1. Omów metody kontroli skuteczności sterylizacji

• Fizyczne: przyrządy pomiarowe, w jakie został wyposażony sterylizator przez producenta

• Chemiczne: paski lub rurki wskaźnikowe z substancjami zmieniającymi barwę pod wpływem ciśnienia/temperatury

Zalety sterylizacji chemicznej:

-zabija bakterie, wirusy, zarówno formy wegetatywne jak i przetrwalniki oraz grzyby

-stosowana, gdy inne metody sterylizacji są niemożliwe

-przeprowadza się ją w normalnych warunkach temp. Pokojowej

- nie powoduje korozji metali i nie uszkadza wyrobów gumowych

Wady sterylizacji chemicznej:

-powoduje podrażnienie skóry, oczu i błon śluzowych

• Biologiczne: sporale - krążki zawierające 10⁶ - 10⁸ spor. Umieszcza się razem ze sterylizowanymi przedmiotami, po zakończonym procesie sprawdza się czy spoty przeżyły.

Sporal A: Bacillus stearotermiphilus - autoklawy.

Sporal B: Bacillus subtilis - suszarki.

2. Podaj definicje:

• Dekontaminacja - proces polegający na usunięciu i dezaktywacji

• Aseptyka - postępowanie mające na celu niedopuszczenie do skażenia ran lub podatnych na zakażenia narządów. Polega na stosowanie materiałów wyjałowionych.

• Antyseptyka - zapobieganie zakażeniom poprzez niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych znajdujących się na żywych tkankach za pomocą środków chemicznych

• Sanityzacja - proces dążący do eliminacji możliwie dużej liczby mikroorganizmów na przedmiotach codziennego użytku

• Sterylizacja - jest procesem mającym na celu zabicie lub inaktywację wszystkich drobnoustrojów, łącznie z formami przetrwalnikowymi. W tym procesie uzyskuje się jałowość

• Dezynfekcja - zabicie wegetatywnych form oraz inaktywacja wirusów.

1. Niskiego stopnia - obiekty mające kontakt z nienaruszona skórą.

2. Średniego stopnia - sprzęt niewnikający do jałowych jam ciała, ale kontaktujący się z błonami śluzowymi lub uszkodzona skórą.

3. Wysokiego stopnia - usuwanie form wegetatywnych, spor oraz inaktywacja wirusów. Stosowana, kiedy nie można wyjaławiać w autoklawie.

Metody dezynfekcji:

1. Opalanie w alkoholu- urządzenie zanurzamy w alkoholu i podpalamy alkohol

2. Para wodna pod ciśnieniem atmosferycznym, 100st. (tylko raz) -dezynfekcja naczyń i pojemników na wydaliny

3. Pasteryzacja (przemysł spożywczy)-powolna 60st. przez 30min i szybka 72st. przez 20s.

4. Działanie promieniowaniem ultrafioletowym (nie niszczymy przetrwalników bakterii)- uszkodzenie kwasów nukleinowych drobnoustrojów (uniemożliwia to prawidłową replikacje materiału genetycznego drobnoustrojów). Na niektóre bakterie działa odwracalnie!! - głównie do dezynfekcji powietrza i powierzchni w pomieszczeniach.

Wyniki dezynfekcji zależą od trzech czynników:

• Drobnoustroju - gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna,

• Środka dezynfekcyjnego - właściwości chemiczne i fizyczne, stężenie, czas działania,

• Środowiska - temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, poziom kationów Ca²⁺ i Mn²⁺ itp.

• Pasteryzacja - eliminacja drobnoustrojów w płynach. Ogrzewanie w temp 65º przez 30' (75º przez 10') i natychmiastowym schłodzeniu.

3. Wirusowe zapalenia wątroby. Wymień wirusy oraz drogi zakażenia.

• WZW A - Hepatovirus - fekalno-oralna SUROWICA

• WZW B - Orthohepadnavirus - krew, kontakty seksualne, wertykalna, SUROWICA

• WZW C - Hepacivirus - krew, kontakty seksualne, wertykalna, dializy

• WZW D - Deltavirus - krew, kontakty seksualne, wertykalna, SUROWICA „B”

• WZW E - Calcivirus - fekalno-oralna

• WZW G - krew, kontakty seksualne, wertykalna,

Surowice - profilaktyka swoista. Profilaktyka nieswoista - unikanie źródeł zakażeń.

