Komunikowanie ma miejsce wtedy, gdy jeden umysł działając na swoje otoczenie wpływa na inny
umysł i to tak, że w tym drugim umyśle pojawi się takie samo doznanie jak w umyśle pierwszym,
częściowo przez to pierwsze doznanie spowodowane
(1928 r., J.A. Richards, angielski krytyk literacki)
(wyobrażenie) (myśl własna wyobrażenia)
NADAWCA PRZEKAZ ODBIORCA
KOMUNIKACJA DWUSTRONNA, SYMETRYCZNA, DIALOG
1. UMYSA

Intrakomunikacja DEKODOWANIE
2. KODOWANIE
3. DZIAA
ANIE (to co słyszymy) DZIAA
ANIE
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA
 Przez komunikowanie rozumie się w socjologii i psychologii społecznej proces przekazywania z
centrum, określonego z
ródła, treści zawartych w symbolicznej postaci, skierowanych do odbiorców
posiadających zdolności do ich przyjęcia
(wg A. Kłosowskiej)
 Komunikacja społeczna jest to proces wytwarzania, przekształcania i przekazywania informacji
pomiędzy jednostkami, grupami i organizacjami społecznymi.
Celem komunikacji jest stałe i dynamiczne kształtowanie, modyfikacja bądz
zmiana wiedzy, postaw i
zachowań, w kierunku zgodnym z wartościami i interesami oddziałujących na siebie podmiotów.
(wg B. Sobkowiak)
KOMUNIKOWANIE:
Według nauk filozoficznych komunikowanie to dzielenie się pewnym oglądem rzeczywistości i
określonym rozumieniem świata oraz partycypacją w tym oglądzie i rozumowaniem.
Według nauk psychologicznych komunikowanie to porozumiewanie się ludzi, którzy wchodzą ze
sobą w bezpośredni kontakt poprzez rozmowę.
Według nauk socjologii komunikowanie to proces oddziaływania na publiczność za pomocą mass
mediów, w których urzeczywistnia się przekaz - odbiór treści.
Według nauk teologicznych komunikowanie jest takim przekazem osoby, który prowadzi do
wspólnoty osób.
Według słownika wyrazów obcych komunikowanie to podawanie coś do wiadomości, przekazywanie
jakiejś informacji, zawiadamianie o czymś; łączenie się, bycie połączonym.
SIEDEM TRADYCJI W DZIEDZINIE TEORII KOMUNIKACJI WG ROBERTA CRAIGA
1. SOCJOPSYCHOLOGICZNA  komunikacja jako wpływ interpersonalny   kto mówi?,  co? ,
 komu? , z  jakim skutkiem? (Carl Norland?)
2. CYBERNETYCZNA  komunikacja jest przepływem informacji, komunikat to przetwarzanie
informacji, zaś informacja odnosi się do redukcji niepewności (Norbert Wiener, Claude
Schannon)
3. RETORYCZNA  komunikacja jako kunsztowne przemówienie publiczne (Arystoteles)
4. SEMIOTYCZNA  komunikacja jako proces dzielenia się znaczeniem poprzez znaki (J.A.
Richards)
5. SOCJOKULTUROWA  komunikacja jako tworzenie i odgrywanie rzeczywistości społecznej (E.
Sapir, B.A. Whorf)
6. KRYTYCZNA  komunikacja jako refleksyjne wyzwanie, rzucenie niesprawiedliwemu
dyskrusowi (M. Horkheimer, T. Adorno, H. Morcus)
7. FENOMENOLOGICZNA  komunikacja jako doświadczenie siebie i innych poprzez dialog (C.
Rogers)
DWA PODEJŚCIA DO KOMUNIKACJI:
1. OBIEKTYWNE  oparte na badaniach, eksperymentach, doświadczeniach, obserwacjach.
Osoby zajmujące się komunikacją w podejściu obiektywnym to eksperymentatorzy:
Psychologii;
Socjologii;
Ekonomii;
Zarządzania;
Organizacji;
Fizyki
Komunikologia obiektywna jest nauką behawioralną zajmującą się ustaleniem odpowiedzi jak
komunikaty przekazywane w mass mediach wpływają na ludzkie myśli, wartości, uczucia, stanowiska,
postawy, zachowania.
