WSPÓLNA POLITYKA
WSPÓLNA POLITYKA
TRANSPORTOWA UNII
TRANSPORTOWA UNII
EUROPEJSKIEJ
EUROPEJSKIEJ
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
ELEMENTY PROGRAMOWANIA
ELEMENTY PROGRAMOWANIA
ROZWOJU TRANSPORTU UE
ROZWOJU TRANSPORTU UE
Analizy i
badania
naukowe
Obserwacja Programy
rynków wspólnej
transportowych polityki
Wdrażanie
strategii rozwoju
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
Obserwacja rynków transportowych Unii Europejskiej
Zjawiska transportowe  pod lupą :
" dynamika i struktura popytu na transport oraz przewozy
" dynamika i struktura popytu na transport oraz przewozy
" realizacja inwestycji w infrastrukturze transportowej
" realizacja inwestycji w infrastrukturze transportowej
" procesy innowacyjne i rozwój nowych systemów
" procesy innowacyjne i rozwój nowych systemów
" bezpieczeństwo transportu
" bezpieczeństwo transportu
" kondycja finansowa przedsiębiorstw transportowych
" kondycja finansowa przedsiębiorstw transportowych
" skutki społeczne i ekologiczne działalności transportowej
" skutki społeczne i ekologiczne działalności transportowej
" współpraca międzynarodowa
" współpraca międzynarodowa
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
Analizy i badania naukowe w transporcie UE
Analizy i badania naukowe w transporcie UE
Priorytetowe kierunki badań w latach 2000:
Priorytetowe kierunki badań w latach 2000:
" Nowe paliwa i silniki
" Nowe paliwa i silniki
" Biopaliwa
" Biopaliwa
" Pojazdy elektryczne i hybrydowe
" Pojazdy elektryczne i hybrydowe
" Sprawniejsze pojazdy
" Sprawniejsze pojazdy
" Zarządzanie flotą (CVRS)
" Zarządzanie flotą (CVRS)
" Inteligentne sterowanie pojazdami
" Inteligentne sterowanie pojazdami
" Systemy multimodalne
" Systemy multimodalne
" Systemy sterowania ruchem
" Systemy sterowania ruchem
" Advanced Logistics
" Advanced Logistics
" Modele i symulacje prognostyczne
" Modele i symulacje prognostyczne
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
Programy wspólnej polityki transportowej UE
Białe Księgi:
Białe Księgi:
" 2001: WHITE PAPER: EUROPEAN TRANSPORT POLICY
FOR 2010: TIME TO DECIDE. COM(2001) 370, SEPTEMBER
2001
" 1998: FAIR PAYMENT FOR INFRASTRUCTURE USE: A
PHASED APPROACH TO A COMMON TRANSPORT
INFRASTRUCTURE CHARGING FRAMEWORK IN THE EU
- COM(98) 466, JULY 1998
" 1996: WHITE PAPER : A STRATEGY FOR REVITALISING
THE COMMUNITY'S RAILWAYS. COM(96) 421, JULY 1996
" 1996: AIR TRAFFIC MANAGEMENT - FREEING EUROPE'S
AIRSPACE - WHITE PAPER. COM(96) 57, MARCH 1996
" 1992: 1992: COMMUNICATION FROM THE COMMISSION -
THE FUTURE DEVELOPMENT OF THE COMMON
TRANSPORT POLICY - A GLOBAL TO THE
CONSTRUCTION OF A COMMUNITY FRAMEWORK FOR
SUSTAINABLE MOBILITY COM/92/494FINAL
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
Programy wspólnej polityki transportowej UE, c.d.
Zielone Księgi:
" 1997: GREEN PAPER ON SEA PORTS AND MARITIME
INFRASTRUCTURE. COM(97) 678, DECEMBER 1997
" 1995: GREEN PAPER - TOWARDS FAIR AND EFFICIENT
PRICING IN TRANSPORT POLICY - OPTIONS FOR
INTERNALISING THE EXTERNAL COST OF
TRANSPORT IN THE EUROPEAN UNION COM(95) 691,
DECEMBER 1995
" 1995: GREEN PAPER - THE CITIZEN'S NETWORK -
FULFILLING THE POTENTIAL OF PUBLIC PASSENGER
TRANSPORT IN EUROPE COM(95) 601, NOVEMBER 1995
" 1992: GREEN PAPER ON THE IMPACT OF TRANSPORT
ON THE ENVIRONMENT - A COMMUNITY STRATEGY
FOR "SUSTAINABLE MOBILITY" COM(92) 46,
FEBRUARY 1992
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
EWOLUCJA ZAKRESU WSPÓLNEJ POLITYKI
TRANSPORTOWEJ UE:
" poszerzanie zakresu gałęziowego (od transportu
lądowego po wszystkie gałęzie, z wyjątkiem rurociągów),
" pogłębianie problemowe (od eliminacji praktyk
dyskryminacyjnych i nierównej konkurencji do działań
proekologicznych, tworzenia sieci transeuropejskich,
rozwoju sieci inteligentnych, eurologistyki),
" poszerzanie przestrzenne (od "starej" szóstki po obecną
"piętnastkę" i kraje nowo przyjęte w 2004 r.),
" wzmacnianie instrumentów i środków (od regulacji
prawnych po wspólne fundusze, systemy elektronicznego
opodatkowania i inne środki nietradycyjne),
" silniejsze powiązanie z innymi politykami (regionalną,
ekologiczną, społeczną, naukową, przemysłową)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
EWOLUCJA ZASAD WSPÓLNEJ POLITYKI TRANSPORTOWEJ UE
Zasady sformułowane na początku lat 60.:
Zasady sformułowane na początku lat 60.:
1 wolna lecz uczciwa (kontrolowana) konkurencja
2 wolność wyboru środka transportu przez użytkownika
3 równe traktowanie przez władze środków transportowych i
przewoz
ników
4 finansowa i handlowa niezależność przedsiębiorstw transportowych
5 koordynacja inwestycji infrastrukturalnych w skali Wspólnoty
Zasady dodane w latach 80. i 90.:
Zasady dodane w latach 80. i 90.:
1 udział transportu we wzmacnianiu spójności przestrzennej
Wspólnoty
2 harmonia rozwoju transportu ze środowiskiem naturalnym
3 wysokie bezpieczeństwo środków transportu i systemów przewozów
4 rozwiązywanie problemów socjalnych transportu i ochrona
konsumentów
5 Podporządkowanie transportu wymogom wzmacniania
konkurencyjności gospodarki europejskiej na rynku światowym
6 wspieranie integracji rynków transportowych nowych państw
członkowskich
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
DOTYCHCZASOWE EFEKTY WPT UE (1960-2004)
DOTYCHCZASOWE EFEKTY WPT UE (1960-2004)
" eliminacja praktyk dyskryminacyjnych na rynku i ograniczenie
możliwości uprawiania nieuczciwych praktyk konkurencyjnych,
" upodobnienie firm transportowych pod względem zdolności do
respektowania wymogów moralnych, prawnych, finansowych,
kompetencyjnych i norm technicznych,
" liberalizacja dostępu do międzynarodowych i kabotażowych rynków
transportowych,
" zwiększenie bezpieczeństwa we wszystkich gałęziach transportu,
" poprawa ochrony socjalnej pracowników transportu,
" zwiększenie ochrony praw konsumentów usług transportowych
(zwłaszcza lotniczych),
" zmniejszenie różnic między narodowymi systemami fiskalnymi
odnoszącymi się do transportu,
" uproszczenie lub eliminacja odpraw granicznych, wdrożenie systemu
karnetów TIR,
" ujednolicenie zasad udzielania pomocy publicznej przedsiębiorstwom
transportowym,
" doprowadzenie do wzajemnego uznawania dyplomów i certyfikatów
transportowych, ujednolicenie zasad wydawania i form prawa jazdy,
" ujednolicenie zasad ewidencji statystycznej działalności przewozowej.