4. Z jakich miejsc pobierane są wymazy do badań bakteriologicznych. Sposób pobierania i przesyłania.

• Z gardła - wacik nasączony solą fizjologiczną, pobrać materiał z tylnej ściany gardła. Przesyłać w ciągu 3 godzin bez podłoża lub w ciągu 72 godzin na podłożu.

• Z nosa - jak z gardłem, materiał pobieramy z głębokości ok. 2 cm.

• Z nosogardzieli - przez nos lub usta (wtedy wygięty pod kątem 45º za łuki podniebienne). Przesłać w ciągu 24 h na podł. trans. lub w wyp. krztuśca natychmiast

• Plowcina - głęboki odkrztuszanie (jak najmniej śliny), 3 h od pobrania, najlepiej 4º C

• Z oskrzeli (bronchoskopia)

• Kał - jak do Sanepidu, bez podłoża 2 - 3 h od pobrania

• Mocz - środkowy strumień, po 4 godzinach od ostatniej mikcji, 2 h od pobrania, najlepiej 4º C

• Z cewki moczowej - oczyścić ujście cewki jałowym wacikiem, ucisnąć cewkę i pobrać pojawiającą się wydzielinę lub jednorazową ezą z głębokości 2 cm.

• Z dróg rodnych - min 3 h po mikcji, pobrać materiał ze wszystkich występujących zmian, jak najszybciej wysłać w podłożach transportowych do lab.

• Nasienie - do sterylnego pojemnika

• Z ucha - poprzez nacięcie błony bębenkowej (lekarz)

• Z oka - wymaz ze spojówek, zeskrobiny z rogówki lub spojówki

• Z ran, tkanek - pobrać materiał z pogranicza i środka rany, na ropniach przemyć skórę spirytusem, dopiero potem pobrać treść poprzez nakłucie i zebranie na wacik lub aspirację do strzykawki, jeśli podejrzewamy bakterie beztlenowe zapewniamy beztlenowe warunki.

5. Podaj nazwy drobnoustrojów, które są przyczyną wymienionych niżej chorób. Napisz dodatkowo czy jest to wirus czy bakteria, a w przypadku bakterii podaj kształt i jak się barwią metodą Grama. W przypadku wirusa podaj typ kwasu nukleinowego.

• Czyraki - Staphylococcus aureus, bakteria gronkowiec Gram +

• Katar - Paramyksowirusy RNA, Adenowirusy DNA,

• Płonica, Róża - Streptococcus pyogenes, bakteria paciorkowiec Gram +

• Tężec - Clostridium tetani, bakteria laseczka Gram +

• Błonica - Corynebacterium diphteriae, bakteria maczugowiec laseczka Gram +

• Kleszczowe zapalenie mózgu - Flawiwirusy RNA

• Botulinizm - Clostridium botulinum, bakteria laseczka Gram +

• Gruźlica - Mycobacterium tuberculosis, bakteria pałeczka (prątek) Gram +

• Opryszczka - Herpeswirusy, Herpes simplex DNA

• Różyczka - Togawirusy RNA

• Czerwonka - (Shigella sonnei), bakteria pałeczka Garm - , kształt cylindryczny

• Cholera - (Vibrio cholerae), bakteria przecinkowiec Gram - , kształt spiralny

• Kiła - (Treponema pallidum), bakteria krętek Gram - , kształt spiralny

• Ospa wietrzna - (Herpeswirusy), dwuniciowe DNA

• Choroba wrzodowa dwunastnicy - (Helicobacter pyroli), bakteria przecinkowiec gram -, kształt spiralny

• Gorączka reumatyczna - (Streptococcus pyogenes), bakteria paciorkowiec Gram +, kształt kulisty

