9576709091

VII. Ocena zgodności przebudowy drzewostanów Beskidu Małego

W KONTEKŚCIE BADAŃ PROF. STEFANA MYCZKOWSKIEGO ORAZ WŁASNYCH

Wysiłki w kierunku przebudowy jednowiekowych monokultur świerkowych prowadzone są od przełomu XIX i XX stulecia, a proces ten jest nieunikniony z powodu postępującej degradacji lasów w całych Beskidach Zachodnich. Pomimo odnotowanego spadku udziału Picea abies w niektórych rejonach beskidzkich, nawet o kilkadziesiąt procent, w ocenie samych leśników jest on nadal zbyt liczny [Twaróg 1983]. Utrzymywanie wysokiej frekwencji świerka w lasach Karpat Zachodnich wiąże się bezpośrednio z jego dużą produktywnością i wymiernymi zyskami gospodarczymi.

Decydujący wpływ na stopień zniekształcenia lasów obszaru badań w poszczególnych rejonach wywarły stosunki własnościowe panujące w pierwszej połowie XIX wieku, a także w latach późniejszych. Tym tłumaczy się m.in. naturalny charakter i lepszy stan zachowania lasów prywatnych, nie związanych bezpośrednio z polityką zaświerczania stoków Beskidu Małego, w porównaniu z lasami państwowymi.

Przebudowę drzewostanów uznaje się powszechnie za jedno z najważniejszych zadań hodowli lasu, szczególnie kiedy dotyczy ona litych drzewostanów lub ze znacznym udziałem sosny, bądź świerka, na średnio żyznych i żyznych siedliskach. Głównym celem przebudowy lasów jest dostosowanie składu gatunkowego zmonotypizowanych drzewostanów do warunków siedliskowych, czyli doprowadzenie do zgodności biocenozy z biotopem. Wśród najważniejszych kryteriów zaklasyfikowania drzewostanów do przebudowy wymienia się: niedostosowanie składu lub struktury drzewostanu do warunków siedliskowych, nieodwracalne uszkodzenia znacznej części drzewostanu, poważnie obniżona produkcja, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym, znacznie odbiegająca od potencjalnych możliwości danego siedliska.

Przebudowa drzewostanów może być całkowita lub częściowa. Najbardziej preferowanym rodzajem działań hodowlanych jest przebudowa częściowa, polegająca na przekształceniu istniejącego drzewostanu z zachowaniem jego części i stopniowym włączeniu do nowej struktury. Przykładem w tym zakresie może być propozycja Dziewolskiego i in. [1992] dotycząca przebudowy monokultur drzew iglastych, w której zaleca się rozluźnienie drzewostanu poprzez jednoczesne eliminowanie kilku drzew rosnących obok siebie. Umożliwi to w efekcie stopniowe odnowienie drzewostanu, a w aspekcie wieloletnim doprowadzi do powstania mozaiki fragmentów drzewostanu w różnych fazach rozwoju.

- 150-