10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Jak w praktyce sporządzić bilans?
Bilans (wersja uproszczona) na dzień 31 grudnia 2007 r.
Przez szereg tygodni w ramach akcji BILANS 2007 omawialiśmy zagadnienia
Wartości w zł
dotyczące sprawozdania finansowego za 2007 r. Dużo uwagi poświęciliśmy
przedstawieniu zasad wyceny bilansowej i prezentacji w bilansie poszcze-
Stan na Stan na Stan na Stan na
gólnych aktywów i pasywów. Dziś czas na praktyczne i kompleksowe pod-
Aktywa 31.12. 31.12. Pasywa 31.12. 31.12.
2006 r. 2007 r. 2006 r. 2007 r.
sumowanie tego tematu. A więc  sporządz
my bilans!
A. Aktywa trwałe & 115.000 A. Kapitał własny & 133.000
I. Wartości niemate- I. Kapitał podsta-
Bilans sporządza się na podstawie danych z zestawienia obrotów i sald kont księgi
& - & 100.000
rialne i prawne wowy
głównej i zestawienia sald ksiąg pomocniczych. Aby na podstawie zestawienia obrotów
II. Należne wpłaty
i sald prawidłowo wypełnić wszystkie pozycje bilansu, trzeba pamiętać o powiązaniach
II. Rzeczowe aktywa na kapitał pod-
& 115.000 & -
trwałe stawowy (wiel-
danych z zestawienia z odpowiednimi pozycjami bilansu. Inaczej mówiąc, trzeba
kość ujemna)
mieć na względzie zasady wyceny bilansowej składników aktywów i pasywów
III. Udziały (akcje)
III. Należności długo-
& - własne (wielkość & -
przedstawione w art. 28 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz.
terminowe
ujemna)
694 ze zm.).
IV. Inwestycje długo-
& - IV. Kapitał zapasowy & -
Pamiętać należy m.in., że środki trwałe wykazuje się w bilansie według cen nabycia
terminowe
lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny), po- V. Długoterminowe V. Kapitał
rozliczenia mię- & - z aktualizacji & -
mniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej
dzyokresowe wyceny
utraty wartości. Oznacza to, że o wartości, w jakiej prezentuje się środki trwałe w bilansie,
VI. Pozostałe kapi-
B. Aktywa obrotowe & 77.300 & 9.000
tały rezerwowe
decyduje:
 saldo Wn konta 01  Środki trwałe oraz VII. Zysk (strata) z lat
I. Zapasy & 53.800 & -
ubiegłych
 saldo Ma konta 07  Umorzenie środków trwałych (z wyodrębnieniem w analityce od-
pisów dotyczących planowej amortyzacji i odpisów z tytułu trwałej utraty wartości).
II. Należności krót- VIII. Zysk (strata)
& 8.000 & 50.000
W ten sam sposób należy wykazać w bilansie nieruchomości oraz wartości niematerialne koterminowe netto
i prawne zaliczane do inwestycji  jeśli do ich wyceny stosowane są zasady analogiczne jak
IX. Odpisy z zysku
netto w ciągu
do wyceny środków trwałych (a tak najczęściej jest).
III. Inwestycje krótko-
& 14.000 roku obroto- & - 26.000
terminowe
Składniki zapasów wykazuje się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie
wego (wielkość
ujemna)
wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. Ustalając wartość zapasów
IV. Krótkoterminowe B. Zobowiązania
podlegającą wykazaniu w bilansie należy uwzględnić również salda kont odchyleń od cen
rozliczenia mię- & 1.500 i rezerwy na & 59.300
ewidencyjnych zapasów oraz odchyleń z tytułu aktualizacji wartości zapasów.