• Grypa - (Ortomyksowirusy), jednoniciowy RNA

• Brodawki - (Herpeswirusy HPV), dwuniciowe DNA

• Odra - (Paramyksowirusy), jednoniciowy RNA

• Angina - bakterie, paciorkowce ropne (Streptococcus pyogenes), Gram +, kształt kulisty

• Trąd - bakterie, prątek trądu ( Mycobacterium leprae), gram +, układ-pałeczka, kształt cylindryczny

• Półpasiec - wirus VZV, dwuniciowy DNA

• Świnka - wirus (paramyksowirusy) , jednolicowy RNA

• Dur brzuszny - bakteria, pałeczka duru brzusznego (Salmonella enterica serotyp Typhi), gram -, kształt cylindryczny

• Rzeżączka - bakteria, dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoea), gram -, kształt kulisty

• Wścieklizna - wirus (rabdowirusy) jednoniciowy RNA

• Dżuma - bakteria, pałeczka dżumy (Yersinia pestis), gram -, kształt cylindryczny

• Krztusiec - pałeczka krztuśca (Brodatella pertussis), gram -, kształt cylindryczny

• AIDS - wirus (retrowirusy) , jednoniciowy RNA

6. Jakie znasz metody pobierania moczu do badania bakteriologicznego, na co należy zwrócić szczególną uwagę w trakcie pobierania i transportu tego materiału.

1. Samodzielne oddanie moczu, ok. 5 ml ze środkowego strumienia

2. Pobranie 5 - 10 ml moczu ze świeżo założonego cewnika, po odrzuceniu pierwszych porcji moczu

3. Nakłucie nadłonowe pęcherza moczowego. Na głębokość ok. 4 cm strzykawka 20 ml.

4. U pacjentów z cystotomią oczyścić otwór kanału, wprowadzić cewnik i zebrać mocz do jałowego pojemnika.

W trakcie pobierania należy zwrócić szczególną uwagę na ryzyko zanieczyszczenia próbki bakteriami z zewnątrz, czyli z cewki moczowej, napletka, pochwy, sromu, rąk i ubrań. Pojemnik należy natychmiast zamkną cnie dotykając brzegów ani nakrętki, odesłać do laboratorium w max 2 h, jak nie to przechowywać max 4 h w temp 4º C.

7. Wymień jakie znasz pałeczki jelitowe (Enterobacteriaceae), które z nich mogą być chorobotwórcze dla człowieka.

Enterobacteriaceae: Gram - pałeczki jelitowe

Eschericha coli, Klebsiella pneumoniae, Klebsiella oxytoca, Proteus mirabilis, P. vulgaris, Salmonella enterica, Shigella sonnei, S. flexneri, Yersinia enterocolitica, Y. pestis, Citrobacter, Enterobacter.

8. Metody hodowli wirusów.

Metody hodowli wirusów:

• Wirusy zwierzęce mogą być hodowane w żywych zwierzętach lub zapłodnionych jajach (np. zakażenie wirusami jamy omoczniowej 9-dniowych zarodków kurzych i po 3 dniach inkubacji pobranie płynu omoczniowego w celu identyfikacji namnożonego wirusa)

• Hodowle tkankowe (specjalne wyselekcjonowane komórki pełnią rolę reaktorów dla wzrostu i rozwoju cząstek wirusowych)

Wykrywanie wirusów:

• Mikroskopia elektronowa

• Testy immunologiczne - wykrywają specyficzne białka wirusowe lub przeciwciała

• ELISA

• Testy biologiczne - wykrywają cytopatologiczne efekty (CPE) działalności wirusów na komórki

• Hemoaglutynacja

• Analiza kwasów nukleinowych

• RFLPs

• PCR

W jakim celu hoduje się wirusy?

Ponieważ niektóre wirusy są przydatne dla ludzi, np. Retrowirusy, czyli wirusy zawierające w swym składzie cząsteczki kwasu rybonukleinowego (RNA), są obecnie najpopularniejszym medium przenoszenia genów do wnętrza żywych komórek, stosowanym w próbnych eksperymentach nad terapią genową - nowoczesną metodą leczenia, polegającą na naprawie DNA komórek pacjenta. Hodowla wirusów potrzebna jest również po to, aby badac budowę wirusów jak i po to aby testowac leki przeciw wirusom.