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
NIEPOWODZENIA DOTYCHCZASOWEJ WPT UE:
NIEPOWODZENIA DOTYCHCZASOWEJ WPT UE:
" Bezradność wobec wypaczania się równowagi gałęziowej
" Bezradność wobec wypaczania się równowagi gałęziowej
przewozów
przewozów
" Duże opóz
nienia w realizacji inwestycji w infrastrukturze o
" Duże opóz
nienia w realizacji inwestycji w infrastrukturze o
znaczeniu europejskim
znaczeniu europejskim
" Kongestia na sieci transportowej i lotniskach
" Kongestia na sieci transportowej i lotniskach
" Trwanie  bastionów nie zliberalizowanych rynków (kolejowy,
" Trwanie  bastionów nie zliberalizowanych rynków (kolejowy,
regularne linie autobusowe, usługi w portach morskich
regularne linie autobusowe, usługi w portach morskich
" Różnorodność systemów fiskalnych transportu
" Różnorodność systemów fiskalnych transportu
" Nadpodaż usług na wielu rynkach i deficytowość
" Nadpodaż usług na wielu rynkach i deficytowość
przedsiębiorstw
przedsiębiorstw
" Słaby postęp w poprawie bezpieczeństwa drogowego
" Słaby postęp w poprawie bezpieczeństwa drogowego
" Degradacja roli floty morskiej na rynku światowym
" Degradacja roli floty morskiej na rynku światowym
" Trwająca  wojna lotnicza z USA
" Trwająca  wojna lotnicza z USA
" Słaba ochrona socjalna pracowników transportu
" Słaba ochrona socjalna pracowników transportu
" Niska konkurencyjność przewoz
ników UE w stosunku do
" Niska konkurencyjność przewoz
ników UE w stosunku do
państw trzecich
państw trzecich
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
NAJBARDZIEJ KONTROWERSYJNE IDEE WPT UE:
NAJBARDZIEJ KONTROWERSYJNE IDEE WPT UE:
"  decoupling - rozdzielenie rozwoju makroekonomicznego i
"  decoupling - rozdzielenie rozwoju makroekonomicznego i
wzrostu popytu na transport
wzrostu popytu na transport
" krzyżowe finansowanie infrastruktury - realizacja inwestycji
" krzyżowe finansowanie infrastruktury - realizacja inwestycji
kolejowych za pomocą dodatkowych opłat w transporcie
kolejowych za pomocą dodatkowych opłat w transporcie
samochodowym
samochodowym
" powszechna taryfikacja infrastruktury (zasada: użytkownik
" powszechna taryfikacja infrastruktury (zasada: użytkownik
płaci)
płaci)
" iluzja stworzenia interoperacyjnej sieci kolejowej UE
" iluzja stworzenia interoperacyjnej sieci kolejowej UE
" fiskalne zmuszenie użytkowników transportu do zachowań
" fiskalne zmuszenie użytkowników transportu do zachowań
proekologicznych
proekologicznych
"  korytarzowa koncepcja rozwoju sieci infrastruktury
"  korytarzowa koncepcja rozwoju sieci infrastruktury
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
Wdrożenie w % dyrektyw w krajach członkowskich UE, stan na
Wdrożenie w % dyrektyw w krajach członkowskich UE, stan na
31 kwietnia 2004 r.
31 kwietnia 2004 r.
% wdrożenia transportowych dyrektyw UE
30.04.2004
99.0
98.6
98.5
98.4
100.0 97.9 97.9 97.9
97.3
96.9 96.9
96.4 96.3
95.3 95.2
93.5
93.2
95.0
90.0
85.0
79.0
80.0
75.0
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
Dania
UE-15
Belgia
Grecja
Polska
Niemcy
Francja
Austria
W
ł
ochy
Irlandia
Szwecja
Holandia
Finlandia
Hiszpania
Portugalia
W.Brytania
Luksemburg
BIAA
A KSI
GA WPT UE 2001
BIAA
A KSI
GA WPT UE 2001
" zrównoważenie struktury gałęziowej
" zrównoważenie struktury gałęziowej
transportu,
transportu,
" zniesienie wąskich gardeł sieci
" zniesienie wąskich gardeł sieci
transportowej,
transportowej,
" traktowanie użytkowników w centralnym
" traktowanie użytkowników w centralnym
punkcie polityki transportowej,
punkcie polityki transportowej,
" określenie miejsca transportu europejskiego
" określenie miejsca transportu europejskiego
w procesie globalizacji
w procesie globalizacji
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
I. ZRÓWNOWAŻENIE STRUKTURY GAA

ZIOWEJ
I. ZRÓWNOWAŻENIE STRUKTURY GAA

ZIOWEJ
TRANSPORTU
TRANSPORTU
" doskonalenie regulacji konkurencji (wymuszenie wyższej
jakości w transporcie samochodowym, renesans usług
transportu kolejowego, tworzenie warunków dla rozwoju
usług lotniczych);
" wspieranie powiązań międzygałęziowych (transport morsko-
śródlądowy, powstanie operatorów usług międzygałęziowych,
dalsza standaryzacja kontenerów itp.).
" transport drogowy - wymogi jakościowe, dalsza harmonizacja
przepisów, restrykcyjne kontrolowanie przestrzegania,
" transport kolejowy - potrzeba renesansu, poprawa jakości
usług, kompatybilność sieci,
" transport lotniczy - regulacja ruchu lotniczego, poprawa
bezpieczeństwa i jakości podróżowania,
" transport wodny - zahamowanie regresu żeglugi morskiej,
 autostrady morskie , międzygałęziowe powiązania z
uwzględnieniem żeglugi śródlądowej
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
II. ELIMINACJA W
SKICH GARDEA

II. ELIMINACJA W
SKICH GARDEA

I BRAKUJ
CYCH OGNIW W INFRASTRUKTURZE UE
I BRAKUJ
CYCH OGNIW W INFRASTRUKTURZE UE
" multimodalne korytarze przewozowe,
" multimodalne korytarze przewozowe,
" wydzielone linie kolejowe wyłącznie dla ruchu towarowego,
" wydzielone linie kolejowe wyłącznie dla ruchu towarowego,
" interoperacyjność sieci kolejowej
" interoperacyjność sieci kolejowej
" sieci szybkiego transportu pasażerskiego,
" sieci szybkiego transportu pasażerskiego,
" poprawa warunków ruchu drogowego
" poprawa warunków ruchu drogowego
" rozwój sieci TEN
" rozwój sieci TEN
" nowe przejścia kolejowe przez Alpy i Pireneje
" nowe przejścia kolejowe przez Alpy i Pireneje
" usprawnienia systemu finansowania inwestycji (partnerstwo
" usprawnienia systemu finansowania inwestycji (partnerstwo
publiczno-prywatne, taryfikacja użytkowania infrastruktury)
publiczno-prywatne, taryfikacja użytkowania infrastruktury)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
III.  UŻYTKOWNIK W SERCU WSPÓLNEJ POLITYKI
III.  UŻYTKOWNIK W SERCU WSPÓLNEJ POLITYKI
TRANSPORTOWEJ
TRANSPORTOWEJ
" poprawa bezpieczeństwa na drogach (-50% liczby wypadków
" poprawa bezpieczeństwa na drogach (-50% liczby wypadków
śmiertelnych),
śmiertelnych),
" zreformowanie opłat za korzystanie z infrastruktury
" zreformowanie opłat za korzystanie z infrastruktury
transportowej,
transportowej,
" harmonizacja podatków paliwowych,
" harmonizacja podatków paliwowych,
"  intermodalność dla ludzi:
"  intermodalność dla ludzi:
- zintegrowane systemy biletowe,
- zintegrowane systemy biletowe,
- zintegrowane zarządzania bagażem między różnymi
- zintegrowane zarządzania bagażem między różnymi
gałęziami transportu,
gałęziami transportu,
- kontynuacja podróży różnymi gałęziami (parkingi,
- kontynuacja podróży różnymi gałęziami (parkingi,
koordynacja - itp.)
koordynacja - itp.)
