FUNKCJE I ZADANIA TEORII WYCHOWANIA

NAUKA:

1. Kotarbiński - nauka to pewien zespół czynników badawczych zmierzających do poznania istniejącej rzeczywistości przyrodniczej bądź społecznej oraz wytwór tych czynności badawczych na które składa się zespół twierdzeń i hipotez dotyczących badanej rzeczywistości przyrodniczej i społecznej

2. Ajdukiewicz - nauka rozumiana dwojako:

1. Nauka to tyle co rzemiosło uczonych; ogół czynników wykonywanych przez uczonych jako takich

2. Terminem nauka określa się wytwór tych czynności, a więc system twierdzeń do uznania których doszli uczeni w swym dążeniu do poznania rzeczywistości

Znaczenie nauki:

• Funkcjonalne - dotyczy zorganizowanego procesu poznawczego w toku którego konstruowane są teorie

• Przedmiotowe - zespół teorii, dotyczy określonego wycinka rzeczywistości; nauka musi spełniać wymogi metodologiczne

• Podmiotowe - umiejętność prowadzenia badań naukowych i wiedza naukowa

• Socjologiczne - dziedzina kultury, która obejmuje trzy powyższe znaczenia oraz osoby które zajmują się badaniami, urządzenia i instytucje które nadzorują prowadzenie badań

W naszym kraju jest to Komitet Badań Naukowych

Nauka wg T. Pilcha:

• Sens dydaktyczny - czynność nauczania i uczenia się

• Sens instytucjonalny - wskazanie na dyscyplinę naukową

• Sens treściowy - kompleksowy system hipotez, uzasadnionych pojęć danego wycinka rzeczywistości, zespół wiedzy obiektywnej o danym wycinku

• Sens historyczno - socjologiczny - dziedzina kultury która obejmuje różne elementy: wyspecjalizowaną działalność poznawczą uprawianą przez uczonych jako odrębnej grup, wytwórcy działalności poznawczej (system wiedzy o rzeczywistości regulującej działania i wytwarzanie), narzędzia i środki tej działalności poznawczej, instytucje badawcze, których celem jest uprawianie nauki i upowszechnianie wyników poznania i wdrażanie ich do rzeczywistości

• Sens funkcjonalny - odnosi się do ogółu czynności składających się na działalność badawczą, poznawczą, co składa się na rozwój nauki

Funkcje nauki:

• Opisowo - deskryptywna - oznacza opis rzeczywistości aktualnej

• Eksplanacyjna - (wyjaśniająca) oznacza wyjaśnianie w celu lepszego zrozumienia rzeczywistości, aby lepiej wykryć wszelkie zależności

• Prewidystyczno - prognostyczna - prognoza czyli przewidywanie wszelkich zmian mogących pojawić się w przyszłości

Na podstawie tych funkcji tworzy się funkcje teorii wychowania!!!

TEORIA WYCHOWANIA

Jest to dziedzina wiedzy, która jest ciągle stwarzana. Do najczęściej wymienianych kierunków poszukiwań współczesnej teorii należą:

1. Doprecyzowania przedmiotu badań

2. Zjawiska towarzyszące wychowaniu, które są jego przeciwstawieństwem i nieprawidłowością

3. Kwestia uwalniania się od presji ideologicznej

4. Prowadzenie rzetelnych badań, rozwijanie aparatury badawczej, wzrost jakości

5. Odniesienie się do innych dyscyplin naukowych dla poznania problematyki wychowawczej

6. Koncentracja na aksjologicznych procesach wychowania

Krytyka współczesnej teorii wychowania:

• Krytyka odnośnie samej nazwy

• Krytyka rzemiosła i teoretyk naukowych

Funkcje teorii wychowania wg Tchorzewskiego:

• Poznawcza - polega na dążeniu do poszukiwania prawdy o człowieku i świecie

• Generalizująca - porządkowanie, systematyzowanie twierdzeń, sądów formułowanych na gruncie teorii, aby tworzyły spójną całość

• Deskryptywna - rzetelny opis rzeczywistości wychowawczej

• Komunikatywna

• Praktyczna - użyteczność twierdzeń i sądów teorii wychowania

• Heurystyczna - (heureza - poszukujący, badany) oznacza stawianie nowych problemów na bazie tego co już wiadome

• Prognostyczna - dotyczy przewidywań określonych zmian wychowania

• Ewaluatywna - od ewolucji, dotyczy oceny całego wychowania w odniesieniu do wartości

Funkcje teorii wychowania wg Górniewicza:

• Diagnostyczna - rozpoznanie rzeczywistości wychowawczej, prowadzi do zebrania materiału badawczego

• Oceniająca - materiał zebrany podlega ocenie, sprawdzane jest na ile jest ona zgodna z ideałem

• Prognostyczna - projektowanie rzeczywistości wychowawczej

Zadania teorii wychowania wg Tchorzewskiego:

• Określenie przedmiotu poznania poprzez ukazanie jego aspektywnego charakteru

• Ustalenie podstawowych założeń na bazie których dokuje się opisu poznania

• Zdefiniowanie pojęć którymi operuje teoria wychowania

• Sformułowanie problemów badawczych

• Tworzenie warsztatu metodologicznego

Cztery orientacje badawcze teorii wychowania:

1. TCHORZEWSKI

1. Orientacja tradycjonalistyczna -powiązania z innymi dyscyplinami

2. Orientacja fenomenologiczna - odrzuca się założenia filozoficzne

3. Orientacja scjentystyczna - metody podstawowe to metody przyrodniczo - eksperymentalne

4. Orientacja antymetodologiczna - podejmuje się krytyki rzeczywistości wychowawczej

2. ŚLIWERSKI

1. Orientacja socjologiczna - wiedza o wychowaniu w społecznym wymiarze

2. Orientacja normatywna - dotyczy ustalenia pewnych wartości, ideałów i celów

3. Orientacja psychologiczna - punktem wyjścia jest koncepcja człowieka, jego osobowości, charakteru - są podstawą analizy

4. Orientacja eklektyczna - zawiera w sobie, łączy z sobą różne orientacje

---