9. Definicja zakażenia szpitalnego.

Każde zakażenie, które nie występowało w formie jawnej bądź w okresie inkubacji w czasie przyjęcia chorego do szpitala (zakażenie nabyte w szpitalu, po czasie 12 godzin pobytu -> okres wylęgania zakażeń nabytych wcześniej).

1. Opisz fazy namnażania wirusów w komórce.

• Adsorpcja - proces przylegania wirusa do powierzchni komórki. Opiera się na połączeniu ze specyficznym receptorem. Białko wirusowe, od którego zależy rozpoznanie komórki to tzw. białko wiążące receptor

• Penetracja jest procesem wnikania wirusa do komórki.

• Pinocytoza

• Fuzja

• Translokacja

• Endocytoza (wiropeksja)

• Odpłaszczenie wirusa polega na uwolnieniu materiału genetycznego wirusa. W przypadku fuzji i wiropeksji zwykle następuje ono już podczas wnikania, gdyż jest bezpośrednio związane z mechanizmem penetracji.

• Utajenie, eklipsa replikacja genomu wirusa, synteza kwasu nukleinowego oraz białek wirusa.

• Składanie wirionów to proces, w którym dochodzi do wytworzenia nukleokapsydów.

• Uwalnianie wirionów z komórki następuje po ich złożeniu. Wirusy bezotoczkowe zwykle uwalniają się po śmierci komórki i jej rozpadzie, natomiast wirusy otoczkowe pączkują z powierzchni komórki.

10. Jakie znasz chorobotwórcze prątki, na czym polega profilaktyka zakażeń prątkami.

Prątki - pałeczki nieprzetrwalnikujące, kwasooporne, rosnące tlenowo Gram +

Mycobacterium tuberculosis, M. bovis (gruźlica), M. leprae (trąd). Atypowe: M. kansasii, M. xenopi, M. avium-intracellulare, M. fortuitum, M. chelonae, M. marinum.

Profilaktyka: Gruźlica - szczepionka BCG, zgodnie z kalendarzem, żywa atenuowana.

Trąd - unikanie kontaktu z zakażonymi

Atypowe - mykobakteriozy u osób ze znacznym upośledzeniem odporności, drogą wziewną, pokarmową lub przez uszkodzona skórę.

11. Wymień drobnoustroje, które najczęściej powodują zatrucia oraz zakażenia pokarmowe u ludzi. Podaj, jakie pokarmy najczęściej mogą być przyczyną zakażenia lub zatrucia poszczególnymi drobnoustrojami.

Clostridium botulinum - „domowe” przetwory warzywne i mięsne

Clostridium difficile - flora jelitowa, zakażenie po długiej antybiotykoterapii

Eschericha coli - flora jelitowa, zakażenie ukł. pok. w wyniku uszkodzenia ciągłości ścian.

Salmonella spp., - drób, mięso, jaja, ryby - szczególnie nie poddane obróbce termicznej

Shigella spp.,

Staphylococcus aureus,

Adenowirusy - woda kąpieliskowa, droga kropelkowa i fekalno-oralna

Astrowirusy - sałatki, warzywa, owoce bez obróbki cieplnej, woda zanieczyszczona kałem

Rotawirusy - sałatki, warzywa, owoce bez obróbki cieplnej, woda zanieczyszczona kałem

Candida,

Geotrichum,

12. Podaj definicję oraz przykłady zastosowania probiotyki, prebiotyki oraz synbiotyki.

Probiotyk - produkt zawierający wystarczającą ilość mikroorganizmów, które zmieniają mikroflorę (przez implantację lub kolonizację) w określonych segmentach organizmu gospodarza i w ten sposób wywierają korzystny wpływ na jego zdrowie

Prebiotyk - substancja obecna lub wprowadzana do pożywienia w celu stymulacji rozwoju prawidłowej flory jelit. W odróżnieniu od probiotyku nie zawiera żadnych mikroorganizmów, a jedynie substancje stymulujące.