" promowanie nowych technologii w transporcie miejskim
" promowanie nowych technologii w transporcie miejskim
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
SPROSTANIE WYZWANIOM GLOBALNYM WOBEC
SPROSTANIE WYZWANIOM GLOBALNYM WOBEC
TRANSPORTU UE
TRANSPORTU UE
Wyzwania wynikające Silniejsza pozycja UE w
Wyzwania wynikające Silniejsza pozycja UE w
z procesu rozszerzenia międzynarodowych
z procesu rozszerzenia międzynarodowych
UE: organizacjach
UE: organizacjach
transportowych:
transportowych:
" inwestycje
" inwestycje
infrastrukturalne w " jednolity głos w
infrastrukturalne w " jednolity głos w
krajach Europy organizacjach
krajach Europy organizacjach
Środkowej, międzynarodowych,
Środkowej, międzynarodowych,
" wykorzystanie dużego " zewnętrzny wymiar
" wykorzystanie dużego " zewnętrzny wymiar
potencjału transportu transportu lotniczego
potencjału transportu transportu lotniczego
kolejowego nowych (wynegocjowanie
kolejowego nowych (wynegocjowanie
państw członkowskich, przyjaznej umowy z USA,
państw członkowskich, przyjaznej umowy z USA,
" nowy wymiar " uruchomienie do 2008 r.
" nowy wymiar " uruchomienie do 2008 r.
bezpieczeństwa morskiego systemu Gallileo
bezpieczeństwa morskiego systemu Gallileo
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
Problemy gałęziowe wspólnej polityki transportowej UE
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT SAMOCHODOWY
TRANSPORT SAMOCHODOWY
Charakterystyka ekonomiczna sektora samochodowego UE
Charakterystyka ekonomiczna sektora samochodowego UE
w 2004 r. :
w 2004 r. :
" liczba przedsiębiorstw: UE-15  630 tys., UE-25 ok. 740 tys.
" zatrudnienie w transporcie zarobkowym: UE-15  2,6 mln
osób, UE-25  ok. 3,7 mln osób
" wielkość obrotów na rynku samochodowym: UE-15  250
mld Ź , UE-25  ok. 290 mld Ź
" wielkość przewozów: UE-15  13 mld ton, UE-25  ok. 15
mld ton, UE-15  14 mld pasażerów, UE-25  ok. 15,5 mld
pasażerów (autobusy i autokary, bez samochodów
osobowych)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT SAMOCHODOWY
TRANSPORT SAMOCHODOWY
Regulacja a liberalizacja rynku transportu samochodowego UE:
Regulacja a liberalizacja rynku transportu samochodowego UE:
" Niesprawności rynku regulowane przez władze publiczne:
" Niesprawności rynku regulowane przez władze publiczne:
zasady dostępu do zawodu przewoz
nika i zakładanie
zasady dostępu do zawodu przewoz
nika i zakładanie
przedsiębiorstw, kwalifikacje zawodowe kierowców,
przedsiębiorstw, kwalifikacje zawodowe kierowców,
czas pracy kierowców i normy socjalne, uczciwość
czas pracy kierowców i normy socjalne, uczciwość
konkurencji, jednolitość norm technicznych,
konkurencji, jednolitość norm technicznych,
harmonizacja obciążeń podatkowych, zapewnienie
harmonizacja obciążeń podatkowych, zapewnienie
bezpieczeństwa ruchu i przewozów, ochrona środowiska
bezpieczeństwa ruchu i przewozów, ochrona środowiska
" Liberalizacja dostępu do rynków samochodowych: pełna
" Liberalizacja dostępu do rynków samochodowych: pełna
(przewozy w eksporcie i imporcie, turystyczne przewozy
(przewozy w eksporcie i imporcie, turystyczne przewozy
autobusowe), częściowa (tranzyt i kabotaż), brak
autobusowe), częściowa (tranzyt i kabotaż), brak
liberalizacji (regularne przewozy autobusowe)
liberalizacji (regularne przewozy autobusowe)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT SAMOCHODOWY
TRANSPORT SAMOCHODOWY
Europejskie przedsiębiorstwo samochodowe (transport
Europejskie przedsiębiorstwo samochodowe (transport
zarobkowy wykonywany pojazdami powyżej 3,5 tony lub
zarobkowy wykonywany pojazdami powyżej 3,5 tony lub
powyżej 9 osób):
powyżej 9 osób):
" wymóg posiadania licencji na każdy rodzaj przewozów
" wymóg posiadania licencji na każdy rodzaj przewozów
(dyrektywy 96/26, 98/76 i rozporządzenie 11/98: dobra
(dyrektywy 96/26, 98/76 i rozporządzenie 11/98: dobra
reputacja, wystarczające zasoby finansowe,
reputacja, wystarczające zasoby finansowe,
potwierdzone certyfikatem kwalifikacje zawodowe wzajemnie
potwierdzone certyfikatem kwalifikacje zawodowe wzajemnie
uznawane w całej UE)
uznawane w całej UE)
" limitowany czas pracy i odpoczynku kierowców
" limitowany czas pracy i odpoczynku kierowców
(Rozporządzenie 3820/85 i dyrektywa 2002/15
(Rozporządzenie 3820/85 i dyrektywa 2002/15
" wymóg posiadania atestu kierowcy zatrudnianego w
" wymóg posiadania atestu kierowcy zatrudnianego w
przedsiębiorstwie wspólnotowym (rozporządzenie 484/2002)
przedsiębiorstwie wspólnotowym (rozporządzenie 484/2002)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT SAMOCHODOWY
TRANSPORT SAMOCHODOWY
Dostęp do rynków samochodowych:
" rynek towarowy zliberalizowany w eksporcie i imporcie od 1993 r.
rozporządzeniem 881/92
" rynek kabotażowy zliberalizowany od 1998 r.
