Wykład 6
Nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktu
•
Aktywne słuchanie
•
Zagrożenie dla dobrego słuchania ( porównania, myślenie na temat interwencji, identyfikowanie się, pomniejszanie problemu pacjenta
•
wchodzenie w świat subiektywnych znaczeń pacjenta
•
Trafne parafrazowanie a zwłaszcza odzwierciedlanie uczuć buduje relacje i daje POCZUCIE ZROZUMIENIA = AKCEPTACJA
Realizacja zadań pierwszego spotkania
Ad B Sprawdzić oczekiwania pacjenta
•
Na ile dotyczą one osobiście klienta
•
Urealnienie zakresu możliwości- przełożenie oczekiwań ze zmian w otoczeniu na zmiany w kliencie
Ad C Skoncentrowanie się na aktualnych problemach
•
co sprawiło, że zgłosił się na terapię właśnie teraz
•
Rozpoznanie towarzyszących uczuć - daje to poczucie zrozumienia i akceptacji = buduje relację
Ad D Ustalić z klientem „rozpoznanie” i porozmawiać o możliwych rozwiązaniach (wszystkie cele są realizowane równolegle)
Formułowanie celów terapii
Cele powinny być:
•
Wskazywać co chce klient osiągnąć i po czym pozna, że to osiągnął
•
Uzgodnione przez obie strony
•
Realistyczne
•
Osiągalne
Musimy ustalić po czym pacjent pozna, że osiągnął cel w związku z którym zgłosił się na psychoterapię.
Diagnoza
Diagnoza psychiatryczna
•
koncentracja na symptomach, pomijanie przyczyn
•
Konsekwencje diagnozy (mechanizm samospełniającej się przepowiedni, jeśli „zaszufladkujemy” pacjenta diagnozą, nawet jeśli nie będzie ona trafna, to on jak i jego otoczenie będę interpretować to jako potwierdzenie diagnozy)
Psychologiczna diagnoza- odwołanie się do psychicznych mechanizmów
•
Zróżnicowanie ze względu na stanowisko
•
W podejściu psychologii pozytywnej akcent na wzmacnianie i rozwijanie tych aspektów, osobowości, które umożliwiają skuteczne radzenie sobie ze stresem.
Podstawa diagnozy tzw kompletny model zdrowia psychicznego
Dwa ortogonalne wymiary dobrostanu D i psychopatologii 4 obszary :
•
pełne zdrowie = w D, n P,
•
niepełne zdrowie =n D , n P;
•
niepełne zaburzenie psychiczna =w D, w P
•
pełne zaburzenie psychiczne = n D, w P
1
Skala do badania otwarcia w relacjach (Chris Kleinke) 1. Ludzie często mówią mi o sobie
2. Mówią mi, że potrafię słuchać innych
3. Akceptuje innych ludzi
4. Ludzie powierzają mi swoje tajemnice
5. Umiem sprawić, ze ludzie otwierają się przede mną
6. Ludzie czują się w moim towarzystwie swobodnie
7. Lubię słuchać ludzi
8. Współczuje ludziom, którzy przeżywają problemy
9. Zachęcam ludzi, żeby mówili jak się czują
10.Umiem zachęcać ludzi, żeby dużo mówili o sobie
0 – zdecydowanie się z tym nie zgadzam,
4 - zdecydowanie się z tym zgadzam
Budowanie relacji
•
Wejście w świat subiektywnych znaczeń klienta
•
Umiejętności reagowania werbalnego
•
Aktywne reagowanie
•
Wskazówki dotyczące pomocnego funkcjonowania osoby pomagającej
Umiejętności reagowania werbalnego
•
Wejście w świat subiektywnych znaczeń klienta – to samo znaczenie może znaczyć dla nas i dla klienta coś zupełnie innego, ważne jest sprawdzenie co dano zdarzenie znaczy dla klienta
•
Parafrazowanie - streszczenie wypowiedzi Pacjenta z zachowaniem najistotniejszych treści, pozwala klientowi sprawdzić czy on powiedział to, co chciał powiedzieć, czy został dobrze zrozumiany, esencjonujemy wypowiedź, znajdujemy najważniejsze treści, pacjent wie, że jest słuchany
•
Sondowanie - pytanie otwarte celem uzyskania więcej informacji
•
Odzwierciedlenie – komunikowanie P naszego rozumienia jego trudności (wypowiedziane lub sugerowane uczucia)
•
Klaryfikacja - koncentracja na prawidłowym zrozumieniu treści wypowiedzi, sprawdzanie, czy dobrze zrozumieliśmy pacjenta
•
Sprawdzanie - gdy pomagający stracił wątek lub ma jakieś przeczucia, które wymagają sprawdzenia, np. wydaje nam się, że pacjent stał się poirytowany i sprawdzamy to „mam wrażenie, że to o co pana pytam pana złości”, jest to nagłaśnianie tego, co zaczynamy odbierać w przekazie niewerbalnym od pacjenta, zawsze przyjmujemy interpretacje pacjenta, jeśli nie zgodzi się z naszym wrażeniem to przyznajemy mu rację
•
Interpretowanie - pomagający uzupełnia wypowiedź P lub stara się mu pomóc w rozumieniu jego ukrytych uczuć
•
Konfrontowanie – dostarczenie rzetelnej informacji zwrotnej P o tym co się dzieje (Może dotyczyć autentyczności P, niespójności), służy nazwaniu pewnych uczuć, nie do końca przez pacjenta uświadamianych, zrozumianych
•
Informowanie - przekaz obiektywnych informacji, np. o godzinach przyjęć
•
Podsumowywanie - zachęta do ujawniania uczuć związanych z przebiegiem sesji, np. „czy jest jeszcze coś o czym chciałby mi pan powiedzieć?”
•
Minimalne reakcje werbalne (np. yhm) – krótkie sygnały, połączone z kiwaniem głową, wskazujące na to, że słuchamy pacjenta.
2
Wskazówki
•
Słuchaj podstawowego przekazu klienta
•
Reaguj na najważniejszą część wypowiedzi
•
Odzwierciedlaj uczucia P z większą intensywnością niż on to wyraża
•
Odzwierciedlaj uczucia jawne jak i niejawne
•
Reaguj na niewerbalne zachowania pacjenta
•
Kiedy P zmienia temat reaguj na pierwotny temat poznawczy i afektywny
•
Zawsze pozwalaj P na modyfikację lub odrzucenie twoich spostrzeżeń
•
Stosuj pytania otwarte Kontroluj tok wypowiedzi (nie daj się „zagadać”) 3