2. INTERPRETACYJNE  oparte na analizach tekstu, badaniach etnograficznych. Osoby
zajmujące się komunikacją w podejściu interpretacyjnym to głównie krytycy zajmujący
się analizą tekstów. Sami określają siebie jako:
Humaniści;
Hermenauci;
Postsruktualiści;
Fenomenolodzy;
Badacze kultury;
Teoretycy działań społecznych.
Komunikacja interpretacyjna jest nauką humanistyczną, zajmuje się interpretacją tekstów, retoryką.
PI
Ć AKSJOMATÓW KOMUNIKOWANIA SI
:
1. NIEUCHRONNOŚĆ KOMUNIKOWANIA SI
 każdy musi się komunikować.
2. METAKOMUNIKOWANIE = ZAWARTOŚĆ + RELACJE  każde komunikowanie ma treść
werbalną i niewerbalną oraz aspekt relacji, które występują równocześnie i tworzą meta
komunikowanie.
3. PROCES KOMUNIKACJI PODZIELONY NA SEKFENCJE, które są oddzielone i występują w
określonej kolejności, należy je jednak rozpatrywać jako całość, a nie jako odizolowane
elementy.
4. KOMUNIKATY CYFROWE (werbalne) i ANALOGICZNA (niewerbalne)  kodowanie cyfrowe
jest arbitralne i dokonuje się za pomocą dz
więków, słów, zdań. Kodowanie analogiczne jest
niearbitralne, dyskretne i odnosi się najczęściej do znaków niewerbalnych.
5. KOMUNIKOWANIE SYMETRYCZNE i NIESYMETRYCZNE  komunikowanie jest symetryczne
kiedy strony uczestników procesu są równorzędne/partnerskie. Komunikowanie jest
niesymetryczne (komplementarne), kiedy relacje między nimi są nierówne i występuje
stosunek podrzędności.
NADAWCA ODBIORCA
Dorosły dorosły
Dziecko dziecko
Rodzic rodzic
y
ródła konfliktu
CECHY PROCESU KOMUNIKACJI:
1. Komunikacja jest specyficznym procesem społecznym, ponieważ odnosi się przynajmniej do
dwóch jednostek i przebiega zawsze w środowisku społecznym.
2. Komunikacja zachodzi w określonym kontekście społecznym, determinowanym przez liczbę
i charakter uczestników procesu. Może to być kontekst interpersonalny, grupowy, intuicyjny,
publiczny, masowy lub międzykulturowy.
3. Komunikacja jest to proces kreatywny polegający na budowaniu nowych pojęć i
przyswajaniu wiedzy w otaczającym świecie.
4. Komunikacja ma charakter dynamiczny, bo polega na przyjmowaniu, rozumieniu i
interpretowaniu informacji.
5. Komunikacja jest to proces ciągły trwa bowiem od narodzenia do śmierci.
6. Komunikacja jest procesem symbolicznym, bo posługuje się symbolami i znakami.
Wspólnota semiotyczna czyli operowanie tymi samymi znakami i symbolami uczestników
procesu jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia porozumienia.
7. Komunikacja jest to proces interakcyjny, to znaczy, że między uczestnikami wytwarzają się
określone stosunki, które mogą mieć charakter partnerski (komunikowanie się symetryczne)
lub opierać się na stosunku dominacji i podporządkowania (komunikowanie niesymetryczna
lub komplementarne). Charakter interakcji decyduje o tym, czy jest to komunikowanie
formalne czy nieformalne.
8. Komunikowanie jest celowe i świadome, ponieważ działaniem każdego uczestnika procesu
kierują określone motywy i chęć osiągnięcia wyznaczonego sobie celu.
9. Komunikowanie jest nieuchronne   & nikt nie może się nie komunikować&  , ludzie zawsze i
wszędzie będą się ze sobą komunikować.
10. Komunikowanie się jest procesem złożonym  jest wieloelementowe i wielofazowe. Może
mieć charakter dwustronny lub jednostronny, werbalny lub niewerbalny, pośredni lub
bezpośredni.