" rynek autobusowych przewozów regularnych uregulowany
rozporządzeniem 684/92 i 11/98
Zasady uczciwej konkurencji w transporcie samochodowym:
" lista zakazanych działań
" lista działań wyłączonych z obserwacji konkurencji
" nie kontroluje się uczciwości konkurencji MŚP
Ceny usług transportu samochodowego:
" zliberalizowane całkowicie od 1990 r. rozporządzeniem 4058/89
Jednolite normy techniczne pojazdów samochodowych:
" ciężkie pojazdy drogowe: dyrektywy 85/3 i 96/53
" wszystkie pojazdy: około 80 dyrektyw szczegółowych dotyczących
elementów konstrukcji pojazdów
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT KOLEJOWY
TRANSPORT KOLEJOWY
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT KOLEJOWY
TRANSPORT KOLEJOWY
Sytuacja ekonomiczna w transporcie kolejowym UE na początku
Sytuacja ekonomiczna w transporcie kolejowym UE na początku
XXI wieku:
XXI wieku:
" Słabość kolei w systemie transportowym UE: brak

konkurencyjności, obciążenie obowiązkami służby

publicznej, XIX-wieczna technologia przewozów,

zróżnicowanie narodowych systemów kolejowych;

" Regres pozycji rynkowej w latach 1970-2003: spadek

przewozów ładunków o 1/6 do 8% ogółu transportu lądowego i
6% w przewozach pasażerskich, 3-krotne zmniejszenie

liczby wagonów i liczby zatrudnionych, 5-krotnie niższa

wartość globalna obrotów usług na rynku w stosunku do
transportu samochodowego;
" zadłużenie przedsiębiorstw kolejowych (np. SNCF ponad 40
mld Ź );
" zależność od pomocy publicznej: roczne dotacje budżetów
państw UE dla kolei przekraczają 40 mld Ź ;
" powolność restrukturyzacji i prywatyzacji (art. 295 Traktatu
Wspólnot zakazuje organom nacisków na prywatyzację);
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT KOLEJOWY
TRANSPORT KOLEJOWY
Ocena dotychczasowej polityki Wspólnoty w sektorze
Ocena dotychczasowej polityki Wspólnoty w sektorze
kolejowym:
kolejowym:
" Pozostawienie w latach 1960-1990 kolei na marginesie
" Pozostawienie w latach 1960-1990 kolei na marginesie
wspólnej polityki (dyrektywy ograniczające się do
wspólnej polityki (dyrektywy ograniczające się do
ujednolicenia rachunkowości kolejowej, międzynarodowe
ujednolicenia rachunkowości kolejowej, międzynarodowe
przewozy pasażerskie, eliminacja taryf specjalnych, sprawy
przewozy pasażerskie, eliminacja taryf specjalnych, sprawy
socjalne kolei, statystyki przewozowe);
socjalne kolei, statystyki przewozowe);
" Ograniczone znaczenie prób liberalizacji rynku kolejowego w
" Ograniczone znaczenie prób liberalizacji rynku kolejowego w
latach 90.: tylko międzynarodowe przewozy kombinowane
latach 90.: tylko międzynarodowe przewozy kombinowane
ładunków
ładunków
" Mało realistyczne pomysły reanimacji kolei formułowane w
" Mało realistyczne pomysły reanimacji kolei formułowane w
latach 2000.(rozdzielenie eksploatacji infrastruktury od
latach 2000.(rozdzielenie eksploatacji infrastruktury od
przewozów, wydzielanie linii do przewozów wyłącznie
przewozów, wydzielanie linii do przewozów wyłącznie
towarowych, kosztowne inwestycje pod kątem rozwoju
towarowych, kosztowne inwestycje pod kątem rozwoju
przewozów kombinowanych)
przewozów kombinowanych)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT KOLEJOWY
TRANSPORT KOLEJOWY
Etapowe otwarcie sieci dla wszystkich operatorów: trzy pakiety
Etapowe otwarcie sieci dla wszystkich operatorów: trzy pakiety
regulacji: pierwszy (2001), drugi (2004) i trzeci (wdrażany):
regulacji: pierwszy (2001), drugi (2004) i trzeci (wdrażany):
" dyrektywa 91/440: zielone światło w dostępie do sieci tylko dla
" dyrektywa 91/440: zielone światło w dostępie do sieci tylko dla
ugrupowań międzynarodowych wykonujących przewozy
ugrupowań międzynarodowych wykonujących przewozy
kombinowane, oddzielna rachunkowość dla infrastruktury i
kombinowane, oddzielna rachunkowość dla infrastruktury i
przewozów
przewozów
" dyrektywa 2001/12: doprowadzenie do 2008 r. do pełnej
" dyrektywa 2001/12: doprowadzenie do 2008 r. do pełnej
wolności w dostępie do międzynarodowych przewozów
wolności w dostępie do międzynarodowych przewozów
ładunków na całej sieci kolejowej UE
ładunków na całej sieci kolejowej UE
" dyrektywa 2004/51: doprowadzenie od 2007 r. do pełnej
" dyrektywa 2004/51: doprowadzenie od 2007 r. do pełnej
wolności dostępu do wszystkich przewozów towarowych
wolności dostępu do wszystkich przewozów towarowych
(międzynarodowych i krajowych)
(międzynarodowych i krajowych)
" stworzenie zasad wolnego odpłatnego korzystania z odcinków
" stworzenie zasad wolnego odpłatnego korzystania z odcinków
sieci kolejowej (dyrektywa 2001/14)
sieci kolejowej (dyrektywa 2001/14)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT KOLEJOWY
TRANSPORT KOLEJOWY
Restrukturyzacja i prywatyzacja zarządów kolei w UE:
Restrukturyzacja i prywatyzacja zarządów kolei w UE:
" Wprowadzenie jednolitych zasad dostępu do zawodu: licencja
" Wprowadzenie jednolitych zasad dostępu do zawodu: licencja
przewoz
nika kolejowego wdrożona dyrektywami 95/18 i
przewoz
nika kolejowego wdrożona dyrektywami 95/18 i
2001/13: po spełnieniu wymogów dobrej reputacji, kondycji
2001/13: po spełnieniu wymogów dobrej reputacji, kondycji
finansowej i kwalifikacji zawodowych oraz wymogów
finansowej i kwalifikacji zawodowych oraz wymogów
bezpieczeństwa ruchu
bezpieczeństwa ruchu
" utworzenie Europejskiej Agencji Kolejowej (Rozporządzenie
" utworzenie Europejskiej Agencji Kolejowej (Rozporządzenie
881/2004) mającej za zadanie przyspieszenie programu
881/2004) mającej za zadanie przyspieszenie programu
osiągnięcia interoperacyjności sieci Wspólnoty, stworzenie
osiągnięcia interoperacyjności sieci Wspólnoty, stworzenie
STI (specyfikacje techniczne interoperacyjności)
STI (specyfikacje techniczne interoperacyjności)
" projekt dyrektywy w sprawie wdrożenia w latach 2006-2015
" projekt dyrektywy w sprawie wdrożenia w latach 2006-2015
certyfikatów zawodowych A-B-C maszynistów europejskich
certyfikatów zawodowych A-B-C maszynistów europejskich
(jednolite zasady szkolenia, powszechnie uznawane dyplomy)
(jednolite zasady szkolenia, powszechnie uznawane dyplomy)
" pozostawienie państwom członkowskim zadania
" pozostawienie państwom członkowskim zadania
restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw kolejowych,
restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw kolejowych,
nie przewiduje się utworzenia jednego dużego zarządu
nie przewiduje się utworzenia jednego dużego zarządu
kolejowego Wspólnoty
kolejowego Wspólnoty
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT KOLEJOWY
TRANSPORT KOLEJOWY
Harmonizacja techniczna europejskiej sieci kolejowej
Harmonizacja techniczna europejskiej sieci kolejowej
(interoperability):
(interoperability):
" wdrożenie w 1996 r. dyrektywy 96/48 w sprawie
interoperacyjności systemu kolei europejskich dużej
prędkości
" wprowadzenie w życie w 2001 r. dyrektywy 2001/16 w
sprawie interoperacyjności kolei konwencjonalnych
" propozycja z 2004 dyrektywy pozwalającej na pewne
uproszczenie i przyspieszenie osiągnięcia
interoperacyjności sieci kolejowej UE
Kolejowe inwestycje infrastrukturalne
Kolejowe inwestycje infrastrukturalne
" priorytet dla inwestycji kolejowych w rozporządzeniu z
" priorytet dla inwestycji kolejowych w rozporządzeniu z
1999 r. nr 1655/99 (minimum 55% całości nakładów)
1999 r. nr 1655/99 (minimum 55% całości nakładów)
" programy PACT i  Marco Polo stymulujące
" programy PACT i  Marco Polo stymulujące
modernizację infrastruktury kolejowej dla potrzeb
modernizację infrastruktury kolejowej dla potrzeb
transportu kombinowanego
transportu kombinowanego
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT KOLEJOWY
TRANSPORT KOLEJOWY
Perspektywiczne działania polityki rozwoju wspólnego rynku
kolejowego UE (trzeci  pakiet kolejowy z 2004 r.), projekty
nowych aktów regulacyjnych:
" projekt dyrektywy w sprawie certyfikatów maszynistów
" projekt dyrektywy w sprawie certyfikatów maszynistów
pociągów towarowych i pasażerskich we Wspólnocie,
