wymagałby trzykrotnego naciśnięcia przyci- nie przedstawimy je na łamach EdW. Nie je- wiązywaniu kolejnych zadań i do nadsyłania
sku w odstępach kilkuminutowych. Jeśli stem natomiast entuzjastą niesprawdzonych prac w terminie.
więc budzony delikwent wróci jednak do łóż- koncepcji, dlatego nie zachęcam do nadsyła- Wasz Instruktor
ka, będzie musiał jeszcze dwa razy wstawać, Piotr Górecki
Co tu nie gra?
K
I
Co tu nie gra?- Szkoła Konstruktorów klasa II
Rozwiązanie zadania 82 2. Słusznie zwróciliście uwagę, że przy obe- pozostawia wątpliwości, że działający prze-
W EdW 12/2002 na stronie 37 zamieszczony cnych cenach elementów, zastosowanie zasi- kaz
nik przyciąga kotwicę. Natomiast sche-
był schemat prostego automatu akwariowe- lacza niestabilizowanego nie ma uzasadnie- mat według rysunku A nie tylko nie jest
go, nadesłany jako rozwiązanie zadania 77. nia. Z kilku względów należałoby dodać sta- zgodny z normami i przyjętą konwencją, ale
Schemat pokazany jest na rysunku A bilizator, np. 7812. Zwiększy on odporność też może wprowadzić w błąd, sugerujac, że
na zewnętrzne zakłócenia i działajacy przekaz
nik odpycha kotwicę.
A
zapewni powtarzalność 5. Warto dodać rezystor ograniczający, np.
progów przełączania. 4,7k&!, w szereg z potencjometrem POT
3. W układzie wykonaw- (470k&!), by nie narażać na zniszczenie foto-
czym sterowania oświetle- rezystora LDR w razie oświetlenia go silnym
nia pomysłodawca zapo- światłem przy przypadkowym skręceniu po-
mniał dodać diodę prostow- tencjometru POT na zero. Kilka osób zapro-
niczą równolegle do cewki ponowało dodanie obwodu opóz
niającego,
przekaz
nika PK. Dioda ta li- w najprostszym przypadku kondensatora rów-
kwiduje przepięcia na cewce noległego do potencjometru POT. Chodzi o za-
przekaz
nika i jest niezbęd- pobieżenie zbyt częstym załączeniom PK
na do ochrony tranzystora. w przypadku chwilowych, przypadkowych
4. Połączenie obwodów zmian oświetlenia. Rzeczywiście propozycja
wykonawczych przekaz
ni- jest dobra. Zamiast jednego kondensatora le-
ka PK jest nieprawidłowe. piej jednak dodać obwód RC według rysun-
Być może chodzi o przy- ku C.
Bardzo się cieszę, że napłynęło wyjątko- padkowy błąd rysunkowy, może o brak sta-
wo dużo odpowiedzi, w ogromnej większo- ranności (niedbalstwo), a może młodziutki
C
ści trafnych, choć nie opisujących wszyst- Autor nie zna dobrze budowy klasycznego
kich usterek. Gratuluję więc uczestnikom przekaz
nika. Zazwyczaj przekaz
nik w stanie
konkursu i przykro mi, że nie mogę nagro- spoczynku rysujemy na schematach jak na
dzić wszystkich wnikliwych Czytelników, rysunku B  dobrze odzwierciedla to rzeczy-
którzy nadesłali naprawdę dobre rozwiąza- wistość. W spoczynku, gdy przez cewkę nie
nia. Z satysfakcją odnotowuję fakt, że napisał płynie prąd, kotwica jest w położeniu spo-
także młodziutki Autor oryginalnego układu, czynkowym i zwarte są tak zwane styki bier-
który starał się poprawić własny układ  to ne. Gdy przez cewkę popłynie prąd, zadziała
bardzo dobrze, że wszyscy traktujemy drugą ona jak elektro- Można też śmiało zwiększyć wartość rezy-
klasę Szkoły Konstruktorów nie jako okazję magnes, przy- stora R5 z 1,2k&! do 4,7k&! (2,2...6,8k&!), bo
B
do wytknięcia błędów, tylko do rzetelnej na- ciągnie kotwicę, tranzystor T1 będzie miał wzmocnienie powy-
uki i ćwiczenia wnikliwości. a ta rozewrze żej 100, a prąd cewki przekaz
nika PK nie po-
A oto zgłoszone przez Was usterki i błędy. styk bierny i ze- winien przekroczyć 50mA (RM81...83/12V).
1. Najdrobniejszą usterką było na schemacie wrze styk czyn- 6. Autor niepotrzebnie zastosował bramkę C
odwrócenie symbolu diody w mostku pro- ny. Narysowanie oraz negator z elementami T2, R2, R3. Bram-
stowniczym  to błąd rysunkowy, niewarty przekaz
nika jak ka NAND plus te elementy to po prostu dwa
uwagi. na rysunku B nie negatory połączone w szereg  w sumie daje
Elektronika dla Wszystkich
35