11. Komunikowanie się jest nieodwracalne.
KOMUNIKAT/PRZEKAZ KOMUNIKACYJNY  to kompleksowa struktura, na którą składają się znaki,
znaczenia, symbole, kodowanie i dekodowanie, forma i organizacja.
REDUNDANCJA  zoptymalizowana wartość przekazu.
FORMY KOMUNIKACJI:
1. KOMUNIAKCJA BEZPOŚREDNIA I OSOBISTA  nie ma dystansu czasowego i przestrzennego
pomiędzy nadawcą i odbiorcą; np. rozmowa w cztery oczy
2. KOMUNIAKCJA BEZPOŚREDNIA I NIEOSOBISTA  istnieje dystans przestrzenny pomiędzy
nadawcą i odbiorcą; np. przekaz radiowy, wideokonferencja
3. KOMUNIKACJA POŚREDNIA  nadawca i odbiorca nie znajdują się w tym samym czasie i
przestrzeni; np. listy, broszura etc
4. KOMUNIKACJA DWUSTRONNA  nadawca informacji przekazuję ją do ostatecznego
odbiorcy dwu-stopniowo  najpierw drogą komunikacji masowej do pośrednika, a następnie
drogą komunikacji osobistej pośrednicy przekazują odbiorcy.
PRZEKAZ (wiarygodność)
TREŚĆ FORMA
INFORMACJA PERSFAZJA WERBALNA NIEWERBALNA
ELEMENTY WPA
YWAJ
CE NA WARTOŚĆ KOMUNIKACYJN
W KOMUNIKOWANIU SI

(wg treści przekazu):
1. INFORMACYJNYM:
Nadawca ma na celu wyłącznie przekazanie informacji i wyjaśnień
Nie jest jego intencją wpływanie na postawy i zadowolenie odbiorców
Formy komunikowania się informacyjnego:
o Opis (np. przedmiotu)
o Narracja  rozbudowany, całościowy opis wydarzenia uwzględniający
jego przebieg, z
ródło, chronologię.
o Definiowanie  wyjaśnienie i klasyfikacja pojęć etymologii, znaczeń
o Demonstracja  przekaz werbalny + informacje
2. PERSFAZYJNYM:
Nadawca usiłuje nakłonić odbiorcę do zaakceptowania i przyjęcia przekonań, postaw
i zachowań zgodnych z intencją nadawcy
Jest to proces dwukierunkowy i symetryczny
Wykorzystywana jest komunikacja werbalna i niewerbalna
Perswazja ma charakter przekonywania (jest to dwustronna, dobrowolna transakcja),
nakłaniania (pozytywna, negatywna), pobudzający.
ELEMENTY WPA
YWAJ
CE NA WARTOŚĆ KOMUNIKACYJN
W KOMUNIKOWANIU SI

(wg formy przekazu):
1. WERBALNYM:
Podstawowym środkiem komunikowania się jest  język
Przejawia się w formie ustnej i pisemnej
Zdeterminowane czynnikami kulturowymi i demograficznymi. Np. w kulturach
wschodnich naznaczone jest wieloznacznością; w kulturach zachodu dominuje
jednoznaczność wypowiedzi
Rdzeniem komunikacji werbalnej jest komunikacja  mówiona odpowiadająca
zasadom:
o Należy używać słów jednoznacznych
o Należy stosować język niewykluczający i pełen
o Należy poszerzać i ubogacać swoje słownictwo
o Otaczającą rzeczywistość, zmieniającą się starać się określać jednoznacznie i
zrozumiale dla odbiorcy
2. NIEWERBALNYM:
Jest to  język ciała lub  mowa gestów
Dziedziny zachowań niewerbalnych:
1) Kinetyka (mimika twarzy, gestów, typów spojrzenia)
2) Parajęzyk (woklaika, barwa głosu, tempo mowy, pauzy, milczenie, drżenie)
3) Okulestyka (oczy, spojrzenie, mruganie)
4) Autoprezentacja (budowa ciała, postawa fizyczna, sylwetka, makijaż)
5) Proksemika (dystans intymy 10-15 cm, indywidualny 45  120 cm, społeczny
120  560 cm, publiczny 560  750 cm)
6) Haptyka (dotyk)
7) Chronemika (oczekiwanie, spóz