pociągów towarowych i pasażerskich we Wspólnocie,
" projekt rozporządzenia w sprawie praw podróżnych w
" projekt rozporządzenia w sprawie praw podróżnych w
międzynarodowych przewozach kolejowych,
międzynarodowych przewozach kolejowych,
" projekt dyrektywy w sprawie otwarcia do 2010 r. rynków
" projekt dyrektywy w sprawie otwarcia do 2010 r. rynków
usług międzynarodowych pasażerskich przewozów
usług międzynarodowych pasażerskich przewozów
kolejowych,
kolejowych,
" projekt rozporządzeń w sprawie jakości usług towarowych
" projekt rozporządzeń w sprawie jakości usług towarowych
przewozów kolejowych (projekt rozporządzenia w sprawie
przewozów kolejowych (projekt rozporządzenia w sprawie
praw podróżnych w międzynarodowych przewozach
praw podróżnych w międzynarodowych przewozach
kolejowych oraz rozporządzenia w sprawie kompensat za nie
kolejowych oraz rozporządzenia w sprawie kompensat za nie
respektowanie określonej w umowie przewozu jakości usług
respektowanie określonej w umowie przewozu jakości usług
w kolejowych przewozach towarowych)
w kolejowych przewozach towarowych)
Więcej na ten temat na stronach internetowych:
UE, SCADPLUS: http://europa.eu.int/scadplus/leg/en/s13002.htm
UE, DG TREN: http://europa.eu.int/comm/transport/rail/overview/index_en.htm
UE, EUR-LEX: http://europa.eu.int/eur-lex/en/lif/ind/en_analytical_index_07.html
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
ŻEGLUGA ŚRÓDL
DOWA
ŻEGLUGA ŚRÓDL
DOWA
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
ŻEGLUGA ŚRÓDL
DOWA
ŻEGLUGA ŚRÓDL
DOWA
Współczesna rola żeglugi śródlądowej w systemie
Współczesna rola żeglugi śródlądowej w systemie
transportowym UE:
transportowym UE:
" funkcjonuje w 18 z 25 krajów członkowskich (tylko w 10
krajach przewozy międzynarodowe)
" udział w przewozach lądowych 7%, w transporcie na
zapleczu portów morskich 43%
" 6-7-krotnie mniejsza uciążliwość ekologiczna niż transportu
samochodowego
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
ŻEGLUGA ŚRÓDL
DOWA
ŻEGLUGA ŚRÓDL
DOWA
Regulacje wspólnotowe w transporcie wodnym śródlądowym:
Regulacje wspólnotowe w transporcie wodnym śródlądowym:
" pełna liberalizacja wodnych śródlądowych rynków
" pełna liberalizacja wodnych śródlądowych rynków
przewozowych od 1 stycznia 2000 r.
przewozowych od 1 stycznia 2000 r.
" odnowiona flota statków dzięki polityce złomowania starych
" odnowiona flota statków dzięki polityce złomowania starych
statków (premie  nowy za stary )
statków (premie  nowy za stary )
" harmonizacja zasad uzyskiwania i wdrożenie zasad
" harmonizacja zasad uzyskiwania i wdrożenie zasad
wzajemnego uznawania narodowych certyfikatów kapitanów
wzajemnego uznawania narodowych certyfikatów kapitanów
statków
statków
" liberalizacja od 1993 r. kabotażu wodnego śródlądowego
" liberalizacja od 1993 r. kabotażu wodnego śródlądowego
ładunków i osób
ładunków i osób
" ustalenie wzorów kontraktów przewozowych (na czas,
" ustalenie wzorów kontraktów przewozowych (na czas,
tonażowych lub na podróż) i wdrożenie zasady swobodnego
tonażowych lub na podróż) i wdrożenie zasady swobodnego
negocjowania cen za przewóz
negocjowania cen za przewóz
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT
TRANSPORT
INTERMODALNY
INTERMODALNY
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT INTERMODALNY
TRANSPORT INTERMODALNY
Dotychczasowy rozwój transportu intermodalnego w UE:
Dotychczasowy rozwój transportu intermodalnego w UE:
" wzrost przewozów w latach 1991-1998, stagnacja lub spadek w
" wzrost przewozów w latach 1991-1998, stagnacja lub spadek w
latach 1999-2003
latach 1999-2003
" dość duży udział kontenerów i naczep w kolejowych
" dość duży udział kontenerów i naczep w kolejowych
przewozach (24-25% liczby tkm), morskich (15-16%),
przewozach (24-25% liczby tkm), morskich (15-16%),
mniejszy wodnych śródlądowych (4%)
mniejszy wodnych śródlądowych (4%)
" istnienie poważnych barier rozwoju: o 50-60% wyższe koszy
" istnienie poważnych barier rozwoju: o 50-60% wyższe koszy
od bezpośrednich przewozów samochodowych, niska jakość
od bezpośrednich przewozów samochodowych, niska jakość
podstawowego przewozu kolejowego, niedostosowanie
podstawowego przewozu kolejowego, niedostosowanie
parametrów infrastruktury, zbyt mała liczba terminali i
parametrów infrastruktury, zbyt mała liczba terminali i
bocznic kolejowych
bocznic kolejowych
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT INTERMODALNY
TRANSPORT INTERMODALNY
Regulacje UE odnoszące się do transportu intermodalnego:
Regulacje UE odnoszące się do transportu intermodalnego:
" warunki dowozu i odwozu samochodowego (dyrektywa
" warunki dowozu i odwozu samochodowego (dyrektywa
92/106)  w promieniu do 100 km wokół terminali kolejowych
92/106)  w promieniu do 100 km wokół terminali kolejowych
i 150 km wokół portów morskich i śródlądowych
i 150 km wokół portów morskich i śródlądowych
" zalecenie obniżenia podatków i opłat za korzystanie z sieci
" zalecenie obniżenia podatków i opłat za korzystanie z sieci
drogowej na potrzeby transportu kombinowanego (nie
drogowej na potrzeby transportu kombinowanego (nie
respektowane przez państwa członkowskie) oraz zakaz
respektowane przez państwa członkowskie) oraz zakaz
stosowania w tych przewozach wszelkich taryf
stosowania w tych przewozach wszelkich taryf
obowiązkowych
obowiązkowych
" indywidualne uzyskiwanie przez państwa członkowskie zgody
" indywidualne uzyskiwanie przez państwa członkowskie zgody
KE na pomoc publiczną w transporcie intermodalnym
KE na pomoc publiczną w transporcie intermodalnym
" nowe propozycje KE: nacisk na większe ulgi podatkowe,
" nowe propozycje KE: nacisk na większe ulgi podatkowe,
zwiększenie dopuszczalnej masy pojazdów drogowych w
zwiększenie dopuszczalnej masy pojazdów drogowych w
dowozie i odwozie kontenerów z 40 do 44 ton, możliwość
dowozie i odwozie kontenerów z 40 do 44 ton, możliwość
stosowania pociągów drogowych złożonych z 3 kontenerów
stosowania pociągów drogowych złożonych z 3 kontenerów
20 , wyższe normy czasu pracy kierowców w dowozie i
20 , wyższe normy czasu pracy kierowców w dowozie i
odwozie kontenerów
odwozie kontenerów
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT INTERMODALNY
TRANSPORT INTERMODALNY
Programy wsparcia wspólnotowego dla transportu
Programy wsparcia wspólnotowego dla transportu
intermodalnego:
intermodalnego:
" PACT (1997-2001), budżet 35 mln Ź , jedynie 33 projekty
" PACT (1997-2001), budżet 35 mln Ź , jedynie 33 projekty
spośród 92 zakończone sukcesem
spośród 92 zakończone sukcesem
"  Marco Polo (2003-2010), budżet powyżej 115 mln Ź ,
"  Marco Polo (2003-2010), budżet powyżej 115 mln Ź ,
wsparcie 3 rodzajów projektów: przeniesienia przewozów z
wsparcie 3 rodzajów projektów: przeniesienia przewozów z
transportu samochodowego na inne gałęzie, działania
transportu samochodowego na inne gałęzie, działania
 katalityczne (inspirujące kapitał prywatny), programy
 katalityczne (inspirujące kapitał prywatny), programy
szkoleniowe
szkoleniowe
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT LOTNICZY
TRANSPORT LOTNICZY
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT LOTNICZY
TRANSPORT LOTNICZY
Uwarunkowania ekonomiczne i polityczne lotnictwa cywilnego UE:
Uwarunkowania ekonomiczne i polityczne lotnictwa cywilnego UE:
" popyt na usługi transportu lotniczego ma wysoką dynamikę (w latach 1990-2002
" popyt na usługi transportu lotniczego ma wysoką dynamikę (w latach 1990-2002
ponad 5% rocznie, mimo zagrożenia terrorystycznego,
ponad 5% rocznie, mimo zagrożenia terrorystycznego,
" układ sił na rynku to trzy bloki wielkich przewoz
ników toczące ze sobą bardzo
" układ sił na rynku to trzy bloki wielkich przewoz
ników toczące ze sobą bardzo
ostrą walkę konkurencyjną (europejscy, amerykańscy i azjatyccy),
ostrą walkę konkurencyjną (europejscy, amerykańscy i azjatyccy),
" nową (być może przejściową) grupą konkurentów stali się w ostatnich latach tzw.
