klsti590

620

K. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN

oraz południowo-zachodniej Azji i wkracza aż do Himalajów a także do In-dyj wschodnich. Należy jednak przy tern pamiętać, że torby, bardzo zbliżone co do kształtu i poczęści nawet co do zdobienia, choć z innego nieraz ma-terjału i odmienną techniką wykonano oraz inaczej noszone, są rozpowszechnione i śród wielu poza-azjatyckich ludów egzotycznych. Przedstawiają one najstarsze sta-dja naszych współcze-li, wszywa-

gólnem wzięciem cieszyły się t. z w. torby bor s uczę, sporządzane ze skóry całego borsuka, a znane także Finom (Karelom). Bardziej zajmujące pod względom etnograficznym zdają się być torby wełniane. Bywają one, jak i skórzane, bardzo różnej wielkości; są tkane (szyte ze sukna) lub dziane w pręgi czarne i białe, albo różne wzory. Ozdabia się je również kutasami, frendzlami etc. W obrębie Słowiańszczyzny rozpowszechnione są dziś w Karpatach i na całych Bałkanach. Nosi się je pospolicie, podobnie jak plecione z kory, czy skórzane, na sznurach, taśmach lub rzemieniach, przerzuconych przez jedno ramię (fig. 508, 3). Według A. Haberlandta zasiąg wełnianych torb dzianych, ogarniając Bałkany, przerzuca się stamtąd do Anatolji

508. 1. Koszałka z Brunświku; podobnej używaja ^ •

Słowińcy (Tetzner, Die Slawen, str. 424). — 2. Ręczna dja naszych torebka kobieca z płd. Dalmacji. — 3. Wieśniak z torbą. Slawonja (Globus, t. 18, r. 1870, str. 4). -

rebki ręczne, używa-

ne przez kobiety w niektórych krajach bałkańskich (ob. np. fig. 508, 2).

630 Torby, specjalnie przystosowane do noszenia na plecach, czyli plecaki spotykamy dość często na Biało- i Wielkorusi (a także u Finów zachodnich, Zyrjan, Wogułów, Czeremisów i t. d.). Plecak wielkoruski (kro śni, ges ter i t, d.) widzimy na fig. 508, 4; na najdalszych północnych krańcach Wielkorusi są jednak i plecaki odmiennego typu. Plecaki białoruskie (chytul, torba, kajstra), używane naprzykład w Witebskiem, Mohylowskiem i Mińskiem przez pieszych podróżnych, pątników oraz żebraków, składają się z płóciennej torby