RENESANS

Ramy czasowe: /Włochy-XIV – XVI w. / Europa-XV –XVII w. /

Nazwa ma oznaczać: odrodzenie się kultury antycznej; odnowienie ludzkości wynikające z przemian, jakie rozpoczęły się już w średniowieczu i doprowadziły do rozkwitu renesansu oraz dążenia do rozwoju człowieka.

Renesansowe zmiany:

• formowanie się państw narodowych, co miało związek: z rozbiciem jedności chrześcijańskiej Europy i ograniczeniem roli Kościoła katolickiego; z umocnieniem władzy świeckiej; ze wzrostem poczucia wartości i odrębności narodowej; z kształtowaniem się języków narodowych;

• bogacenie się mieszczaństwa (przyczyna - rozkwit handlu), skutki: mecenat, rozwój wszystkich dziedzin kultury, rozwój rzemiosł i przemysłu, rozrój nauki, rozpowszechnienie się druku.

Prądy:

- HUMANIZM – głębokie zainteresowanie człowiekiem, jego życiem doczesnym, indywidualnością oraz organizacją życia społecznego.

-REFORMACJA – ruch religijno-narodowy mający na celu reformy doktryn i praktyk kościoła, który znajdował się w kryzysie. Reformacja doprowadziła do rozłamów kościoła na: luteranizm, kalwinizm, anglikanizm. Do podziału doszło w 1517r. (Luter publikuje 95 tez w Wittenberdze).

-EPIKUREIZM- kierunek filoz. określający rozważne i umiejętne dążenie do przyjemności i szczęścia ziemskiego, jako cel życia ludzkiego.

-STOICYZM- kierunek filoz. głoszący konieczność rozumowego, pozbawionego zbędnych emocji odbierania świata zewnętrznego.

Architektura: sięgnięto do wzorów starożytnych; stosowano antyczne porządki architektoniczne i motywy dekoracyjne; projektowano kościoły na planie koła, przykryte kopułami.

Malarstwo: pojawiła się perspektywa; malarze studiowali proporcje ludzkiego ciała i mechanikę ruchu. Rozwinęło się malarstwo portretowe. Niezwykle popularne stały się freski. Ważne dzieła: Leonardo da Vinci – ‘Wieczerza Pańska’, ‘Dama z łasiczką’, ‘Mona Lisa’; Rafael Santi – ‘Madonna Sykstyńska’, ‘Madonna ze szczygłem’; Michał Anioł Buonarotti – ‘Pieta

Rzeźba: Dominowały popiersia portretowe, rzeźby nagrobne, posągi konne i akty. Rzeźba opierała się na wzorach greckich i rzymskich. Ważne dzieło: Michał Anioł Buonarotti – ‘Pieta’ & ‘Dawid’

Nauka: Ideałem renesansowym był człowiek wykształcony. Najwybitniejsi uczeni:

-MIKOŁAJ KOPERNIK – autor dzieła ‘O obrotach sfer niebieskich’. Sformułowanie teorii heliocentrycznej (Słońce znajduje się w centrum Układu Słonecznego) było przewrotem w nauce oświecenia. Przeciw odkryciu Kopernika wystąpił Kościół i twórcy reformacji, dostrzegając zagrożenie dla religii, ponieważ owa teoria podważała autorytet Biblii. Za szerzenie odkrycia Kopernika na stosie spłonął Giordano Bruno.

-GALILEUSZ-jako pierwszy zaobserwował na Księżycu góry, doliny i obszary, które uznał za morza. Dokonał też innych odkryć w dziedzinach mechaniki i hydrostatyki. Jednak Kościół zakazywał rozpowszechniania owych odkryć. Galileusz był więc więźniem politycznym papiestwa.