dzyokresowe zobowiązania
I. Rezerwy na zobo-
Natomiast należności wykazuje się w bilansie przy uwzględnieniu ewentualnych odpisów
& -
wiązania
aktualizujących dokonanych w celu urealnienia ich wartości. Należności podlegają więc
II. Zobowiązania
& 20.000
wykazaniu w wartości uwzględniającej:
długoterminowe
III. Zobowiązania
 saldo Wn kont: 20  Rozrachunki z odbiorcami , 22  Rozrachunki publicznoprawne ,
& 39.300
krótkoterminowe
23  Rozrachunki z pracownikami , 24  Pozostałe rozrachunki oraz
IV. Rozliczenia mię-
& -
 saldo Ma konta 28  Odpisy aktualizujące wartość należności .
dzyokresowe
Sporządzając bilans należy trzymać się układu bilansu: aktywa wykazywać Aktywa razem & 192.300 Pasywa razem & 192.300
według rosnącej płynności (od aktywów trwałych do aktywów obrotowych), a zo-
Dorota Przybyszewska
bowiązania według rosnącej wymagalności (od kapitałów własnych do zobowiązań
krótkoterminowych). Przyjmuje się, że aktywa obrotowe to aktywa przeznaczone do
zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Za aktywa obrotowe uważa
Podatkowa księga
się jednak również:
 materiały, produkty gotowe, półprodukty, towary przeznaczone do zbycia lub zużycia
przychodów i rozchodów
w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeśli trwa
on dłużej niż 12 miesięcy,
Koszty opłat bankowych
 należności z tytułu dostaw i usług, nawet jeśli są wymagalne po 12 miesiącach od
dnia bilansowego. W sytuacji gdy klienci dokonują zapłaty kartami płatniczymi, bank po-
Natomiast zobowiązania krótkoterminowe to co do zasady zobowiązania wymagalne biera z mojego rachunku bankowego opłaty i prowizje z tego tytułu.
w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, ale także ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług 1) Czy o momencie ujęcia kosztów tych opłat w księdze podatkowej
(bez względu na termin wymagalności). decyduje data wpływu na rachunek bankowy środków ze sprzedaży opła-
Sporządzenie bilansu nie zawsze jest prostym zadaniem. W przypadku większych canej kartą płatniczą, czy data otrzymania wyciągu bankowego potwier-
jednostek o różnych rodzajach działalności może być to długotrwały proces wymagający dzającego to zdarzenie?
uwzględnienia wielu szczegółowych informacji. W poniższym przykładzie przedstawiamy W pytaniu nie wskazano jaką metodę ewidencji kosztów w księdze podatkowej
sposób sporządzenia uproszczonego bilansu przez małą jednostkę. stosuje podatnik. Jednak ponieważ koszty opłat bankowych są pośrednio związane z
przychodem, należy je księgować podobnie zarówno w przypadku stosowania metody
Przykład  kasowej ( uproszczonej ), jak i  memoriałowej .
Założenia Stosując bowiem metodę  kasową , koszty ujmuje się w tym okresie, w którym zo-
1. Spółka jawna  Jaskier prowadzi działalność handlową w niewielkim zakresie. stały poniesione (art. 22 ust. 4 ustawy o pdof  Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
Z zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej spółki wynikały następujące salda Natomiast za dzień poniesienia kosztów uważa się dzień wystawienia faktury (ra-
kont na dzień 31.12.2007 r.: chunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania kosztu.
Wartości w zł Z kolei stosując metodę  memoriałową , koszty pośrednie ujmuje się co do zasady
w dacie ich poniesienia (art. 22 ust. 5c ustawy o pdof), czyli też w dacie wystawienia
Saldo konta Wn Ma
dowodu ujmowanego w księdze.
