9576709199

w południowej części Beskidu Śląskiego oraz południowo-zachodniej części Beskidu Żywieckiego. Również pod względem ilorazu powierzchni lasów silnie uszkodzonych i lasów zdrowych oraz słabo uszkodzonych, największe uszkodzenia cechują drzewostany Beskidu Małego (5.1), a następnie sąsiadującego z nim od południowego wschodu Beskidu Średniego. Ustalono również tendencje południkowego gradientu uszkodzeń lasów. W lasach zlokalizowanych w północnej części Karpat występują drzewostany średnio i silnie uszkodzone, ponieważ znajdują się w niedalekiej odległości od emitorów ulokowanych na przedpolu Karpat. Podsumowując, w Beskidzie Małym dominują średnio i silnie uszkodzone drzewostany. Zła kondycja drzew Beskidu Małego ma związek z ich położeniem w najbardziej zdegradowanej północnej części Beskidów Zachodnich.

Jednym z głównych czynników powodujących ubożenie gleb na znacznych powierzchniach, a nawet ich degradację, jest wadliwa gospodarka leśna. Ingerencja człowieka w ekosystem leśny prowadzi często do wzrostu zakwaszenia gleb, obniżenia zawartości próchnicy i jej jakości oraz zubożenia w podstawowe biogeny.

Analiza udziału wymiennego wapnia w warstwie gleby o miąższości 50 cm wykazała, że obecność tego pierwiastka w glebach lasów gospodarczych o składzie florystycznym zbliżonym do naturalnego jest dwa razy mniejsza, a w glebach pod monokulturą świerkową nawet osiem razy mniejsza, w porównaniu z glebami w rezerwatach ścisłych pod lasami o charakterze pierwotnym [Maciaszek 1996]. Ubytek zarówno wapnia jak i magnezu w glebach pod monokulturą świerkową może być również przyczyną ujawnienia toksycznego wpływu glinu ruchomego na drzewostan. Zmniejszony udział węglanu wapnia pociąga za sobą znaczne zakwaszenie gleb, co świadczy o ich degradacji. Utrzymywanie monokultur świerkowych na siedliskach boru mieszanego górskiego, lasu mieszanego górskiego i lasu górskiego jest groźne zarówno dla gleb jak i trwałości lasu. Negatywny wpływ świerczyn zaznacza się już w pierwszym pokoleniu z różną intensywnością, najsłabiej w oligomezotroficznych glebach bielicowych, znacznie natomiast wyraźniej w mezo- i eutroficznych glebach brunatnych.

Czynnikiem, który przyczynia się również do degradacji gleb jest zrywka, będąca jednym z etapów pozyskiwania drewna. Prowadzone zrywki powodują ścinanie wierzchnich poziomów genetycznych gleb, doprowadzając czasem nawet do odsłonięcia poziomu skały macierzystej. W górnej części szlaków zrywkowych zmiany morfologii, właściwości fizycznych i chemicznych nie są drastycznie zaburzone i mogą podlegać naturalnej regeneracji. Silnie zniekształcone gleby dolnych odcinków głównych szlaków zrywkowych nie są jednak zdolne do naturalnej regeneracji i wymagają specjalnych

-48-