Szkoła
Szkoła
Konstruktorów
Konstruktorów
Rozwiązanie zadania powinno zawierać schemat elektryczny i zwięzły opis działania.
Model i schematy montażowe nie są wymagane, ale przysłanie działającego modelu
lub jego fotografii zwiększa szansę na nagrodę.
Ponieważ rozwiązania nadsyłają Czytelnicy o różnym stopniu zaawansowania,
mile widziane jest podanie swego wieku.
Ewentualne listy do redakcji czy spostrzeżenia do erraty powinny być umieszczone
na oddzielnych kartkach, również opatrzonych nazwiskiem i pełnym adresem.
Prace należy nadsyłać w terminie 45 dni od ukazania się numeru EdW
(w przypadku prenumeratorów  od otrzymania pisma pocztą).
menty odblaskowe mają ogromną zaletę  wszechni się na szerszą skalę. Ruszcie więc
Zadanie nr 83
nie wymagają zasilania, są proste, tanie i po- głową. A swoją drogą uważam, że każda
wszechnie dostępne. Jeśli więc zaprojekto- próba zwiększenia bezpieczeństwa pieszych
Pomysłodawcą zadania 83 jest Bartosz Ro- wane światełko ostrzegawcze ma stanowić jest godna uwagi, dlatego warto odświeżyć
dziewicz z Białegostoku. Bartosz już dawno konkurencję dla odblasków, należy zastano- i ten temat.
temu zaproponował, żeby uczestnicy Szkoły wić się, jak taki pożyteczny gadżet uczynić Osoby, które zdecydują się wykonać mo-
opracowali układ, dzięki któremu kierowcy bardziej atrakcyjnym. Bo najprostsza mruga- del, niech starannie przemyślą najpierw
mogliby lepiej widzieć pieszych na drodze. jąca czerwona lampka do największych kwestie zasilania, obudowy, trwałości. Waż-
Pieszy powinien nosić jakiś świecący układ, atrakcji chyba już nie należy... ną sprawą jest czas użytkowania kompletu
dobrze widoczny z dużej odległości. I to jest ogromne pole do wykazania się baterii. Czy można i warto wykorzystać au-
Myślę, że jest to dobre zadanie na długie pomysłowością. Przypuszczam, że tym ra- tomatyczny wyłącznik zasilania? W więk-
zimowe wieczory. Oto temat zadania: zem układ elektroniczny nie będzie sprawą szości przypadków użytkownik może okre-
najważniejszą. Kluczowe znaczenie mieć bę- ślić, że jego układ nigdy nie pracuje dłużej
Zaprojektować układ, dzięki któremu pieszy
dą pomysł na ciekawy efekt świetlny oraz niż np. 40 minut potrzebne na drogę z/do
będzie lepiej widoczny na drodze.
konstrukcja zapewniająca długotrwałą i wy- szkoły. Może więc warto wbudować  cza-
Tym razem macie ogromne pole do popi- godną eksploatację. sówkę wyłączającą automatycznie układ
su. Pomysłodawca proponuje wykonanie ja- Moim zdaniem, pomysł na dobry efekt np. po godzinie?
kiegoś światełka ostrzegawczego. I słusznie! świetlny może być najważniejszym czynni- Jak zwykle, dobre idee i pomysły teore-
Ale może ktoś z Was wpadnie na inny po- kiem zachęcającym potencjalnych użytkow- tyczne mają duże szanse na nagrody.
mysł? ników, zwłaszcza młodych do noszenia ta- Zachęcam więc do udziału i w tym zada-
Jeśli miałoby to być światełko ostrzegaw- kiego światełka. Nigdy nie wiadomo, czy in- niu. Czekam też na propozycje kolejnych te-
cze, pamiętajcie, że istnieje poważna konku- teresujący układ nie zdobędzie niespodzie- matów. Pomysłodawcy wykorzystanych za-
rencja  wszelkiego rodzaju odblaski. Ele- wanie ogromnej popularności i nie rozpo- dań otrzymują nagrody rzeczowe.
wacji wynika, że najprawdopodobniej często- i pionowego. Układ nie może być skompli-
Rozwiązanie zadania nr 79
tliwość  optymalna to maksymalna bez- kowany i drogi, bo przeznaczony jest właśnie
pieczna dla danego monitora. (...) dla mniej zamożnych, dla posiadaczy star-
Temat zadania 79 brzmiał: Zaprojektować Rzeczywiście do zadania można podejść szych monitorów i komputerów.
układ miernika częstotliwości odświeżania wróżny sposób, ale celem Szkoły jest przede Koszt i stopień skomplikowania to jedna
ekranu. Zaproponowaliście kilka sposobów wszystkim nauka analizy problemu, szukanie sprawa, a pomysł na sposób pomiaru to dru-
rozwiązania postawionego problemu. Kilku różnych możliwości i wybór możliwie pro- ga. Cieszę się, że zaproponowaliście różne
uczestników nadesłało tylko e-maile z infor- stego rozwiązania. W tym przypadku celem metody uzyskiwania informacji o częstotli-
macją, że istnieją programy pełniące podob- było nie tylko stworzenie rozwiązań sprzęto- wości odchylania pionowego. Szereg osób
ną funkcję: informują o aktualnej częstotli- wych, ale właśnie analiza możliwości i za- zaproponowało najprostszy sposób, miano-
wości odświeżania. Adam Robaczewski chęta do prób. I już na początku warto pod- wicie wykorzystanie fotoelementu i multi-
z Wejherowa napisał między innymi: (...) Je- kreślić, że miernik nie może być skompliko- metru z częstościomierzem. Wbrew pozo-
den z takich programów przesyłam w załącz- wany. Miernik częstotliwości odświeżania to rom, nie jest to takie łatwe i oczywiste, bo
niku. Nie wiem, kto jest jego autorem, ale ma raczej gadżet niż poważne urządzenie pomia- trzeba sprawdzić, czy miernik będzie prawi-
status freeware. Znalazłem go kiedyś na pły- rowe. Przecież nowe monitory z OSD mają dłowo zliczał  zaśmiecony przebieg z foto-
cie dołączonej do jednej z gazet komputero- w swoim bogatym menu także opcję wyświe- elementu. Zresztą kilka osób lojalnie przy-
wych (Chip 3/99). (...) BTW: z moich obser- tlania częstotliwości odchylania poziomego znało, że nie udało się zrealizować tej obie-
Elektronika dla Wszystkich
30
Szkoła Konstruktorów
cującej idei w praktyce. Część uczestników dzie dwójkowym z dokładnością do 1Hz. Prze-
stawierdziła, że zadanie okazało się zbyt rzutnik monostabilny na kostce 555 generuje
trudne. Świadczy o tym też mniejsza niż impuls o czasie 1s po naciśnięciu S1. Oryginal-
zwykle liczba prac. Na przykład Szymon Ja- ny schemat jest pokazany na rysunku 1. Za
nek z Lublina przeprowadził próby z foto- ten prosty i ciekawy pomysł A
ukasz otrzymuje
tranzystorem i gotowym licznikiem impul- aż cztery punkty pomimo usterek układowych.
