CZASOWNIK

1. Czasownik to odmienna część mowy, która nazywa czynność, lub stan osób, rzeczy, zwierząt, roślin itp. Odpowiada na pytania:

• Co robił?

• Co się z nim dzieje?

• W jakim jest stanie?

2. Czasownik posiada 2 formy:

• FORMY OSOBOWE -> możemy tu określić: osobę, liczbę, rodzaj, czas, tryb, stronę, np.: POMYLIŁA SIĘ - 3os., l. poj., r. ż., cz. przeszły, t. orzekający, str. Zwrotna

• FORMY NIEOSOBOWE:

• BEZOKOLICZNIK (myć)

• IMIESŁOWY PRZYMIOTNIKOWE I PRZYSŁÓWKOWE

• FORMY BEZOSOBOWE ZAKOŃCZONE NA -NO, -TO (umyto, zrobiono)

BEZOKOLICZNIK- nieodmienna forma czasownika; wyraża czynność lub stan, ale nie wskazuje na: osobę, liczbę, czas, tryb, stronę; najczęściej zakończona na:

IMIESŁOWY

Imiesłowy
przymiotnikowe		przysłówkowe
czynne	bierne	współczesny	uprzedni
Tylko: NDK	NDK/DK	NDK	DK
Końc. -ący/a/e	-ny/a/e, -ty/a/e	-ąc	-wszy/ -łszy
Na przykład:
Siedz-ąc-y	Zabi-t-y	Umieraj-ąc	Zabi-wszy
Maluj-ąc-y	Postrzelo-n-y	Siedz-ąc	Namalowa-wszy

SIEDZ- ĄC- Y

| | |

temat fleksyjny | konc. fleksyjna

przyrostek imiesłowuu

FORMY BEZOSOBOWE -> nieodmienne formy czasu przeszłego, wskazują na czynność przeszłą, bez informowania o jej nadawcy, np.: śpiewano, przyznano, broniono, patrzono, zamknięto, wynajęto, rozwinięto itp.

JAK OKREŚLIĆ TEMAT?

1) Odcinamy „ć” z bezokolicznika, np. zleca| ć

t1. zleca-

2) Tworzymy 3os. l.poj, r. m. czasu przeszłego prostego i odcinamy „ł”, np.:

zlecać- (on) zleca|ł

t2. zleca-

KONIUGACJE

I - ę, - esz	II - ę, - isz/- ysz	III -m, - sz
L poj
1. bior-ę	Siedz-ę	Gra-m/umie-m
2. bierz- esz	Siedz- isz	Gra-sz/ umie-sz
3. bierz-e	Siedz- i	Gra- ø/ umie- ø
l. mn.
1. bierz- emy	Siedz-imy	Gra-my/ umie-my
2. bierz- ecie	Siedz-icie	Gra-cie/ umie-cie
3. bior-ą	Siedz-a	Graj-ą/ umiej-ą

OSOBA I LICZBA:

L.poj.	l.mn.
1. ja	1.my
2. ty	2. wy
3. on/ona/ono	3.oni/one

RODZAJ:

• MĘSKI (rysował)

• ŻEŃSKI (kolorowała)

• NIJAKI (malowało)

• MĘSKOOSOBOWY (rysowali)

• NIEMĘSKOOSOBOWY (malowały)

CZAS:

• PRZYSZŁY ZŁOŻONY (będzie pisał)

• PRZYSZŁY PROSTY (pójdę)

• PRZESZŁY (przeszedł)

• TERAŹNIEJSZY (idę)

TRYB:

• Przypuszczający

1. NIERZECZYWISTY(pisałbym)

2. POTENCJALNY (byśmy pisali)

• Oznajmujący (pisze)

• Rozkazujący (pisz!)

STRONA:

• Zwrotna (np. umyć się[siebie])

• Czynna(np. modlić się [siebie])

• Bierna (podmiot nie jest wykonawcą czynności)

- ć (pisać, latać, gubić)

- c (biec, tłum, ulec)

- ść (pleść, nieść, jeść)

- źć (wywieźć, znaleźć, ugryźć)

ASPEKT DOKONANY/NIEDOKONANY:

DK (będę) zrobić

NDK (będę) myśleć

Dk- co zrobię?

Ndk- co robię?

Imiesłowy przymiotnikowe są ODMIENNE

Imiesłowy przysłówkowe- NIEODMIENNE

---