" nową (być może przejściową) grupą konkurentów stali się w ostatnich latach tzw.
 tani przewoz
nicy ,
 tani przewoz
nicy ,
" o przetrwaniu na rynku w dużej mierze decyduje przynależność do aliansów
" o przetrwaniu na rynku w dużej mierze decyduje przynależność do aliansów
strategicznych,
strategicznych,
" strategia rozwoju przewoz
ników w dużej mierze zależy od dostępu do operacji na
" strategia rozwoju przewoz
ników w dużej mierze zależy od dostępu do operacji na
lotniskach zagranicznych (ang. slots),
lotniskach zagranicznych (ang. slots),
" coraz większą rolę odgrywają systemy obsługi elektronicznej: komputerowa i
" coraz większą rolę odgrywają systemy obsługi elektronicznej: komputerowa i
internetowa rezerwacja miejsc, bilety elektroniczne (ETKT)
internetowa rezerwacja miejsc, bilety elektroniczne (ETKT)
" w UE-25 istnieje prawie 4000 przedsiębiorstw lotniczych, z czego kilkadziesiąt to
" w UE-25 istnieje prawie 4000 przedsiębiorstw lotniczych, z czego kilkadziesiąt to
duże przedsiębiorstwa przewozowe (największe: BA, Lufthansa, Air France,
duże przedsiębiorstwa przewozowe (największe: BA, Lufthansa, Air France,
KLM), w sektorze lotniczym jest zatrudnionych około 400 tys. pracowników,
KLM), w sektorze lotniczym jest zatrudnionych około 400 tys. pracowników,
obroty na rynku wynoszą ponad 90 mld Ź rocznie
obroty na rynku wynoszą ponad 90 mld Ź rocznie
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT LOTNICZY
TRANSPORT LOTNICZY
Obszary działalności lotniczej poddane wspólnej polityce UE:
Obszary działalności lotniczej poddane wspólnej polityce UE:
" działalność handlowa przewoz
ników (licencje przewoz
ników i licencje
" działalność handlowa przewoz
ników (licencje przewoz
ników i licencje
personelu, odpowiedzialność przewoz
ników),
personelu, odpowiedzialność przewoz
ników),
" liberalizacja rynków międzynarodowych, wewnątrz wspólnotowych
" liberalizacja rynków międzynarodowych, wewnątrz wspólnotowych
i kabotażowych(dokonana w trzech etapach (pakietach): 1987, 1990 i 1992,
i kabotażowych(dokonana w trzech etapach (pakietach): 1987, 1990 i 1992,
" zasady uczciwej konkurencji obejmujące 4 sfery działalności: a) przewozy osób
" zasady uczciwej konkurencji obejmujące 4 sfery działalności: a) przewozy osób
i ładunków, b) dystrybucję slotów na dużych lotniskach (powyżej 3 mln pas.),
i ładunków, b) dystrybucję slotów na dużych lotniskach (powyżej 3 mln pas.),
c) konkurencyjne warunki wykonywania usług naziemnych (groundhandling),
c) konkurencyjne warunki wykonywania usług naziemnych (groundhandling),
d) zasady funkcjonowania systemów elektronicznych (za postępem w tym
d) zasady funkcjonowania systemów elektronicznych (za postępem w tym
zakresie UE nie nadąża),
zakresie UE nie nadąża),
" harmonizacja procedur i zasad funkcjonowania lotnictwa cywilnego
" harmonizacja procedur i zasad funkcjonowania lotnictwa cywilnego
opracowanych przez Joint Aviation Authorities (JAA),
opracowanych przez Joint Aviation Authorities (JAA),
" ochrona interesów podróżnych (karta praw i obowiązków na lotniskach,
" ochrona interesów podróżnych (karta praw i obowiązków na lotniskach,
rekompensaty finansowe za niewłaściwe wykonanie umowy o przewóz),
rekompensaty finansowe za niewłaściwe wykonanie umowy o przewóz),
" ubezpieczenie przewoz
ników (ważne atakach terrorystycznych w 2001 r.)
" ubezpieczenie przewoz
ników (ważne atakach terrorystycznych w 2001 r.)
wprowadzone rozporządzeniem 785/2004 z kwietnia 2004 r.
wprowadzone rozporządzeniem 785/2004 z kwietnia 2004 r.
" wspólne zasady bezpieczeństwa i niezawodności cywilnego transportu
" wspólne zasady bezpieczeństwa i niezawodności cywilnego transportu
lotniczego
lotniczego
" taryfy i stawki przewozowe za usługi lotnicze
" taryfy i stawki przewozowe za usługi lotnicze
" ochrona środowiska (wycofanie z eksploatacji hałaśliwych samolotów, normy
" ochrona środowiska (wycofanie z eksploatacji hałaśliwych samolotów, normy
emisji spalin)
emisji spalin)
" stosunki lotnicze z państwami trzecimi ( wojna lotnicza z USA)
" stosunki lotnicze z państwami trzecimi ( wojna lotnicza z USA)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT LOTNICZY
TRANSPORT LOTNICZY
Licencjonowanie przewoz
ników lotniczych:
Licencjonowanie przewoz
ników lotniczych:
" rozporządzenie 2407/92 wymaga, aby przewoz
nik lotniczy otrzymał od
" rozporządzenie 2407/92 wymaga, aby przewoz
nik lotniczy otrzymał od
jednego z państw członkowskich licencję upoważniającą do świadczenia
jednego z państw członkowskich licencję upoważniającą do świadczenia
zarobkowych usług przewozu lotniczego
zarobkowych usług przewozu lotniczego
" przesłanki wydania licencji: świadczenie usług przewozu lotniczego musi
" przesłanki wydania licencji: świadczenie usług przewozu lotniczego musi
być główną forma działalności kandydata na przewoz
nika, mu on
być główną forma działalności kandydata na przewoz
nika, mu on
posiadać główny ośrodek działalności, wystarczającą zdolność finansową
posiadać główny ośrodek działalności, wystarczającą zdolność finansową
(w przypadku samolotów do 20 osób wystarcza 80 000 Ź ) i wymagania
(w przypadku samolotów do 20 osób wystarcza 80 000 Ź ) i wymagania
dotyczące własności i kontroli przedsiębiorstwa (wg UE muszą one
dotyczące własności i kontroli przedsiębiorstwa (wg UE muszą one
należeć do podmiotów wspólnotowych).
należeć do podmiotów wspólnotowych).