sów i zniechęcił się  licznik nie chciał pra- Zachęcam też do praktycznych prób.
widłowo zliczać impulsów z fototranzystora. Podobny, ale bardziej rozbudowany układ
W rezultacie Szymon zaproponował osta- z licznikami z kostki 4520 zaproponował Mi-
tecznie pomiar częstotliwości przebiegów chał Koziak z Sosnowca. Oryginalny sche-
w sygnale podawanym z wyjścia karty gra- mat pokazany jest na rysunku 2. Michał zde-
ficznej na monitor. cydował się mierzyć częstotliwość sygnału
Próby podjął też Jacek Rączka z Połomi. VSYNC w gniez
dzie karty graficznej. Idea do
Rys. 3
Rys. 3
Chciał samodzielnie rozwiązać problem pro- przyjęcia, ale proponuję jeszcze bardziej
gramowo, badając zmiany stanu bitu 3 w re- uprościć układ i usunąć zatrzaski 4042. Nie
jestrze pod adresem 3DAh. Program napisa- zaszkodziłoby też wykorzystanie czujnika łem przy  optymalnej częstotliwości odświe-
ny w Pascalu działał, ale nie do końca spełnił optycznego. Zamiast sterowania automatycz- żania :
oczekiwania Autora. nego wystarczy sterowanie ręczne. Czy nie Zrzut z ekranu pokazany jest na rysun-
Piotr Kosmecki z Poznania podał intere- warto pomyśleć o zastosowaniu precyzyjnego ku 3, a na stronie internetowej można zna-
sujący pomysł, niemniej zaproponowany uniwibratora z kostki 4047 w miejsce 40106? lez
ć jeden ze schematów (Kocowicz.gif)
schemat wymaga dopracowania (Kosmec- Arkadiusz Kocowicz z Czarnego Lasu Autor otrzymuje 3 punkty, głównie za
ki.gif). Czujnikiem byłaby mianowicie foto- podał następujące propozycje: próby z diodami odbiorczymi.
dioda, z której impulsy zamieniane byłyby na 1. przystawka włączana pomiędzy monitor
napięcie stałe proporcjonalne do częstotliwo- a płytę główną (...), Rozwiązania praktyczne
ści. Dalej to napięcie stałe byłoby porówny- 2. układ, który by  widział migotanie ekra- Otrzymałem 8 modeli, co jak na tak nietypo-
wane z napięciem stałym z potencjometru za nu i potrafił je zliczyć (...) we zadanie uważam za wynik znakomity. Na
pomocą komparatora z jedną diodą LED  3. zdudnianie światła monitora ze światłem początek, na fotografii 1 przedstawiam model
częstotliwość byłaby odczytywana ze skali o określonej częstotliwości migotania - Andrzeja Szymczaka ze Środy Wlkp. Nie
potencjometru. Pomysł jest dobry ze wzglę- w mojej byłej szkole sala  informatyczna jest to jednak miernik częstotliwości odświe-
du na prostotę (przyznaję 2 punkty), niemniej była oświetlona świetlówkami. Jedna z nich żania. Andrzej nie mając pomysłu na miernik,
zaproponowany przetwornik F/U na pewno migała z częstotliwością 50Hz, co przy nało- zgodnie z zasadą  lepiej zapobiegać, niż le-
nie spełni swego zadania. Podobny błąd po- żeniu na częstotliwość odświeżania dało bar- czyć , wykonał miernik czasu spędzonego
pełnił Marek Osiak ze Starogardu Gdań- dzo charakterystyczne migotanie i poziome przed komputerem. Wiernemu młodziutkiemu
skiego, który chcąc wykorzystać multimetr, pasy. Tak więc może wystarczy po prostu uczestnikowi Szkoły zaliczam 2 punkty, mimo
zaproponował prościutki przetwornik świa- stroboskop, niekoniecznie na palnikach, po- że układ nie spełnia warunków zadania.
tło/napięcie (Osiak1.gif). W drugim zapropo- winny wystarczyć diody LED, i wyskalowane Model pokazany na fotografii 2 to opra-
nowanym układzie (Osiak2.gif) prawidłowo pokrętło. (...) cowanie Michała Stacha z Kamionki Małej.
chce zastosować przetwornik F/U typu 4. Metoda organoleptyczna. Włączamy kom- Michał najpierw eksperymentował z czujni-
LM331 i kostkę LM3914. Podobną ideę po- puter, sadzamy delikwenta przed monitorem, kiem fotoelektrycznym. Potem próbował wy-
dał też Jakub Świegot ze Środy Wlkp. włączamy stoper i karzemy mu patrzyć w je-
Młody A
ukasz Fortuna z Wołowej chce den punkt, stoper wyłączamy w momencie,
wykorzystać licznik 4040 z 7 diodami LED, na gdy osobę przeprowadzającą pomiar za-
których można odczytać częstotliwość w ko- cznie boleć głowa, uzyskany czas jest od-
wrotnie proporcjonalny do często-
tliwości odświeżania.