Synbiotyk - połączenie probiotyku z prebiotykiem w związku z ich addycyjnym działaniem, stosowane w leczeniu celem przywrócenia prawidłowej flory jelitowej.

13. Metody sterylizacji

1. Wysokotemperaturowe - temp. powyżej 100st.

a) suche, gorące powietrze (temp. 160st przez 2h lub 180st. przez 30min). Właściwie tej metody już się nie powinno stosować, była używana do sterylizacji olei, wosków, gliceryny, pudrów, sprzętu laboratoryjnego odp. wytrzymałości na temp.)

b) para wodna pod zwiększonym ciśnieniem- temp. 135st. , 2atm (nadciśnienie) czas sterylizacji 5min; gdy temp. 120st. i 1atm czas sterylizacji 15-20min. Do sterylizacji narzędzi, materiałów opatrunkowych, odzieży ochronnej, pożywek bakteryjnych)

c) tyndalizacja- 3-krotne działanie parą wodną o 1atm i temp. 100st. przez 30min w 24h odstępach. 1-zabicie form wegetatywnych; 2- zabicie form wegetatywnych powstałych przetrwalników; 3- zabicie pozostałych przetrwalników i form wegetatywnych)

2. Niskotemperaturowe - temp. poniżej 100st.

a) sterylizacja radiacyjna- (zimna sterylizacja) wykorzystanie promieniowania gamma, które powoduje uszkodzenie w cząsteczce DNA drobnoustrojów. Stosowana do sterylizacji sprzętu jednorazowego użytku, mat. opatrunkowych, leków, kosmetyków, implantów, strzykawek, igieł, cewników, aparatów do transfuzji, rękawiczek gumowych)

b) działanie gazem (tlenek etylenu)- łatwo przenika w głąb tworzyw i jest silnie bakteriobójczy. Czas sterylizacji: 2-4h temp. 30-60st. Potem degazacja- usunięcie resztek gazu w aeratorach. Do sterylizacji sprzętu elektronicznego, sztucznej nerki.

c) działanie kwasem nadoctowym- temp. 50-55st. czas sterylizacji: 30min. Po sterylizacji należy wysuszyć jałowym, sterylnym powietrzem. Metoda stosowana tylko w szczególnych przypadkach, gdy wyjaławianie innymi metodami jest niemożliwe. Wyjaławianie prowadzimy w temperaturze pokojowej w zbiornikach pełnych roztworu środka chemicznego.

d) działanie aldehydem glutarowym - Stosowany do dezynfekcji wysokiego stopnia narzędzi chirurgicznych i endoskopów o szerokim spektrum działania włącznie z prątkami gruźlicy. Działający skutecznie już w ciągu 20 minut w temp. 20 stopni Celsjusza.

e) aldehyd mrówkowy + para wodna + powietrze: temp. 50-7-st. czas: 2,5-3h. Do sterylizacji rozruszników, endoskopów.

f) sterylizacja plazmowa - (plazma-zjonizowany gaz powstały w próżni pod wpływem pola elektromagnetycznego) temp.44st. czas: 75min. Do sterylizacji urządzeń mikroelektronicznych.

g) ozon - czas: 30min - 2h (w stomatologii)

h) filtracja- usunięcie form wegetatywnych przetrwalników. Do sterylizacji roztworów białek, enzymów, enterotoksyn. Jedyny sposób, który może być zastosowany do tych subst. Filtry- z estrów nitrocelulozy.

14. Omów badanie bakteriologiczne krwi. Jakie są wskazania do badania, omów pobieranie i przesyłanie materiału, tok badania.

Wskazania: Objawy zakażenia uogólnionego lub zapalenia wsierdzia.

Zasady pobierania: Pobrać 2 próbki, z różnych naczyń. Nie pobierać z wenflonu. Pobrać krew, a po wprowadzeniu do podłoża dokładnie wstrząsnąć. Chronić przed wychłodzeniem (temp 35 - 37º C). Natychmiast wysłać do lab.

15. Scharakteryzuj pojęcia:

1. Epidemia - stan zwiększonej zachorowalności pochodzącej z jednego lub kilku źródeł na daną chorobę zakaźna w określonej czasowo i przestrzennie populacji.