01  Środki trwałe 120.000
Dowodem poniesienia opłat i prowizji bankowych są wyciągi bankowe. Na wycią-
07  Umorzenie środków trwałych 15.000 gach tych zawarte są nie tylko potwierdzenia operacji finansowych dokonywanych
przez jednostkę i na rzecz jednostki (np. wpływ przychodów ze sprzedaży), ale także
08  Środki trwałe w budowie 10.000
kwoty pobrane przez bank z tytułu świadczonych usług bankowych. Koszt opłat czy
10  Kasa 1.000
prowizji bankowych od sprzedaży realizowanej kartami płatniczymi w księdze
13-0  Bieżący rachunek bankowy 6.000
podatkowej ująć należy pod datą wystawienia wyciągu bankowego dokumentu-
13-5  Rachunek bankowy ZFŚS 7.000
jącego te koszty. Nie ma znaczenia data wpływu środków płatnych kartą płatniczą na
20  Rozrachunki z odbiorcami 10.000
konto, ani data otrzymania wyciągu bankowego.
Warto dodać, że różna jest praktyka banków w zakresie wystawiania wyciągów
21  Rozrachunki z dostawcami 16.800
bankowych. Jedne wystawiają wyciągi codziennie, inne raz w miesiącu  na koniec
22  Rozrachunki publicznoprawne 12.500
miesiąca. W przypadku gdy zgodnie z umową zawartą z bankiem podatnik otrzymuje
23  Rozrachunki z pracownikami 3.000
wyciąg bankowy obejmujący miesięczne zestawienie wszystkich operacji na jego
24  Pozostałe rozrachunki 20.000
rachunku bankowym, to zapisów w księdze podatkowej dotyczących opłat i prowizji
28  Odpisy aktualizujące należności 2.000
za usługi bankowe pobranych w danym miesiącu dokonuje pod datą tego wyciągu
33  Towary 53.800 bankowego. Natomiast w przypadku gdy otrzymuje pojedyncze wyciągi bankowe
 powinien ujmować koszty z tytułu opłat bankowych pod datą wystawienia każdego
64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów 1.500
pojedynczego wyciągu bankowego, który potwierdza pobranie takich opłat.
80  Kapitał podstawowy 100.000
82  Rozliczenie wyniku finansowego 26.000
2) Czy prowizja pobierana przez bank zmniejsza wartość sprzedaży netto,
83  Kapitał rezerwowy 9.000
czy też jest pozostałym kosztem ujmowanym w kolumnie 13 księgi?
85  Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych 7.000
Wydatki związane z opłatami i prowizjami bankowymi od sprzedaży realizowanej
86  Wynik finansowy 50.000 kartami płatniczymi nie korygują przychodów ze sprzedaży. Przychód ten w przypadku
podatnika VAT powinien zostać ujęty w kolumnie 7  Wartość sprzedanych towarów
Razem: 235.300 235.300
i usług lub 8  Pozostałe przychody na podstawie faktury VAT w wartości netto, tj.
2. Spółka sporządza sprawozdanie finansowe za 2007 r. w formie uproszczonej (wypeł- bez uwzględnienia podatku należnego VAT.
nia tylko pozycje oznaczone literami i cyframi rzymskimi), spełnia bowiem warunki Koszty opłat i prowizji bankowych udokumentowane wyciągami bankowymi
określone w art. 50 ust. 2 ustawy o rachunkowości. księguje się w księdze podatkowej w kolumnie 13  Pozostałe wydatki . Kolumna ta
3. Zobowiązanie pozostające na dzień bilansowy na koncie 24 dotyczy pożyczki zaciąg- jest przeznaczona do wpisywania pozostałych kosztów uzyskania przychodów (niewy-
niętej na zakup środka trwałego i będzie wymagalne dopiero w 2009 r. mienionych w kolumnach 10 12). Wynika to z objaśnień zawartych w rozporządzeniu
4. Kwota na koncie 82 dotyczy zaliczek i składek ZUS opłacanych w ciągu roku Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów
w imieniu wspólników ze środków spółki jawnej. Decyzją wspólników kwota ta (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.).
pomniejsza wartość kapitałów wykazywaną w bilansie. Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 22 " 17.03.2008 r.