Rys. 1
Przeprowadziłem następujące
eksperymenty: do wyjścia karty
dz
więkowej podłączyłem wieżę ste-
reo o mocy 2*15W, a do wejścia
najzwyklejszą diodę LED superja-
sną czerwoną nieznanego mi produ-
centa. Po włączeniu dał się wyra- Fot. 1 Model Andrzeja Szymczaka
z
nie słyszeć brum 50Hz, a po zbliże-
niu diody do moni- Fot. 2 Prototyp Michała Stacha
tora (Philips 105S)
Rys. 2
ton o częstotliwości
odświeżania. Do
wejścia karty
dz
więkowej podłą-
czyłem fotodiodę
BPW43, uruchomi-
łem program Oscil-
loscope v2.51, oto
jaki obraz uzyska-
Elektronika dla Wszystkich
31
Szkoła Konstruktorów
korzystać pole elektromagnetyczne wytwa- Fotografia 3 pokazuje model Arkadiusza Można też włożyć ją (obudowę) do tulejki,
rzane przez kabel monitora, jednak okazało Zielińskiego zCzęstochowy. Jak widać na ry- której średnica musi się zwiększać ku wylo-
się, że kabel jest dość dobrze ekranowany sunku 4, Autor zbudował prosty miernik czę- towi. Gdy średnica jest za mała, układ nie
i pole to jest słabe. Podjął próby wykorzysta- stotliwości przebiegu prostokątnego, przy mierzy większych częstotliwości (chyba że
nia pola magnetycznego wytwarzanego czym wykorzystał kostki 4026, a w roli gene- koniec obudowy fototranzystora byłby równy
przez cewki odchylania pionowego. Zbudo- ratora przebiegu 1-sekundowego pracuje pre- z końcem tulejki, lecz wtedy układ  łapie
wał prototyp licznika dołączanego do gnia- cyzyjna kostka 4047. Arek
Rys. 5
zda karty graficznej, jednak ten okazał się proponuje zasilenie miernika
niewygodny w użytkowaniu. Ostatecznie po- z portu joysticka, dostępnym
wrócił do czujnika z cewką i wykonał model tam napięciem +5V. Przy
prezentowany na fotografii. Dalsze szcze- próbach kopiowania tego
góły można znalez
ć na naszej stronie interne- układu proponuję zwiększyć
towej w pliku MStach.zip. wartość C3 (koniecznie
Nie przedstawiam szczegółów, ponieważ MKC lub MKT) do 1uF lub
układ nie zawiera prawdziwego przetworni- nawet 2,0...2,2uF i jednocze-
ka F/U, a zastosowana namiastka nie zapew- śnie zamiast PR1 o wartości
nia powtarzalności wskazań, o czym zresztą 1M&! zastosować szeregowe
przekonał się Autor projektu. Nie namawiam połączenie metalizowanego rezystora (1-pro-
też do kopiowania tego rozwiązania. Michał centowy) i stabilnego potencjometru - helitri-
otrzymuje upominek i cztery punkty za eks- ma. Istotną wadą układu jest konieczność
perymenty i za pomysł wykorzystania pola podłączenia do gniazda karty graficznej  mo-
wytwarzanego przez monitor, a nie za model. że jednak lepiej zastosować czujnik fotoelek-
A tak na marginesie  profesjonalne urządze- tryczny.
nia szpiegowskie na podstawie promienio- Rysunek 5 pokazuje schemat układu Pio-
wania monitora mogą ze sporej odległości tra Romysza z Koszalina, a fotografia 4 
wiernie odtworzyć zawartość ekranu... model. Oto fragment opisu: (...) Na samym Fot. 4 Prototyp Piotra Romysza
początku największym problemem wydawało
mi się zmierzenie częstotliwości pionowej Fot. 5 Model Mateusza Misiornego
Fot. 3 Układ Arkadiusza Zielińskiego ekranu. Myślałem, że potrzebne będą jakieś
układy, które odseparują od siebie częstotli-
wość pionową i poziomą. Jednak najpierw
wolałem sprawdzić, jak będą się zachowywać
popularne fotoelementy w standardowych
układach. Robiłem próby z fotodiodą, fotore-
zystorem i fototranzystorem. Do odpowie-
dniego punktu dołączałem miernik częstotli-
wości wbudowany w multimetr. Układy
z dwoma ostatnimi elementami wykazały czę-
stotliwość 85Hz, czyli zgodną z rzeczywistą
(sprawdziłem w OSD monitora). Dioda nie
chciała  współpraco-
wać . W ostatecznej
wersji zdecydowałem się
na fototranzystor (...)
W czasie prób okaza-
ło się, że gdy ekran, światło dzienne). Na przykład, gdy średnica
którego częstotliwość wewnętrzna była równa średnicy obudowy
jest mierzona, stoi np. fototranzystora, miernik mierzył częstotli-
koło okna, układ wska- wość tylko do 85Hz.
zuje 0Hz. Jest po prostu Nieco więcej informacji można znalez
ć
za jasno i nie wykrywa na stronie internetowej w pliku Romysz.zip.
żadnych zmian. Zmniej- Fotografia 5 pokazuje prosty model Ma-
szanie czułości niewiele teusza Misiornego z Suchego Lasu. Oto frag-
da, ponieważ aby mier- ment listu: (...) Zadanie 79 zmobilizowało
nik był niewrażliwy na mnie do zrobienia wreszcie płytki -  modułu ,
światło dzienne, trzeba który już wcześniej planowałem zrobić: składa
by mocno ją zmniejszyć. się z 3 wyświetlaczy 7-segmentowych sterowa-
Prowadzi to do tego, że nych oczywiście multipleksowo i... niczego
fototranzystor musi do- więcej. Posiada jedynie 4 złącza śrubkowe,
tykać ekranu, aby dzia- aby można było dołączać różne  przystawki
łał prawidłowo. Czę- wejściowe, wymagające obrazowania swoje-
ściowym rozwiązaniem, go wyniku na 3 (lub mniej) wyświetlaczach.
które dało dobre wyniki, Już dawno planowałem np. zrobić miernik tęt-
było pomalowanie obu- na - jeszcze zanim poznałem 89c2051 - i na
Rys. 4
dowy czarną farbą. przeszkodzie stanęło...dzielenie, no bo jak
Elektronika dla Wszystkich
32
Szkoła Konstruktorów
zrobić miernik tętna, wskazujący aktualne tęt- A dla procesorka to nic specjalnego, suwać kursor myszki. A efekty? Ogólnie
no, z czasem pomiaru mniejszym niż 1 minu- a można jeszcze dorobić dodatkowe funkcje. mówiąc  Coś tam działało... :))
ta? Trzeba mierzyć czas między kolejnymi ude- Ach, dodatkowe funkcje można zawsze dopi- (...) Nałożyłem na fototranzystor kawałek
rzeniami serca i przeskalować to na liczbie sać...i to jest najlepsze! (...) koszulki termokurczliwej (żeby  zbierał
uderzeń na minutę. Potrzebna jest wiec funk- A jak mierzę częstotliwość? Otóż gdy zo- tylko z małego obszaru) i to wiele pomogło,
cja 1/x, co od biedy da się zrealizować np. na baczyłem temat zadania, przypomniałem so- ale jeszcze nie do końca. Po pewnych mody-
ICL710x, ale ten (świetny zresztą) układ nie bie moje próby z piórem świetlnym. Dawno, fikacjach software u otrzymałem 172. To już
daje już większych możliwości, jest w dużej dawno temu, do mojej starej Amigi podłącza- było coś - 172 to 86*2, czyli już tylko dwa
obudowie, no i trzeba jeszcze dobudować łem fototranzystor zamiast myszki i jez
dziłem impulsy przy jednym odświeżeniu. Zwięk-
przetwornik f/U. Trochę dużo tego.. nim po monitorze, a na ekranie miał się prze- szyłem pętlę opóz
niającą w programie i...
JEST!! Upragnione 86
pojawiło się na wyświe-
Rys. 7
tlaczu.
(...) Właśnie, odno-
śnie tego, że  urządze-
nie powinno być w mia-
rę proste i tanie . Je-
stem ciekaw innych mo-
deli, ale mój moduł ko-
sztował jakieś 15zł, co
jak na jego możliwości
Fot. 6 Miernik 1 Marcina Wiązani wydaje się sumą niedu-
żą. (...) Stąd mój pomysł
Fot. 7 Miernik 2 Marcina Wiązani z modułem z wyświetla-
czami - można go użyć
do bardzo, bardzo wielu
rzeczy, dołączając jedy-
nie kilka elementów
tworzących układ wej-
ściowy. Takie chociażby
zliczanie osób przyby-
łych na dużą imprezę
(musi być naprawdę
DUŻA...liczba osób, co
najmniej 3-cyfrowa ;) )
jest zadaniem naprawdę
nietrudnym do realizacji
na procesorze, a już kil-
ka razy przez EdW prze-
winęły się układy roz-
różniające  kierunek
ruchu obiektów . Za-
wierały po kilka kostek
i wiele elementów dys-
kretnych. Tutaj to niepo-
trzebne, wystarczą 2 fo-
todiody i dosłownie kil-
ka innych elementów
i sadzę, że bez problemu
można stworzyć układ
zliczający kierunek ru-
chu obiektów.(...)
Nieco więcej infor-
macji oraz program
z
ródłowy w BASCOM-
ie można znalez
ć w pliku
Misiorny.zip. Rozwiąza-
nie nie jest jednak dopra-
cowane, bo pokazywane
wyniki są zniżone. Do-
bry jest jednak pomysł
uniwersalnego modułu,
który może znalez
ć róż-
norodne zastosowania.
Rys. 6
Elektronika dla Wszystkich
33
Szkoła Konstruktorów
Fotografie 6 i 7 przedstawiają dwa mo- Roman napisał: (...) Przedstawione rozwią- 1. pomiar światła ekranu,
dele stałego uczestnika Szkoły, Marcina zanie jest drugim, które wykonałem. Wcze- 2. pomiar pola elektromagnetycznego
Wiązani z Buska Zdroju. Schematy obu ukła- śniejsze było wykonane na płytce uniwersal- wytwarzanego przez monitor i
dów są pokazane na rysunkach 6 i 7. Oba wy- nej z wykorzystaniem układu NE555 i foto- 3. pomiar sygnału na wyjściu karty graficznej.
korzystują krótkie impulsy synchronizacji tranzystora. Zasada działania była taka sa- Troszkę mnie zdziwiło, że nikt nie chciał
występujące na nóżce 14 złącza. Pierwszy, ma jak przedstawionego powyżej, to znaczy wykorzystać komputera w roli licznika. Tyl-
analogowy układ (rys. 6, fot. 6) zawiera układ pracował jako przetwornik częstotli- ko jeden uczestnik doprowadził sygnał z fo-
przerzutnik monostabilny przedłużający im- wość/napięcie. Nieco gorsza praca czujni- toelementu do wejścia karty audio, by zbadać
pulsy (555), przetwornik F/U (LM2917N) ka, który nie był buforowany, ukierunkowa- przebiegi. Tymczasem jest to sposób na po-
oraz układ obrazowania wyniku. W wersji ła mnie na zbudowanie układu na bramkach miar, tylko należało odpowiednio włączyć
podstawowej jest to kostka LM3914, dająca NAND. Kolejny eksperyment, który przepro- fotoelement i ewentualnie dodać układ for-
rozdzielczość 10Hz. Marcin przewidział też wadziłem, polegał na równoważeniu dwóch mowania impulsów. Impulsy można dopro-
dodatkowy moduł nakładany na pierwszy częstotliwości. Jednej pobieranej z fototran- wadzić do wejscia karty audio i mierzyć ich
w formie kanapki. Ten dodatkowy moduł to zystora buforowanego i drugiej z generato- częstotliwość za pomocą częstościomierza 
woltomierz z kostką ICL7106, pozwalający ra RC przestrajanego z naniesioną podział- w Internecie można znalez
ć potrzebne apli-
zmierzyć napięcie, a tym samym częstotli- ką. Budowa jego również była oparta kacje. Można też uformowany sygnał dopro-
wość z większą rozdzielczością. o CD4093 i można powiedzieć, że działał wadzić do portu szeregowego czy równole-
W drugim modelu Marcin wykorzystał poprawnie, ale wymagał dużej precyzji przy głego  w tym przypadku trzeba jednak albo
mikroprocesor 89C2051 i 21 diod LED, co równoważeniu, co czyniło go mało funkcjo- samemu napisać program, albo znalez
ć tako-
dało zakres pomiaru 60Hz...160Hz z roz- nalnym.Układy ingerujące mechanicznie wy w odmętach Internetu.
dzielczością 5Hz. Zwora JP1 pozwala zmie- w monitor, złącze lub komputer uznałem za Przy takim sposobie  komputerowym
niać tryb wyświetlania  linijka/punkt. ryzykowne i mało sensowne (rozpraszające zasilanie można pobrać albo z linii wyjścio-
Doceniam duży wkład pracy włożony uwagę lub zwiększające plątaninę kabli). wych portu szeregowego (więcej niż ą10V),
w wykonanie ładnych modeli. Jeśli znaczny (...) wydaje się być słuszne wykorzystanie albo z portu joysticka (+5V).
stopień skomplikowania nie zniechęci Czy- mikroprocesora AT89C2051 (...). Wstępne Myślę, że dociekliwi eksperymentatorzy
telników do próby skopiowania układów, mo- próby już przeprowadziłem (...) AT89C2051, powinni jeszcze raz powrócić do tematu i to
gą zwrócić się do Marcina o dodatkowe infor- zegar 455kHz, fototranzystor i TL082 (jako nie tylko w celu stworzenia miernika często-
macje i projekt płytki ([e-mail] wzmacniacz i komparator) zapewniający tliwości. Podstawowy błąd, jaki popełniło
[e-mail]). znacznie pewniejszy pomiar nawet przy bar- wielu uczestników eksperymentujących z fo-
Na koniec zostawiłem prosty analogowy dzo słabo świecącym monitorze. Układ ten toelementami, to uparte stosowanie sprzęże-
wskaz
nik, pokazany na fotografii 8, wykonany jest w fazie wykonywania płytki i będzie nia stałoprądowego. Wtedy oczywiście efekt
przez Romana Biadalskiego z Zielonej Góry. umieszczony w obudowie Z-23 (mała z moż- zależy silnie od poziomu oświetlenia zewnę-
liwością zamontowania 3 baterii AAA). trznego. Należy więc zastosować sprzężenie
Fot. 8 Wskaz
nik Romana Biadalskiego Nadesłany prosty miernik pokazuje czę- zmiennoprądowe i odfiltrować niepożądane
stotliwość na wyskalowanym mierniku składniki. Schemat blokowy pokazany jest
wskazówkowym. Jednak co ważne, ten pro- na rysunku 8. Przy stosowaniu najprost-
ściutki układ może być wykorzystany bez ta- szych przetworników częstotliwość/napięcie
kiego wskazówkowego miernika, mianowi- trzeba dodać uniwibrator, który wytworzy
cie jako przystawka do dowolnego woltomie- impulsy o jednakowym czasie trwania
rza. W związku z wielką prostotą, kieruję i kształcie. Jak pokazuje rysunek 9, najzwy-
projekt do sprawdzenia i ewentualnej publi- klejsze uśrednienie takich znormalizowa-
kacji w dziale E-2000. nych impulsów da napięcie stałe wprost pro-
porcjonalne do ich częstotliwości.
Podsumowanie Niepowodzenie w wykorzystaniu impul-
Gratuluję wszystkim, którzy przeprowadzili sów występujących na nóżce 14 wyjścia kar-
próby! Okazuje się, że wykorzystaliście trzy ty graficznej, które stało się udziałem kilku
sensowne metody: uczestników, związane jest z jednej strony
Jacek Konieczny Poznań 20 Piotr Kuśmierczuk Gościno 9 Przemysław Młodecki Krosno 6 Grzegorz Marciniak Poznań 4 Jerzy Klaczak Katowice 2
J
a
c
e
k
K
o
n
i
e
c
z
n
y
2
0
P
i
o
t
r
K
u
ś
m
i
e
r
c
z
u
k
9
P
r
z
e
m
y
s
ł
a
w
M
ł
o
d
e
c
k
i
6
G
r
z
e
g
o
r
z
M
a
r
c
i
n
i
a
k
4
J
e
r
z
y
K
l
a
c
z
a
k
2
Punktacja
Dawid Lichosyt Gorenice 19 Andrzej Szymczak Środa Wlkp. 9 Mariusz Nowak Gacki 6 Mateusz Misiorny Suchy Las 4 Piotr Kosmecki Poznań 2
D
a
w
i
d
L
i
c
h
o
s
y
t
1
9
A
n
d
r
z
e
j
S
z
y
m
c
z
a
k
9
M
a
r
i
u
s
z
N
o
w
a
k
6
M
a
t
e
u
s
z
M
i
s
i
o
r
n
y
4
P
i
o
t
r
K
o
s
m
e
c
k
i
2
Michał Pasiecznik Zawiszów 18 Jakub Świegot Środa Wlkp. 9 Tomasz Sapletta Donimierz 6 Marcin Piotrowski Białystok 4 Daniel Kraszewski Szczecin 2
M
i
c
h
a
ł
P
a
s
i
e
c
z
n
i
k
1
8
J
a
k
u
b
Ś
w
i
e
g
o
t
9
T
o
m
a
s
z
S
a
p
l
e
t
t
a
6
M
a
r
c
i
n
P
i
o
t
r
o
w
s
k
i
4
D
a
n
i
e
l
K
r
a
s
z
e
w
s
k
i
2
Szkoły Radosław Koppel Gliwice 17 Kamil Urbanowicz Ełk 9 Radosław Szycko Goleniów 6 Bernard Rajfur Trzebnica 4 Radosław Krawczyk Ruda Śl. 2
R
a
d
o
s
ł
a
w
K
o
p
p
e
l
1
7
K
a
m
i
l
U
r
b
a
n
o
w
i
c
z
9
R
a
d
o
s
ł
a
w
S
z
y
c
k
o
6
B
e
r
n
a
r
d
R
a
j
f
u
r
4
R
a
d
o
s
ł
a
w
K
r
a
w
c
z
y
k
2
A
ukasz Cyga Chełmek 16 Michał Waśkiewicz Białystok 9 Arkadiusz Antoniak Krasnystaw 5 Bartek Zubrzak Sieradz 4 Michał Kulczycki Pisanowice 2
A

u
k
a
s
z
C
y
g
a
1
6
M
i
c
h
a
ł
W
a
ś
k
i
e
w
i
c
z
9
A
r
k
a
d
i
u
s
z
A
n
t
o
n
i
a
k
5
B
a
r
t
e
k
Z
u
b
r
z
a
k
4
M
i
c
h
a
ł
K
u
l
c
z
y
c
k
i
2
Konstruktorów Jakub Jagiełło Gorzów Wlkp. 16 Piotr Wilk Suchedniów 9 Przemysław Gąsior Gorlice 5 Michał Gawron Mielec 3 Karol Kwiatek Lubartów 2
J
a
k
u
b
J
a
g
i
e
ł
ł
o
1
6
P
i
o
t
r
W
i
l
k
9
P
r
z
e
m
y
s
ł
a
w
G
ą
s
i
o
r
5
M
i
c
h
a
ł
G
a
w
r
o
n
3
K
a
r
o
l
K
w
i
a
t
e
k
2
Andrzej Sadowski Skarżysko-Kam. 16 Krzysztof muda Chrzanów 9 Roman Gębuś Bzianka 5 Artur Jackowski Międzyrzec Podl. 3 A
ukasz Madzia Pogórze 2
A
n
d
r
z
e
j
S
a
d
o
w
s
k
i
1
6
K
r
z
y
s
z
t
o
f
m
u
d
a
9
R
o
m
a
n
G
ę
b
u
ś
5
A
r
t
u
r
J
a
c
k
o
w
s
k
i
3
A

u
k
a
s
z
M
a
d
z
i
a
2
A
r
k
a
d
i
u
s
z
Z
i
e
l
i
ń
s
k
i
1
6
T
o
m
a
s
z
B
a
d
u
r
a
8
M
i
r
o
s
ł
a
w
G
o
ł
a
s
z
e
w
s
k
i
5
B
a
r
b
a
r
a
J
a
ś
k
o
w
s
k
a
3
M
a
c
i
e
j
M
a
r
y
n
o
w
s
k
i
2
Marcin Wiązania Gacki 121 Arkadiusz Zieliński Częstochowa 16 Tomasz Badura Kędzierzyn 8 Mirosław Gołaszewski Warszawa 5 Barbara Jaśkowska Gdańsk 3 Maciej Marynowski Baborów 2
M
a
r
c
i
n
W
i
ą
z
a
n
i
a
1
2
1
R
o
b
e
r
t
J
a
w
o
r
o
w
s
k
i
1
5
K
r
z
y
s
z
t
o
f
B
u
d
n
i
k
8
M
a
r
c
i
n
G
r
z
e
g
o
r
z
e
k
5
P
i
o
t
r
K
m
o
n
3
M
i
c
h
a
ł
M
a
s
a
l
o
n
2
Mariusz Chilmon Augustów 74 Robert Jaworowski Augustów 15 Krzysztof Budnik Gdynia 8 Marcin Grzegorzek Rybnik 5 Piotr Kmon Korczyna 3 Michał Masalon Gdańsk 2
M
a
r
i
u
s
z
C
h
i
l
m
o
n
7
4
M
a
c
i
e
j
J
u
r
z
a
k
1
5
A
d
a
m
C
z
e
c
h
8
G
r
z
e
g
o
r
z
K
a
c
z
m
a
r
e
k
5
P
a
w
e
ł
L
a
s
k
o
3
A

u
k
a
s
z
S
t
ę
p
i
e
ń
2
Dariusz Drelicharz Przemyśl 72 Maciej Jurzak Rabka 15 Adam Czech Pszów 8 Grzegorz Kaczmarek Opole 5 Paweł Lasko Nowy Sącz 3 A
ukasz Stępień Częstochowa 2
D
a
r
i
u
s
z
D
r
e
l
