984502344

252 SZTUKA WOJENNA W POLSCE ZA ZYGMUNTÓW.

zie krakowskim 100 dział, ale liczba ta w arsenale stołecznym musiała w późniejszych czasach znacznie uróść. Jeśli dodamy do tego zawartość arsenałów Lwowskiego i Tykocińskiego, tudzież artyleryą ce* kauzów miejskich, z których królowie nieraz w potrzebie czerpali, to liczba dział, na ogólne tylko potrzeby Rptej, nie licząc artylleryi zamkowej z pewnością dojdzie do półtysiąca. Na martwym więc ma-teryale do prowadzenia wojen, tudzież zdobywania i bronienia fortec, wcale nie zbywało. Było z czein odebrać Smoleńsk i Połock, a w owe czasy łatwiej było zdobywać niż bronić fortec. Ale przy takich królach, jakimi byli obaj Zygmund i przy wodzach, jakich w owe czasy posiadała Polska, groźne te zasoby wojenne były kapitałem martwym. Nie mówiąc bowiem o znanem powszechnie po-kojowem usposobieniu obu królów; pamiętać o tóm trzeba, że i hetmani ówcześni nie odznaczali się duchem wojowniczym, Ks. Ostrog-ski, ruchliwy za młodu, na starość bardzo spowolniał, Firlej był zupełnym niedołęgą, a Tarnowski, lubo zdolny i dzielny, ale, otwarcie mówiąc, leniwy do wojny. Wolał on radzić przy_j boku królów lub w senacie, aniżeli wojować.

Dodać do tego należy, że i rozmieszczenie składów broni nie odpowiadało strategicznemu położeniu i stosunkom politycznym Rzptej. Ściana południowo-zachodnia za Zygmuntów była zupełnie bezpieczną, a więc i arsenał w Krakowie nie potrzebował tak obfitego uposażenia. Lwów był dobrze obrany przeciwko turkom, chociaż Kamieniec byłby jeszcze lepszym. Ale przeciwko niespokojnemu Mistrzowi Pruskiemu trzeba było mieć cekauz w Płocku, a przeciw Moskwie, nie w Wilnie a wOrszy, silniej ją naprzód ufortyfikowawszy.

(I). c. nast.)