DEKOLONIZACJA:
Afryka: w XIX w: podzielone między Wlk. Bryt. Belgię (?), Francję, Portugalię. Po II wś:
następuje zjawisko odwrotne.
Zwiastun dekolonizacji: odzyskanie niepodległości przez Indie (perła korony brytyjskiej,
1947 odzyskanie niepodległości jako Pakistan i Bangladesz)
Na skutek rozbieżności- Pakistan ( Bangladesz 1970-71 należy do Pakistanu)
Mozambik, Angola: lata 70. spór o Gibraltar
OKRES POWSTANIA TRZECIEGO ŚWIATA: byłe kolonie, państwa niepodległe
występują przeciwko podziałowi świata ma 2 bloki.
Powstał Ruch Niezaangażowania (brak poparcia dla ZSRR i USA, istnieje do przełomu 80-
90)


KONFLIKTY ZIMNEJ WOJNY:
Między blokami tworzyły się różne napięcia w różnych punktach globu, konflikty przy
współdziałaniu mocarstw.

A)

konflikt berliński: 06.1948- 05.1949: Niemcy jak i stolica Niemiec była podzielona na
4 strefy okupacyjne. Stalin ogłosił blokadę Berlina i wszelkie drogi zablokowano.
Towary dla mieszkańców były transportowane jedynie drogą lotniczą. Klęska Stalina,
który nie potrafił tej sytuacji zatrzymać. każdy z 4 okupantów (USA, ZSRR, Wielka
Brytania, Francja) chciał w swojej strefie okupacyjnej realizować własną politykę. 1
stycznia 1947 r. Amerykanie i Anglicy połączyli swoje strefy okupacyjne i w ten
sposób powstała tzw. Bizonia - połączona unią celną. Rok później dołączyła do
niej strefa francuska i Bizonia zmieniła się w Trizonię. Szybko objęto ją planem
Marshalla i wprowadzono tam jednolitą walutę. ZSRR zaprotestował przeciwko
temu: delegat radziecki Andriej Sokołow opuścił posiedzenie Sojuszniczej Rady
Kontroli, co oznaczało jej kres. ZSRR ogłosił, że na terenie jego strefy okupacyjnej
jedynym środkiem płatniczym nadal pozostanie stara marka. II kryzys berliński:
rozpoczął się pod koniec maja 1953 r. Kierująca NRD Niemiecka Socjalistyczna
Partia Jedności, realizując stalinowską politykę gospodarczą, doprowadziła do
nadmiernego wyśrubowania norm pracy. 15 VI 1953 r. murarze z Berlina rozpoczęli
protest, domagając się obniżenia norm. Kiedy zlekceważono ich prośbę, 16 i 17
VI 2/3 robotników NRD rozpoczęło strajk. Władze NRD poprosiły stacjonujące tam
wojska radzieckie o stłumienie protestów. 17 VI Armia Czerwona spacyfikowała
strajkujących. Dla wszystkich krajów bloku wschodniego było to swoiste
ostrzeżenie, że z "raz obranej drogi" nie ma odwrotu.

B)

Wojna koreańska 25.06.1950

C)

01.10.1949- utworzenie CHRL

D)

Kryzys kubański (?)

E)

Wietnam: dawna kolonia francuska. Zyskała niepodległość w 1959r. podzielenie na 2
części: północny i południowy. Wojna pomiędzy Wietnamem Północną
(wspomaganym przez ZSRR) a Wietnamem Południowym (wspomaganym przez
USA). Wojna zakończyła się zwycięstwem północnej części. Po zdobyciu
niepodległości przez Wietnam (

1954

) tylko na dwa lata był spokój. W 1956 roku w

Vietcoungu powstało powstanie przeciwko rządowi południowowietnamskiemu.
Ostateczny wybuch wojny nastąpił rok później. Najbardziej dramatyczne wydarzenia
nastąpiły w Zatoce Tonkińskiej (1964). Rok później Amerykanie rozpoczęli
bombardowanie północnej części, zaś Wietnam Południowy kontrolowały wojska. W
1968 roku rozpoczęła się szeroko zakrojona ofensywa Tet w Vietcoungu. W tym
samym roku Amerykanie przeprowadzili masakrę w My Lai. Przez tą jatkę w USA

pojawiła się fala niezadowolenia obywateli. Dodatkowo Wietnam Północny był lepiej
przygotowany do walki w dżungli. W 1973 roku podpisano zawieszenie broni w
Paryżu. Dwa lata później obie strony połączyły się w komunistyczny Wietnam. Stany
Zjednoczone wydały na konflikt ok. 150 mld dolarów. Wydatki Wietnamu Płn. nie są
znane.

DETENTE (ODPRĘŻENIE): proces odprężenia stosunków między państwami
(skorzystała na tym Polska- polityka PRL i Niemcy zachodnie) korzyści dla ZSRR:
wykorzystanie okresu napaści Wietnamu, ustępliwość zachodnich partnerów w okresie
prezydentury J. Cartera.
07.12.1970: układ pokojowy PL- Niemcy: ustalono granicę na Odrze i Nysie.
Detente: określenie z zakresu stosunków międzynarodowych używane w odniesieniu do
złagodzenia napięcia między stronami

zimnej wojny

w latach 70. W związku z

rozpoczęciem procesu

KBWE

, podpisaniem

Aktu Końcowego KBWE

nastąpiła faza

pokojowej koegzystencji i dialogu pomiędzy mocarstwami.