" w przypadku zaprzestania działalności na dłużej niż 6 m-cy licencja musi
" w przypadku zaprzestania działalności na dłużej niż 6 m-cy licencja musi
zostać zwrócona organowi wydającemu, a w przypadku fuzji licencje
zostać zwrócona organowi wydającemu, a w przypadku fuzji licencje
muszą uzyskać ponowne potwierdzenie
muszą uzyskać ponowne potwierdzenie
Zasady uczciwej konkurencji w lotnictwie UE:
" zostały wdrożone serią rozporządzeń i dyrektyw z lat 1987-1996
" obejmują listę zakazanych działań wypaczających konkurencję i listę
działań wyjętych spod podejrzeń o możliwość wypaczenia konkurencji
" regulują zachowania konkurencyjne w przewozach, udostępnianiu
slotów, udostępnianiu lotnisk dla usług groundhandling,
niedyskryminacyjną eksploatację systemów elektronicznych
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT LOTNICZY
TRANSPORT LOTNICZY
Zasady dostępu do rynków i lotnisk:
Zasady dostępu do rynków i lotnisk:
" W grudniu 1987 r. Rada Ministrów przyjęła pierwszy pakiet
" W grudniu 1987 r. Rada Ministrów przyjęła pierwszy pakiet
rozporządzeń i dyrektyw stanowiących "pierwszy krok" ku
rozporządzeń i dyrektyw stanowiących "pierwszy krok" ku
liberalizacji lotnictwa. Umożliwiły one liniom lotniczym
liberalizacji lotnictwa. Umożliwiły one liniom lotniczym
oferowanie tańszych biletów, zwiększenie podaży miejsc według
oferowanie tańszych biletów, zwiększenie podaży miejsc według
własnego handlowego rozeznania, otwarcie głównych połączeń dla
własnego handlowego rozeznania, otwarcie głównych połączeń dla
bezpośredniej konkurencji między liniami. Sprawy te zostały
bezpośredniej konkurencji między liniami. Sprawy te zostały
uregulowane rozporządzeniami Nr 3976/87 i 3976/87, dyrektywą
uregulowane rozporządzeniami Nr 3976/87 i 3976/87, dyrektywą
nr 87/601 i decyzją nr 87/602
nr 87/601 i decyzją nr 87/602
" W 1990 r. rozporządzenia RM UE nr 2342/90 i 2343/90 stanowiły
" W 1990 r. rozporządzenia RM UE nr 2342/90 i 2343/90 stanowiły
"drugi pakiet", prowadzący do liberalizacji rynku lotniczych
"drugi pakiet", prowadzący do liberalizacji rynku lotniczych
przewozów towarowych (uelastycznienie systemu cenowego, prawo
przewozów towarowych (uelastycznienie systemu cenowego, prawo
do trzeciej, czwartej i piątej "wolności lotniczej" i do kabotażu
do trzeciej, czwartej i piątej "wolności lotniczej" i do kabotażu
niezależnie od narodowości przewoz
nika)
niezależnie od narodowości przewoz
nika)
"  trzeci pakiet liberalizacji rynku lotniczego nastąpił w 1992 r.
"  trzeci pakiet liberalizacji rynku lotniczego nastąpił w 1992 r.
(rozporządzenia 2408/92 i 2408/92), wprowadzając od 1 stycznia
(rozporządzenia 2408/92 i 2408/92), wprowadzając od 1 stycznia
1993 r. pełną wolność w dostępie do międzynarodowych rynków
1993 r. pełną wolność w dostępie do międzynarodowych rynków
lotniczych wewnątrz UE, a od 1997 r. został zliberalizowany
lotniczych wewnątrz UE, a od 1997 r. został zliberalizowany
całkowicie dostęp do rynków wewnątrzkrajowych (obecnie KE
całkowicie dostęp do rynków wewnątrzkrajowych (obecnie KE
przedłożyła projekt rewizji  trzeciego pakietu )
przedłożyła projekt rewizji  trzeciego pakietu )
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT LOTNICZY
TRANSPORT LOTNICZY
Taryfy lotnicze we Wspólnocie:
Taryfy lotnicze we Wspólnocie:
" Rozporządzenie 2409/92 określa kryteria i procedury stosowane przy
" Rozporządzenie 2409/92 określa kryteria i procedury stosowane przy
ustalaniu taryf pasażerskich i towarowych w służbach powietrznych
ustalaniu taryf pasażerskich i towarowych w służbach powietrznych
wykonywanych całkowicie wewnątrz Wspólnoty
wykonywanych całkowicie wewnątrz Wspólnoty
" Pobierane przez przewoz
ników opłaty ustalane są swobodnie w umowie
" Pobierane przez przewoz
ników opłaty ustalane są swobodnie w umowie
cywilnoprawnej
cywilnoprawnej
" Państwo członkowskie może zadecydować o odwołaniu podstawowej
" Państwo członkowskie może zadecydować o odwołaniu podstawowej
taryfy, która jest zbyt wysoka biorąc pod uwagę koszty długookresowe.
taryfy, która jest zbyt wysoka biorąc pod uwagę koszty długookresowe.
Państwo może również powstrzymać dalsze obniżki opłat na rynku, jeżeli
Państwo może również powstrzymać dalsze obniżki opłat na rynku, jeżeli
siły rynkowe na danych trasach doprowadziły do stałego spadku taryf
siły rynkowe na danych trasach doprowadziły do stałego spadku taryf
Ochrona interesów podróżnych:
" przeciwdziałanie praktykom przewoz
ników, którzy dokonują rezerwacji
" przeciwdziałanie praktykom przewoz
ników, którzy dokonują rezerwacji
sięgającej 105% rzeczywistej liczby miejsc w samolotach
sięgającej 105% rzeczywistej liczby miejsc w samolotach
" wysokość odszkodowań dla podróżnych i ich rodzin (znowelizowane
" wysokość odszkodowań dla podróżnych i ich rodzin (znowelizowane
przepisy z 1929 r.)
przepisy z 1929 r.)
" prawa i obowiązki podróżnych, strona internetowa KE, na którą mogą
" prawa i obowiązki podróżnych, strona internetowa KE, na którą mogą
przekazywać skargi na przewoz
ników
przekazywać skargi na przewoz
ników
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT LOTNICZY
TRANSPORT LOTNICZY
Realizacja polityki SEAS ( Jednolitego Nieba
Realizacja polityki SEAS ( Jednolitego Nieba
Europejskiego , czwarty  pakiet lotniczy z 2004 r.):
Europejskiego , czwarty  pakiet lotniczy z 2004 r.):
" Rozporządzenie Nr 549/2004 Parlamentu Europejskiego i
" Rozporządzenie Nr 549/2004 Parlamentu Europejskiego i
Rady ustalające ramy realizacji jednolitego nieba
Rady ustalające ramy realizacji jednolitego nieba
europejskiego
europejskiego
" Rozporządzenie Nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i
" Rozporządzenie Nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i
Rady odnoszące się do świadczenia usług żeglugi
Rady odnoszące się do świadczenia usług żeglugi
powietrznej w jednolitym niebie europejskim,
powietrznej w jednolitym niebie europejskim,
" Rozporządzenie Nr 551/2004 Parlamentu Europejskiego i
" Rozporządzenie Nr 551/2004 Parlamentu Europejskiego i
Rady odnoszące się do organizacji i użytkowania
Rady odnoszące się do organizacji i użytkowania
przestrzeni lotniczej w jednolitym niebie europejskim,
przestrzeni lotniczej w jednolitym niebie europejskim,
" Rozporządzenie Nr 552 Parlamentu Europejskiego i Rady
" Rozporządzenie Nr 552 Parlamentu Europejskiego i Rady
dotyczące interoperacyjności europejskiej sieci zarządzania
dotyczące interoperacyjności europejskiej sieci zarządzania
ruchem lotniczym.
ruchem lotniczym.