i
c
h
a
r
z
7
2
R
y
s
z
a
r
d
M
i
l
e
w
i
c
z
1
5
K
r
z
y
s
z
t
o
f
G
e
d
r
o
y
ć
8
C
e
z
a
r
y
K
u
ś
m
i
e
r
s
k
i
5
G
r
z
e
g
o
r
z
M
i
c
h
a
l
u
k
3
P
a
w
e
ł
S
z
w
a
r
c
2
Michał Stach Kamionka Mała 55 Ryszard Milewicz Wrocław 15 Krzysztof Gedroyć Stanisławowo 8 Cezary Kuśmierski Poniatów 5 Grzegorz Michaluk Nowy Pawłów 3 Paweł Szwarc Poznań 2
M
i
c
h
a
ł
S
t
a
c
h
5
5
E
m
i
l
U
l
a
n
o
w
s
k
i
1
5
R
a
f
a
ł
K
o
b
y
l
e
c
k
i
8
F
a
b
i
a
n
N
i
e
m
i
e
c
5
A

u
k
a
s
z
N
o
w
a
k
3
W
i
t
e
k
W
o
j
c
i
e
c
h
o
w
s
k
i
2
Roman Biadalski Zielona Góra 46 Emil Ulanowski Skierniewice 15 Rafał Kobylecki Czarnowo 8 Fabian Niemiec Krzepice 5 A
ukasz Nowak Krosinko (Mosina) 3 Witek Wojciechowski Nowy Dwór Maz. 2
R
o
m
a
n
B
i
a
d
a
l
s
k
i
4
6
B
a
r
t
e
k
C
z
e
r
w
i
e
c
1
4
P
r
z
e
m
y
s
ł
a
w
K
o
r
p
a
s
8
G
r
z
e
g
o
r
z
N
i
e
m
i
r
o
w
s
k
i
5
P
i
o
t
r
O
m
a
s
t
k
a
3
M
a
t
e
u
s
z
B
o
r
y
ń
1
Marcin Malich Wodzisław Śl. 44 Bartek Czerwiec Mogilno 14 Przemysław Korpas Skierniewice 8 Grzegorz Niemirowski Ryki 5 Piotr Omastka Mysłowice 3 Mateusz Boryń Garbów 1
M
a
r
c
i
n
M
a
l
i
c
h
4
4
A
r
t
u
r
F
i
l
i
p
1
4
S
ł
a
w
o
m
i
r
O
r
k
i
s
z
8
M
a
r
c
i
n
R
e
k
o
w
s
k
i
5
A

u
k
a
s
z
R
e
f
e
r
d
a
3
T
o
m
a
s
z
D
u
d
e
k
1
Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. 42 Artur Filip Legionowo 14 Sławomir Orkisz Kuślin 8 Marcin Rekowski Brusy 5 A
ukasz Referda Zamość 3 Tomasz Dudek A
ańcut 1
J
a
r
o
s
ł
a
w
C
h
u
d
o
b
a
4
2
P
i
o
t
r
B
e
c
h
c
i
c
k
i
1
3
M
i
c
h
a
ł
B
i
e
l
e
c
k
i
7
B
a
r
t
ł
o
m
i
e
j
S
ę
d
e
k
5
A
d
a
m
R
o
b
a
c
z
e
w
s
k
i
3
K
a
r
o
l
G
r
e
n
d
a
1
Krzysztof Kraska Przemyśl 37 Piotr Bechcicki Sochaczew 13 Michał Bielecki Konstancin 7 Bartłomiej Sędek Budy Barcząckie 5 Adam Robaczewski Wejherowo 3 Karol Grenda Tykadłów 1
K
r
z
y
s
z
t
o
f
K
r
a
s
k
a
3
7
A
l
e
k
s
a
n
d
e
r
D
r
a
b
1
3
P
a
w
e
ł
B
r
o
d
a
7
A
d
a
m
S
i
e
ń
k
o
5
R
a
d
o
s
ł
a
w
R
y
b
a
n
i
e
c
3
M
a
r
i
u
s
z
G
r
o
n
c
z
e
w
s
k
i
1
Bartłomiej Radzik Ostrowiec Św. 37 Aleksander Drab Zdziechowice 13 Paweł Broda Rzeszów 7 Adam Sieńko Suwałki 5 Radosław Rybaniec Puławy 3 Mariusz Gronczewski Skubianka 1
B
a
r
t
ł
o
m
i
e
j
R
a
d
z
i
k
3
7
W
o
j
c
i
e
c
h
M
a
c
e
k
1
3
R
e
m
i
g
i
u
s
z
I
d
z
i
k
o
w
s
k
i
7
K
a
r
o
l
S
i
k
o
r
a
5
M
a
r
c
i
n
S
a
j
3
M
a
c
i
e
j
G
r
z
y
b
e
k
1
Piotr Romysz Koszalin 35 Wojciech Macek Nowy Sącz 13 Remigiusz Idzikowski Szczecin 7 Karol Sikora Koszalin 5 Marcin Saj Nowa Sarzyna 3 Maciej Grzybek Częstochowa 1
P
i
o
t
r
R
o
m
y
s
z
3
5
Z
b
i
g
n
i
e
w
M
e
u
s
1
2
R
a
f
a
ł
K
ę
d
z
i
e
r
s
k
i
7
J
a
k
u
b
S
i
w
i
e
c
5
J
a
k
u
b
S
o
b
a
ń
s
k
i
3
M
a
r
i
u
s
z
H
e
j
t
o
1
Jarosław Tarnawa Godziszka 34 Zbigniew Meus Dąbrowa Szlach. 12 Rafał Kędzierski Toruń 7 Jakub Siwiec Tarnów 5 Jakub Sobański Rudka 3 Mariusz Hejto A
owiczówek 1
J
a
r
o
s
ł
a
w
T
a
r
n
a
w
a
3
4
S
e
b
a
s
t
i
a
n
M
a
n
k
i
e
w
i
c
z
1
1
P
a
w
e
ł
K
o
w
a
l
s
k
i
7
J
a
n
S
t
a
n
i
s
ł
a
w
s
k
i
5
C
z
e
s
ł
a
w
S
z
u
t
o
w
i
c
z
3
M
i
c
h
a
ł
J
a
n
k
o
w
s
k
i
1
Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska 33 Sebastian Mankiewicz Poznań 11 Paweł Kowalski Kraków 7 Jan Stanisławski Sanok 5 Czesław Szutowicz Włocławek 3 Michał Jankowski Gorzów Wlkp. 1
P
i
o
t
r
W
ó
j
t
o
w
i
c
z
3
3
P
a
w
e
ł
S
z
w
e
d
1
1
M
a
r
e
k
O
s
i
a
k
7
M
i
c
h
a
ł
W
a
l
c
z
y
k
5
T
o
m
a
s
z
W
i
ś
n
i
e
w
s
k
i
3
P
a
w
e
ł
J
o
a
c
h
i
m
i
a
k
1
