9621686121

Głosy o książkach

mować różne tematy, niekoniecznie czymkolwiek ze sobą powiązane. Z dziennikiem wiąże się także pojęcie autokreacji. Podobną kreację wła snej tożsamości można zauważyć u Jerzego Pilcha. Każdy z wyżej wymienionych pisarzy podejmuje grę z odbiorcą, o jakiej wspominał Lejeune.

Bardziej liryczny i zarazem „prawdziwy” wydaje się być, badany przez Bolesława Farona, dziennik Józefa Barana. Jak zauważa badacz, tekst nosi znamiona sylwiczności, jest politema-tyczny, wielogatunkowy. Drugim analizowanym poetą tworzącym dziennik intymny jest, jak wskazuje Anita Jodłowska, Jacek Podsiadło, którego twórczość poznajemy pod kątem życia osobistego artysty.

Zupełnie odmienny tematycznie, spośród innych annałów, wydaje się być artykuł Bogusława Skowronka, który w swoich rozważaniach odwołuje się do tekstów audiowizualnych. Twórca filmu, czy serialu tak musi konstruować dzieło, by widz stał się uczestnikiem wyprawy, turystą. Rzeczywistość ta jednak jest w całości wygenerowana komputerowo, upozorowana, umowna. Ma ona jednak sprawić w świadomości odbiorcy złudzenie przeżywania jej na żywo.

Pojawia się też pytanie, dlaczego poszczególni autorzy zrezygnowali z pisania prozy na rzecz utworów autobiograficznych, dzienników? Z czego to wynika? Z pewnością przyczyny osobiste mają na to wpływ, ale i sytuacja wyczerpania literatury, na jaką zwracają uwagę jej badacze od kilkunastu lat. Może właśnie dlatego pojawił się blog, tolk show, reality show. Tą materią zajmuje się Agnieszka Ogonowska. Porównuje ona różnego rodzaju zapisy, poczynając od pele-mele, po blog, czat, sms. Wskazuje na popularność tych sposobów wypowiadania się, ich ciągłą ewolucję. Rozważa także motywy tworzenia takich wypowiedzi (samousprawiedliwienie, ekshibicjonizm, dążenie do nieśmiertelności itp.).

Kiedy mowa o tak różnych środkach przeka zu, nie może w nich zabraknąć jeszcze jednej -zdjęcia. Klaudia Cymanow-Sosin zastanawia się, na ile pamięć i życie twórcy odzwierciedlone są w jego dziełach. Za przykład bierze życie i twórczość Ryszarda Horowitza.

Ostatnie prace zbioru dotyczą pamiętników jako form terapii dla dzieci niesłyszących. Zarówno Zdzisława Orłowska, jak i Jagoda Cieszyńska, dokumentują obserwacje osób niesłyszących, które zapoznając się z pamiętnikami rozszerzają swoje kompetencje językowe.

Autorzy artykułów rozważali sposoby wypowiadania się na lamach dzienników, pamiętników, wspomnień, autobiografii różnych twórców, zarówno pisarzy, jak i poetów, a także ludzi nie zajmujących się pisarstwem.

Praca ta daje wyobrażenie na temat różnych gatunków „pisania o sobie”. Niewątpliwym jej atutem jest różnorodność poruszonych sposobów wypowiadania się. Potwierdza ona poglądy, jakie stworzyli Philippe Lejeune, Ryszard Nycz, Michał Głowiński, Małgorzata Czermińska czy Regina Lubas-Bartoszyńska. Skłania ponadto do refleksji dotyczącej kondycji literatury, autora i bohatera.

Barbara Glogowska-Gryziecka

¹ 37 Annales Academiae Paedagogicae Cracoińensis. Studia Historicolitteraria VI. Pod red. Bolesława Farona, Kraków 2006, s. 3.

²37Annales Academiae.18.

³ Tamże, s. 19-30.

Konspekt nr 2/2007 (29)