2. Endemia - występowanie zachorowań na daną chorobę wśród ludności na określonym obszarze, w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na tym samym poziomie.

3. Pandemia - epidemia obejmująca kilka krajów lub kontynentów

4. Zachorowanie sporadyczne

5. Uodpornienie czynne - wytworzona przez organizm po kontakcie z czynnikiem zakaźnym np. podaniu szczepionki

6. Uodpornienie bierne - odporność uzyskana po otrzymaniu surowicy

16. Bakterie wywołujące biegunki:

Eschericha coli, Salmonella spp., Vibrio cholerae, Staphylococcus aureus, Bacillus cereus

17. Jakie efekty niepożądane mogą wystąpić po podaniu antybiotyku?

• Bezpośrednie działanie toksyczne jest charakterystyczne dla danej grupy antybiotyków lub konkretnego leku. Do najważniejszych działań toksycznych należą:

• działanie nefrotoksyczne (na nerki)

• działanie hepatotoksyczne (na wątrobę)

• działanie ototoksyczne (niszczą struktury ucha wewnętrznego)

• działanie toksyczne na szpik kostny

• Reakcje uczuleniowe. Ich siła i natężenie mogą być różne, od wysypek skórnych, przez obrzęki i gorączkę aż do wstrząsu anafilaktycznego.

• Działaniem niepożądanym antybiotyków, zwłaszcza podawanych doustnie, jest możliwość zmniejszenia lub znacznego wytrzebienia naturalnej flory bakteryjnej człowieka. Konsekwencjami tego zjawiska mogą być zaburzenia trawienia i przyswajania składników odżywczych i następujące po tym niedobory (głównie witamin) oraz możliwość nadkażeń.

1. AIDS - etiologia, epidemiologia, diagnostyka. Jakie jest postępowanie w przypadku ekspozycji na zakażenie.

Etiologia - AIDS jest końcowym stadium zarażenia wirusem HIV.

Drogi zakażenia wirusem HIV:

• kontakt z krwią

• kontakt z płynami ustrojowymi

• kontakty seksualne bez zabezpieczenia

• mleko matki

• przeniesienie z matki na dziecko podczas porodu (komplikacje podczas porodu)

Epidemiologia:

• ostra choroba retrowirusowa

• okres bezobjawowy

• PGL (przewlekła postępująca limfodenopatia)

• największa zachorowalnośc na AIDS wyst. w egionie Afryki Subsaharyjskiej i Karaibów

• regionem o największej dynamice epidemii jest Europa Wschodnia, przede wszystkim obszar Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, państw bałtyckich. Szczególnie niepokojąca jest sytuacja epidemiologiczna Obwodu Kaliningradzkiego.

• W państwach Ameryki Północnej i Europy Zachodniej epidemię zakażeń HIV uznaje się za stabilną, choć istnieją widoczne różnice pomiędzy państwami (czy regionami / stanami w Ameryce Północnej, najgorsza sytuacja - Portugalia, najlepsza - Węgry).

• Podział wedle prawdopodobnych dróg zakażenia w okresie 1985 do sierpnia 2006: 53% stosowanie narkotyków w zastrzyku, 18% kontakty heteroseksualne, 13% kontakty seksualne między mężczyznami, 3,4% dzieci matek zakażonych HIV, 0,3% zakażenia jatrogenne, 11% brak danych

Diagnostyka:

• test immunoenzymatyczny ELISA

• testy przesiewowe

• test Western blot

Postępowanie po ekspozycji na zakażenie:

• nie tamowac krawienia

• rutynowe odkażanie rany

• ocena stopnia i źródła ekspozycji

• serologia

• profilaktyka poekspozycyjna (podanie leków antyretrowirusowych takich jak: Dwa nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy Retrovir (AZT) +lamiwudyna (3TC) 250mg 2 x dziennie + 150 mg 2 x dziennie; Lub preparat złożony COMBIVIR 1 x dziennie co 12 godzin; Dwa nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy +inhibitor protezy Retrowir +lamiwudyna +Indinavir)

• Miejsce zakłucia igła do iniekcji lub skaleczenia ostrym narzędziem wymyć dużą ilością wody z mydłem

• Krew rozpryśniętą do nosa lub jamy ustnej wypłukać wodą (kilkakrotnie)

• Oko przepłukać czysta wodą lub roztworem soli fizjologicznej

• Nie udowodniono dotąd, by użycie środków antyseptycznych zmniejszało ryzyko zakażenia, ale ich użycie nie jest przeciwwskazane

Kiedy należy rozpocząć profilaktykę poekspozycyjną i jak długo stosować?