Dariusz Knull Zabrze 29 Paweł Szwed Grodziec Śl. 11 Marek Osiak Żabno 7 Michał Walczyk Radom 5 Tomasz Wiśniewski Stargard Szcz. 3 Paweł Joachimiak Jarocin 1
D
a
r
i
u
s
z
K
n
u
l
l
2
9
M
a
r
c
i
n
D
y
o
n
i
z
i
a
k
1
0
A

u
k
a
s
z
P
o
d
g
ó
r
n
i
k
7
W
i
e
s
ł
a
w
B
u
c
z
y
ń
s
k
i
4
D
a
m
i
a
n
A
n
t
o
n
i
a
k
2
T
o
m
a
s
z
K
n
e
f
e
l
1
Michał Koziak Sosnowiec 28 Marcin Dyoniziak Brwinów 10 A
ukasz Podgórnik Dąbrowa Tarn. 7 Wiesław Buczyński Gdynia 4 Damian Antoniak Przysucha 2 Tomasz Knefel Skorocice 1
M
i
c
h
a
ł
K
o
z
i
a
k
2
8
T
o
m
a
s
z
G
a
j
d
a
1
0
A

u
k
a
s
z
S
z
c
z
ę
s
n
y
7
A

u
k
a
s
z
C
e
p
o
w
s
k
i
4
P
i
o
t
r
C
i
e
ś
l
i
ń
s
k
i
2
M
a
c
i
e
j
M
i
s
i
u
r
a
1
Filip Rus Zawiercie 28 Tomasz Gajda Wrząsawa 10 A
ukasz Szczęsny Wybcz 7 A
ukasz Cepowski Gorzyce 4 Piotr Cieśliński Kraków 2 Maciej Misiura Kołobrzeg 1
F
i
l
i
p
R
u
s
2
8
D
a
w
i
d
K
o
z
i
o
ł
1
0
A

u
k
a
s
z
F
o
r
t
u
n
a
6
K
r
z
y
s
z
t
o
f
K
a
r
l
i
k
o
w
s
k
i
4
P
i
o
t
r
D
i
a
k
ó
w
2
K
r
z
y
s
z
t
o
f
N
y
t
k
o
1
Rafał Stępień Rudy 26 Dawid Kozioł Elbląg 10 A
ukasz Fortuna Wołowa 6 Krzysztof Karlikowski Staszów 4 Piotr Diaków Kraków 2 Krzysztof Nytko Tarnów 1
R
a
f
a
ł
S
t
ę
p
i
e
ń
2
6
P
i
o
t
r
P
o
d
c
z
a
r
s
k
i
1
0
M
i
c
h
a
ł
G
o
ł
ę
b
i
e
w
s
k
i
6
M
a
r
c
i
n
K
a
r
t
o
w
i
c
z
4
M
a
r
e
k
D
r
o
z
d
2
K
r
z
y
s
z
t
o
f
S
m
o
l
i
ń
s
k
i
1
Piotr Dereszowski Chrzanów 24 Piotr Podczarski Redecz 10 Michał Gołębiewski Bydgoszcz 6 Marcin Kartowicz Bolechowo 4 Marek Drozd Stoczek 2 Krzysztof Smoliński Sieradz 1
P
i
o
t
r
D
e
r
e
s
z
o
w
s
k
i
2
4
B
a
r
t
e
k
S
t
r
ó
ż
y
ń
s
k
i
1
0
A
r
k
a
d
i
u
s
z
K
o
c
o
w
i
c
z
6
J
a
r
o
s
ł
a
w
K
e
m
p
a
4
A
n
d
r
z
e
j
H
e
r
o
k
2
D
a
r
i
u
s
z
S
z
y
b
i
a
k
1
Szymon Janek Lublin 24 Bartek Stróżyński Kęty 10 Arkadiusz Kocowicz Czarny Las 6 Jarosław Kempa Tokarzew 4 Andrzej Herok Połomia 2 Dariusz Szybiak Drohobyczka 1
S
z
y
m
o
n
J
a
n
e
k
2
4
M
a
r
i
u
s
z
C
i
s
z
e
w
s
k
i
9
M
i
r
o
s
ł
a
w
K
o
s
t
6
A

u
k
a
s
z
K
l
e
p
a
c
z
4
T
o
m
a
s
z
J
a
d
a
s
c
h
2
A

u
k
a
s
z
W
a
r
z
y
w
o
d
a
1
Radosław Ciosk Trzebnica 22 Mariusz Ciszewski Polanica Zdr. 9 Mirosław Kost Golasowice 6 A
ukasz Klepacz Kwaczała 4 Tomasz Jadasch Kety 2 A
ukasz Warzywoda Warszawa 1
R
a
d
o
s
ł
a
w
C
i
o
s
k
2
2
F
i
l
i
p
K
a
r
b
o
w
s
k
i
9
W
o
j
c
i
e
c
h
K
u
z

m
i
a
k
6
M
i
r
o
s
ł
a
w
K
o
p
e
r
a
4
M
a
r
c
i
n
J
e
g
i
e
r
2
K
a
m
i
l
W
a
s
z
c
z
y
ń
s
k
i
1
Mariusz Ciołek Kownaciska 20 Filip Karbowski Warszawa 9 Wojciech Kuz
miak Gdynia 6 Mirosław Kopera Dębica 4 Marcin Jegier Częstochowa 2 Kamil Waszczyński Rudniki 1
M
a
r
i
u
s
z
C
i
o
ł
e
k
2
0
W
i
t
o
l
d
K
r
z
a
k
9
B
o
g
u
s
ł
a
w
A

ą
c
k
i
6
A

u
k
a
s
z
K
w
i
a
t
k
o
w
s
k
i
4
M
i
c
h
a
ł
K
a
z
i
b
u
t
2
M
i
c
h
a
ł
W
ł
o
d
a
r
c
z
y
k
1
Jakub Kallas Gdynia 20 Witold Krzak Żywiec 9 Bogusław A
ącki Nysa 6 A
ukasz Kwiatkowski Kraków 4 Michał Kazibut Żabno 2 Michał Włodarczyk Kraków 1
J
a
k
u
b
K
a
l
l
a
s
2
0
Elektronika dla Wszystkich
34
Szkoła Konstruktorów
z niewielkim czasem trwania tych impulsów, ni z nazwiska otrzymują punkty (1...7). Tym
Rys. 8
a z drugiej  zmienną ich długością. Tu też razem zamieszczona jest cała tabela z aktual-
należało wykorzystać uniwibrator. ną punktacją (z listy zostały usunięte osoby,
Pomimo zdecydowanie mniejszej liczby które w ciągu ostatnich dwóch lat nie zyska-
prac zarówno teoretycznych, jak i praktycz- ły ani jednego punktu).