nienie, punktualność)
8) Elementy otoczenia (oświetlenie, kolor, wyposażenie pomieszczenia)
3/33 ( 3 pozytywne opinie public relasion -> 33 negatywne społeczeństwa
8/22 (8 opinii zadowolonego klienta, 22 niezadowolonego)
110-130 słów/minutę, aby słuchacz osiągnął 4 poziom słuchania-najbardziej optymalny
CZYNNIKI WARUNKUJ
CE SPRAWNE KOMUNIKOWANIE:
1. Sposób przekazywania informacji:
a. Ustny:
Rozmowa w cztery oczy ( dialog)
Rozmowa w grupie (odprawy, team grupa)
Rozmowa między grupami ( zebrania, konferencje)
Rozmowa podczas szkolenia
Rozmowa przez telefon
Wideokonferencja
Spotkania członków kół wysokiej jakości
b. Pisemny  list, ulotka etc
c. Wizualny  rysunki, tabele etc
2. Czynniki psychologiczne:
Sytuacje
Motyw pracowników
3. Czynniki sytuacyjne:
Rodzaj struktury (droga informacji, struktura władzy, specjalizacja zadań, posiadanie
informacji na własność)
Pozycja jaką zajmuje pracownik w strukturze organizacyjnej
Kultura organizacyjna (całokształt założeń, wartość norm, wzorców, zachowań
członków organizacji)
PIRAMIDA Mc QUAILA  POZIOMY KOMUNIKOWANIA SI
W SPOA
ECZEC
STWIE:
Komunikowanie
masowe
Komunikowanie
organizacyjne/instytucjonalne
(np. komunikowanie polityczne,
komunikowanie w przedsiębiorstwie)
Komunikowanie między grupami ( np. społeczeństwo lokalne)
Komunikowanie grupowe (np. rodzina, grupa rówieśnicza)
Komunikowanie interpersonalne (np. między dwiema jednostkami)
Komunikowanie itrapersonalne (np. komunikowanie człowieka z własnym organizmem)
Komunikacja itrapersonalna  odbieranie i reakcje centralnego ośrodka nerwowego na bodz
ce
płynące z organizmu (np. głód, ból). Proces biologiczny i psychologiczny a nie społeczny.
Komunikacja interpersonalna - minimum dwie osoby.
 To co jest pewne to to, że jutro jest niepewne Decker
Komunikowanie publiczne. Komunikowanie formalne zachodzące w określonej przestrzeni
komunikacyjnej (informacja), mające na celu przekazywanie i wymianę informacji o publicznym
zastosowaniu i podtrzymywaniu więzi społecznych przez odpowiedzialne za ten proces instytucje
publiczne.
STRATEGIE RETORYCZNEJ SPRAWNOŚCI:
REFERATOWE
MONOLOG/EXPOSE DIALOG KRÓTKIE PRZEMÓWIENIA
WYST
PIENIA
PERORA: DYSKRUS: DYSKUSJA: DYSPUTA: POLEMIKA:
- konkludować, - rozmowa, - badanie, - badanie - wojenny,
mówić na końcu; dyskusja biegnąca wyjaśnienie; spieranie się; wojowniczy
- uroczysta z różne strony; - wymiana zdań - słowna spór;
przemowa z - przemówienie na jakiś temat; wymiana - kontrowersja
ostentacyjnym oparte na - wspólne poglądów; w słowie
przypomnieniem; spójności rozstrzygnięcie - polemika,
- określenie dla logicznej sprawy spór
nudnego erystyczny
przemówienia
POP  Prawda (i) Otwartość (i) Partnerstwo
RODZAJE DIALOGU:
1. Przedmiot dialogu:
dialogi doktrynalne (treści światopoglądowe)
dialogi praktyczne
2. sposób prowadzenia dialogu:
dialog publiczny
dialog symulacyjny
3. racja partnera:
dialog oficjalny
dialog spontaniczny
4. złożoność rzeczywistości dialogu:
dialog potencjalny
dialog wirtualny
dialog introspekulacyjny
dialog strukturalny