• Profilaktykę poekspozycyjną należy rozpocząć tak szybko, jak to możliwe, najlepiej w ciągu 1-2 godzin od kontaktu z HIV nie później niż 72 godziny od wypadku

• Obowiązuje zasada im szybciej tym lepiej

• Czas podawania leków 28 dni

19. Odporność

a) antygen- (antigen = antibody generator, generator przeciwciał) może być każda substancja, która wykazuje dwie cechy: immunogenność, czyli zdolność wzbudzenia przeciwko sobie odpowiedzi odpornościowej swoistej, oraz antygenowość, czyli zdolność do reagowania z przeciwciałami oraz TCR.

Ze względu na występowanie powyższych cech, wyróżnia się dwa typy antygenów:

• immunogeny - posiadające obie wymienione cechy,

• hapteny - wykazujące tylko antygenowość

b) przeciwciała- (immunoglobuliny) nazywa się specyficzny rodzaj białek wydzielanych przez komórki plazmatyczne (czyli pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi immunologicznej typu humoralnego, które mają zdolność do swoistego rozpoznawania antygenów.

Jako część układu odpornościowego u człowieka i innych kręgowców przeciwciała odgrywają zasadniczą rolę w obronie organizmu przed bakteriami i pasożytami zewnątrzkomórkowymi oraz w znacznie mniejszym stopniu, pasożytami i bakteriami wewnątrzkomórkowymi.

IgA 2 Odgrywają rolę w mechanizmach odpornościowych w obrębie błon śluzowych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, układu moczowo-płciowego, zapobiegają kolonizacji patogenów

IgD 1 Działanie niezbyt dokładnie zbadane. Odgrywają rolę jako receptory na komórkach B dla antygenów

IgE 1 Odpowiedzialne za reakcje alergiczne typu natychmiastowego. Powodują uwalnianie histaminy z mastocytów. Odgrywają rolę w zwalczaniu pasożytów

IgG 4 Podstawowa w odporności klasa immunoglobulin

IgM 1 Wydzielane wcześnie w przebiegu reakcji immunologicznej. Eliminują patogeny we wczesnych stadiach odporności zależnej od limfocytów B, zanim zostaną wyprodukowane wystarczające ilości IgG

c) odpornośc czynna- naturalna (przechorowanie lub przebycie zakażenia bezobjawowo) lub sztuczna (szczepienie) swoista ; gwałtowne reakcje oczyszczające drogi oddechowe i pokarmowe, m.in. kaszel, kichanie, wymioty, biegunka, podwyższona temperatura ciała i przyspieszony metabolizm, fagocytoza nieswoista

d) odpornośc bierna- naturalna (matka-płód, karmienie pokarmem matki) lub sztuczna (surowica, immunoglobiny) swoista ; występowanie niskiego pH na powierzchni skóry (pH 3-5), w pochwie (kwas mlekowy) oraz żołądku (kwas solny), występowanie bakteriobójczych składników wydzielin, na przykład lizozym w łzach lub interferon we krwi nieswoista

e) odpornośc komórkowa- prz użyciu komórek zdolnych do niszczenia antygenów, np. makrofagów, neutrofili, eozynofile (przez fagocytozę) lub z wykorzystaniem komórek zdolnych do niszczenia antygenów bez fagocytozy (np. limfocytów cytotoksycznych)

f) odpornośc humoralna- przy użyciu przeciwciał (wytworzenie i uwolnienie przez limfocyty B swoistych przeciwciał, pod wpływem konkretnego antygenu)

7/7

Mikrobiologia - egzamin 2008

---