984502266

224 REFORMA GIMNAZVALNA

Pierwszy zarzut Ubliża polegał na tern, że w praktyce nie okazało się korzystnem zaczynać naukę języków obcych od niemieckiego, jak to uczyniono w Szwec.yi.

Co dotego Klinghanlt przytoczył, że już daleko dawniej twórca dzisiejszego szkolnictwa w Danii, gdzie podobna reforma >yła już przedtem zaprowadzona, znany latynista Madvig, wyraził zdanie, że jakkolwiek uważa za stosowne ograniczyć do pewnego stopnia tak zwana gimnastykę myśli, mającą się znajdować w uczeniu się obcych języków, nigdy jednak nie mógł się przekonać, żeby którykolwiek z języków, przez swe właściwości, mógł rościć prawo do zajęcia uprzywilejowanego pod tym względem stanowiska w szkole (a więc ani łaciński, ani grecki). Jeszcze w 1881 r. Madvig był tegoż samego przekonania, jakkolwiek plan nauk przez niego dla Danii ułożony wytrzymał wtedy dziesięcioletnią próbę, a podług niego naukę języka łacińskiego poprzedzała nauka nie jednego, jak w Szwecyi, ale dwóch obcych języków, mianowicie niemieckiego i francuzkiego. Zresztą Madvig, jako zarządzający wydziałem oświecenia, miał ra-zorty ze wszystkich stron, od nauczycieli wszelkich zapatrywań, z których mógłby się przekonać o złych skutkach takiego porządku nauczania, gdyby takowe rzeczywiście istniały '). Na poparcie zdania, że porządek wykładu obcych języków, zaprowadzony w Szwecyi w 1873 r. coraz większe zyskuje uznanie, przytaczał Klinghardt, że już w 1875 r. na zjeździe nauczycieli w Jónkdping, wielu filologów wyraziło swe podziwienie nad pomyślnemi rezultatami w skutek lingwistycznego przygotowania uczniów za pomocą niemieckiego. Na zjeździe nauczycieli w Gefle (1878 r.) jeden z najznakomitszych szwedzkicli^pedagogów, który w 1873 r najenergiczniej przemawiał w sejmie przeciwko uznaniu języka niemieckiego za podstawowy, przyznał, na mocy własnego doświadczenia, że język ten okazał równie dobre rezultaty, jak przedtem łaciński. W 1887 r. Axel Drakę, jeden z najbardziej poważnych szwedzkich pedagogów, wyraził zdanie²), że obecnie ustaliło się już przekonanie, o właściwości języka niemieckiego, jako podstawowego. Twierdził on też, że jakkolwiek nie upadły jeszcze wszystkie pod tym względem uprzedzenia, w’każdym razie większość nauczycieli zgadza się na to, żo za pomocą tego języka uczniowie mogą przyswoić sobie zasadnicze pojęcia grama-tycze daleko łatwiej i z mniejszą stratą czasu, aniżeli poprzednio, za pomocą łacińskiego. Rektor Tornebladh przyznał, że nie może być mowy obecuie o przywróceniu łaciny w trzech niższych klasach giuinazyalnych ³), a Juljusz of Sil len⁴) stanowczo przemawiał zo względów teoretycznych przeciwko pretensji języka łacińskiego do tego, aby być językiem podstawowym³).

Klinghardt. Sehwodcns Khrfahrgunon—Nouo Jnhrbfloher. sir. 5‘2 9. ²) w rozprawie : ett inlflgg iti imdcmsiiingsfrigcii. sir. 8 3 i 84. ^a) w rozprawie: i skolirllgcn str. 7 4.

⁴) w rozprawie: latinct i skGlati. str. 2 9.

Klinghardt. Ncuo Jahrhftchcr. str. 53 1.