nych, jestem zadowolony z nadesłanych roz- Serdecznie zapraszam do udziału w roz-
wiązań tego trudnego zadania. Nagrody wiązywaniu kolejnych zadań i do nadsyłania
otrzymują: Mateusz Misiorny, Piotr Ro- prac w terminie.
Rys. 9
mysz, Marcin Wiązania i Arkadiusz Zie-
liński. Upominki otrzymują: Roman Biadal-
ski, Michał Stach, A
ukasz Fortuna i Arka- Wasz Instruktor
diusz Kocowicz. Prawie wszyscy wymienie- Piotr Górecki
Co tu nie gra?
K
I
Co tu nie gra?- Szkoła Konstruktorów klasa II
Rozwiązanie zadania 79 I tu lepiej widać problem, bowiem w spo- prawidłowo ustawiany po pojawieniu się wil-
W EdW 9/2002 zamieszczony był schemat czynku na wyjściu bramki B powinien cały goci. Jest jednak pewien drobny szczegół,
kontrolera wilgotności gleby, nadesłany jako czas występować stan wysoki. Mogłoby się który wskazuje, że coś tu nie gra. Mianowicie
rozwiązanie jednego z poprzednich zadań wydawać, że tak będzie dzięki obecności re- gdy pojawi się wilgoć, na wyjściu bramki
Szkoły. Układ pokazany jest na rysunku A zystora R3, ściągającego wejście bramki B pojawi się na trwałe stan niski (w układzie
(dodałem czerwone oznaczenia bramek B do masy. Jeśli jednak ma to być klasyczny z rysunku A powinien to być przebieg prosto-
i wyjść przerzutnika). kontroler wilgotności, który będzie ustawiał kątny), który... uczyni bezużytecznym przy-
przerzutnik i włączał na przy- cisk stop. Naciskanie przycisku stop praktycz-
A
kład sygnalizator akustyczny nie nic nie da. Nie spowoduje jakiejkolwiek
w przypadku wyschnięcia gle- reakcji wyjścia Q, a jedynie chwilową zmianę
by, to powinien on pozostawać stanu na wyjściu zanegowanym Q\, tylko na
w spoczynku, gdy ziemia bę- czas naciskania przycisku stop.
dzie wilgotna. Tymczasem ma- Wygląda więc na to, że nie jest to też pra-
ła rezystancja między elektro- widłowy sygnalizator pojawienia się wilgoci.
dami spowoduje, że przy wil- Krótko mówiąc, układ trzeba zmodyfiko-
gotnej glebie na wyjściu bram- wać. Nadesłaliście różne propozycje zmian,
ki B cały czas występowałby niestety, w zdecydowanej większości niedo-
stan niski, czyli przerzutnik pracowane, a często ewidentnie błędne.
byłby cały czas ustawiony. Wy- Niestety, nikt z uczestników nie zwrócił
Ogólna idea jest następująca: w spoczyn- schnięcie gleby spowodowałoby, że na wyj- uwagi na istotny problem, który może unie-
ku na obu wejściach przerzutnika zbudowa- ściu bramki B pojawiłby się stan wysoki, co... możliwić działanie jakiegokolwiek układu
nego z bramek C, D panuje stan wysoki. Stan nie spowodowałoby żadnej reakcji układu. z zaproponowanym sposobem zapobiegania
przerzutnika można wtedy dowolnie zmie- Nic dziwnego, że kilka osób zapropono- korozji elektrod.
niać za pomocą przycisków start, stop. Rów- wało dołączenie R3 nie do masy, tylko do Aby uchwycić
C
noznaczne z naciśnięciem przycisku start jest plusa zasilania. sedno sprawy, na ry-
też pojawienie się stanu niskiego na wyjściu W związku z obecnością generatora i kon- sunku C przedstawi-
bramki B. Autor dla zapobieżenia korozji densatora C2, na elektrodach wystąpi przebieg łem część układu,
elektrod dodał generator pracujący z często- zmienny na wyjściu bramki, tym samym na gdzie rezystancje R2,
tliwością kilku kiloherców (C1=2,2nF, wyjściu bramki B przy wilgotnej glebie powi- R3 i rezystancję mię-
R1=100k&!) oraz kondensator C2 mający na nien wystąpić nie stan niski, tylko przebieg pro- dzy elektrodami za-
celu usunięcie składowej stałej. Gdyby pomi- stokątny, co jednak w niczym nie zmieni opisa- stąpiłem jedną rezy-
nąć ten problem, schemat układu wyglądałby nego wcześniej działania układu z rysunku B. stancją Ra. W punkcie X na pewno występuje
jak na rysunku B. Widać z tego, że układ nie będzie pełnił ro- przebieg prostokątny, zawarty między masą
li sygnalizatora wyschnięcia gleby. Ja stawia- a plusem zasilania. Jego wartość średnia jest
B
jąc ten problem we wrześniu, celowo skróci- mniej więcej równa połowie napięcia zasila-
łem opis, żeby nie było w nim informacji, czy nia, a wartość międzyszczytowa jest równa
przerzutnik ma być ustawiany, gdy gleba wy- napięciu zasilania. Po przejściu przez konden-
schnie, czy gdy pojawi się wilgoć. Chciałem, sator C2 sytuacja zmienia się: kondensator od-
żebyście rozważyli, czy przypadkiem nie jest cina składową stałą i wartość średnia przebie-
to sygnalizator pojawienia się wilgoci. I ku gu w punkcie Y jest równa zeru. Amplituda
memu zadowoleniu część uczestników wzięła w pierwszym przybliżeniu pozostaje niezmie-
pod uwagę taką możliwość. Znów możemy niona (znaczna pojemność C2, duża rezystan-
wrócić do prostszego układu z rysunku B. cja wypadkowa Ra). Uproszczone przebiegi
Tym razem rzeczywiście przerzutnik byłby z rysunku C pokazane są na rysunku D.
Elektronika dla Wszystkich
35