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT MORSKI UE
TRANSPORT MORSKI UE
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT MORSKI UE
TRANSPORT MORSKI UE
Zmiany tonażu floty handlowej UE-15 i świata
700
574.5
600
543.6
509.3
500
435.0
420.8
404.9
400
300
227.7
200
120.6
84.7
77.4 74.7
72.6 71.3
62.2
100
0
1970 1980 1986 1991 1996 1999 2001
Flota UE Flota światowa
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
mln BRT
TRANSPORT MORSKI UE
TRANSPORT MORSKI UE
Sytuacja ekonomiczna żeglugi morskiej UE:
Sytuacja ekonomiczna żeglugi morskiej UE:
" Transport morski UE nie tworzy zbyt dużej liczby miejsc
" Transport morski UE nie tworzy zbyt dużej liczby miejsc
pracy. W 1999 r. w sektorze tego transportu było
pracy. W 1999 r. w sektorze tego transportu było
zatrudnionych 146 000 osób, dwukrotnie mniej niż w
zatrudnionych 146 000 osób, dwukrotnie mniej niż w
transporcie lotniczym i 18-krotnie mniej niż w transporcie
transporcie lotniczym i 18-krotnie mniej niż w transporcie
samochodowym.
samochodowym.
" W stosunku do transportu lotniczego sektor morski UE ma
" W stosunku do transportu lotniczego sektor morski UE ma
większą liczbę przedsiębiorstw: odpowiednio 3333 i 4959.
większą liczbę przedsiębiorstw: odpowiednio 3333 i 4959.
" Obroty handlowe unijnych przedsiębiorstw transportu
" Obroty handlowe unijnych przedsiębiorstw transportu
morskiego w 1995 r. wyniosły zaledwie 33 mld EUR -
morskiego w 1995 r. wyniosły zaledwie 33 mld EUR -
dwukrotnie mniej niż w transporcie lotniczym i 10-krotnie
dwukrotnie mniej niż w transporcie lotniczym i 10-krotnie
mniej niż w transporcie samochodowym i spedycji.
mniej niż w transporcie samochodowym i spedycji.
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT MORSKI UE
TRANSPORT MORSKI UE
Obowiązujący system regulacyjny w transporcie morskim Wspólnoty:
Obowiązujący system regulacyjny w transporcie morskim Wspólnoty:
" Zasady polityki morskiej Wspólnoty,
" Zasady polityki morskiej Wspólnoty,
" Kwestie swobody świadczenia usług w transporcie morskim,
" Kwestie swobody świadczenia usług w transporcie morskim,
" Zasady konkurencji w transporcie morskim,
" Zasady konkurencji w transporcie morskim,
" Zasady przerejestrowywania statków,
" Zasady przerejestrowywania statków,
" Zasady kontroli na granicach morskich,
" Zasady kontroli na granicach morskich,
" Ustalanie stawek frachtowych,
" Ustalanie stawek frachtowych,
" Procedury międzynarodowych konsultacji żeglugowych,
" Procedury międzynarodowych konsultacji żeglugowych,
" Sprawy Monitoringu armatorów z państw trzecich,
" Sprawy Monitoringu armatorów z państw trzecich,
" Kwestie bezpieczeństwa żeglugi,
" Kwestie bezpieczeństwa żeglugi,
" Zagadnienia europejskiego systemu radionawigacyjnego,
" Zagadnienia europejskiego systemu radionawigacyjnego,
" Sprawy szkolenia marynarzy,
" Sprawy szkolenia marynarzy,
" Zasady funkcjonowania administracji morskiej,
" Zasady funkcjonowania administracji morskiej,
" Kwestie finansowania infrastruktury portowej,
" Kwestie finansowania infrastruktury portowej,
" Zasady opracowywania statystyk morskich,
" Zasady opracowywania statystyk morskich,
" Zasady ewidencji wydatków na infrastrukturę dróg wodnych o morskim
" Zasady ewidencji wydatków na infrastrukturę dróg wodnych o morskim
charakterze,
charakterze,
" Kwestie użytkowania statków rekreacyjnych,
" Kwestie użytkowania statków rekreacyjnych,
" Inne zagadnienia
" Inne zagadnienia
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORT MORSKI UE
TRANSPORT MORSKI UE
Główne osiągnięcia wspólnej polityki morskiej UE:
Główne osiągnięcia wspólnej polityki morskiej UE:
" liberalizacja rynków żeglugowych (w tym
kabotażowych)
" stworzenie nowoczesnego systemu bezpieczeństwa
żeglugi
Niepowodzenia polityki morskiej UE:
Niepowodzenia polityki morskiej UE:
" brak liberalizacji rynku usług portowych
" niska konkurencyjność międzynarodowa bander UE
" stagnacja żeglugi morskiej wewnątrz Wspólnoty
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORTOWE SIECI
TRANSPORTOWE SIECI
TRANSEUROPEJSKIE (TEN-T)
TRANSEUROPEJSKIE (TEN-T)
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej
TRANSPORTOWE SIECI TRANSEUROPEJSKIE (TEN-T)
TRANSPORTOWE SIECI TRANSEUROPEJSKIE (TEN-T)
PRIORYTETOWE CELE ROZWOJU SIECI TEN-T:
" stworzenie i rozbudowa połączeń, głównych linii i linii połączeń
" stworzenie i rozbudowa połączeń, głównych linii i linii połączeń
wewnętrznych koniecznych do eliminacji  wąskich gardeł ,
wewnętrznych koniecznych do eliminacji  wąskich gardeł ,
uzupełnienie brakujących odcinków i dokończenie głównych tras;
uzupełnienie brakujących odcinków i dokończenie głównych tras;
" stworzenie i rozbudowa infrastruktury dostępu do sieci, by umożliwić
" stworzenie i rozbudowa infrastruktury dostępu do sieci, by umożliwić
połączenie wysp, obszarów bez dostępu do morza i regionów
połączenie wysp, obszarów bez dostępu do morza i regionów
peryferyjnych z centralnymi regionami Wspólnoty;
peryferyjnych z centralnymi regionami Wspólnoty;
" optymalne dostosowanie i integracja z różnymi formami transportu;
" optymalne dostosowanie i integracja z różnymi formami transportu;
" integracja zagadnień związanych ze środowiskiem naturalnym z
" integracja zagadnień związanych ze środowiskiem naturalnym z
projektowaniem i rozbudową sieci;
projektowaniem i rozbudową sieci;
" stopniowe osiąganie interoperacyjności składowych elementów sieci;
" stopniowe osiąganie interoperacyjności składowych elementów sieci;
" optymalizacja pojemności i wydajności istniejącej infrastruktury;
" optymalizacja pojemności i wydajności istniejącej infrastruktury;
" stworzenie i poprawa punktów połączeń wewnętrznych i platform
" stworzenie i poprawa punktów połączeń wewnętrznych i platform
intermodalnych;
intermodalnych;
" większe bezpieczeństwo i niezawodność sieci;
" większe bezpieczeństwo i niezawodność sieci;
" rozbudowa i stworzenie systemu zarządzania i kontroli ruchem w sieci i
" rozbudowa i stworzenie systemu zarządzania i kontroli ruchem w sieci i
systemu informacji dla użytkowników w celu optymalizacji
systemu informacji dla użytkowników w celu optymalizacji
wykorzystania infrastruktury;
wykorzystania infrastruktury;
" badania przyczyniające się do poprawy projektowania i lepszej
" badania przyczyniające się do poprawy projektowania i lepszej
realizacji transeuropejskiej sieci transportowej.
realizacji transeuropejskiej sieci transportowej.
Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej