9637173671

Emocje i motywacje, J. Strelau

•    Człowiek rodzi się wyposażony w różne wzorce ekspresji emocji, odpowiadające poszczególnym doznaniom potwierdzone badaniami I. Eibl - Eibesfeldta, który obserwował zachowania dzieci ślepych i głuchych od urodzenia;

•    Ludzie żyjący w różnych kulturach są w stanie trafnie odczytywać emocje malujące się na twarzach ludzi, którzy żyją w zupełnie innych kulturach;

b) Twarz w ekspresji emocji:

•    Problemy z rozróżnieniem strachu i zaskoczenia: wydaje się, że w ewolucyjnej przeszłości człowieka te dwie emocje bardzo często były ze sobą połączone. Zaskoczenie znacznie częściej wiązało się z pojawieniem zagrożenia niż przyjemnej niespodzianki -> dlatego też ekspresje tych dwóch emocji zawierają wiele elementów wspólnych, czy też bardzo podobnych;

•    Aby się uśmiechnąć, wystarczy pobudzić do działania jeden mięsień - mięsień jarzmowy większy, rozciąga się on od kości policzkowych do kącików ust, jego skurcz podciąga kąciki ust ukośnie do góry oraz powoduje wybrzuszenie skóry poniżej oczu i wystąpienie zmarszczek przy ich zewnętrznych kącikach; mamy nad nim dużą kontrolę wolicjonalną, gdyż napinamy go i rozluźniamy niezwykle często (np. gdy mówimy) dlatego łatwo nam przychodzi uśmiechanie się intencjonalne;

•    Mięśnie orbicularis oculi otaczają nasze oczy; nie mamy nad nimi takiej kontroli jak nad mięśniem jarzmowym większym oculi napinają się gdy przeżywamy autentyczną radość; autentyczna radość maluje się nie tylko wokół oczu, ale również w samych oczach - rozszerzenie źrenic;

•    Ekman wyróżnia ponad 50 różnych rodzajów uśmiechu;

•    Ekspresja złości - zmniejszenie źrenic, opuszczenie brwi, rozszerzenie nozdrzy, zwężenie warg, czasami zaczerwienie twarzy;

•    Strach, lęk, obawa, przerażenie - podniesione, wyprostowane i ściągnięte do siebie brwi, podniesione górne powieki, napięte powieki dolne, zaokrąglone oczy (czasami wręcz wybałuszone), podłużne zmarszczki nad brwiami i nosem;

•    Zaskoczenie - podniesione brwi, wyraźne podłużne zmarszczki (dłuższe nić przy ekspresji strachu), wytrzeszczone oczy, dolna powieka nie jest naprężona lecz wyraźnie rozluźniona, wargi nie są napięte i przybierają bardziej owalny wygląd;

•    Smutek, zmartwienie, żal - opuszczenie kącików ust przy jednoczesnym pozostawieniu podbródka na jego stałym miejscu, wewnętrzne końce brwi są uniesione do góry, zmarszczki na środku czoła, spoglądanie w dół;

•    Wstyd - oblewający rumieniec jest sygnałem dla naszego otoczenia społecznego, że zdajemy sobie sprawę z tego, iż przekroczyliśmy normę, którą sami akceptujemy ( podobnie przy poczuciu winy);

•    Asymetria ekspresji - sytuacja gdy mimika jest wyraźniejsza po jednej stronie twarzy (zwykle lewej), wg Ekmana jeśli ekspresja ma charakter mimowolny i spontaniczny, to asymetria jest słabo zaznaczona, lub wręcz nieobecna; jest charakterystyczna wówczas, gdy ekspresja ma charakter intencjonalny kora mózgowa zdecydowanie wyraźniej wpływa na dowolne niż na mimowolne ruchy mięśni twarzy - funkcjonalne różnice międzypółkulowe mózgu nie mają zatem poważniejszych konsekwencji dla spontanicznej ekspresji emocji, a znajdują odzwierciedlenie w ekspresji udawanej;

Katarzyna Moczulska    8

www.psychole.net.pl