10. Antropologiczne teorie zmiany kulturowej. DYFUZJONIZM: dyfuzja przenikania kultur i zapożyczenia kulturowe. Dyfuzjoniści nie zwracali uwagi na wynalazki ale międzykulturowe kontakty. Wg. nich kultura może się rozwijać jeśli ma kontakty z innymi - jak sama to zaginie. Elementy kulturowe, które podlegają dyfuzji to mogą być: normy, zachowania - każdy element kultury. Akulturacja - zjawisko, gdy dwie grupy ludzi o odrębnych kulturach wchodzą w interakcje. W jej ramach są 3 typy zjawisk: - asymilacja - typ akulturacji związany z tym, że pierwsza kultura przejmuje większą część drugiej kultury i kultura słabsza ginie, a silniejsza ją asymiluje - adaptacja - tworzenie się mieszanki kulturowej która dobrze funkcjonuje - konflikt - to wszelkie tendencje akulturacyjne - np. gdy pierwsza kultura chce asymilować drugą, a tamta nie chce. Dla dyfuzjonistów podobieństwo kultur to nie dowód na powszechność praw ewolucji, ale dowód na relacje, oddziaływanie. Kultura jest odbierana jako zbiór poszczególnych elementów, jak dany zwyczaj przenika do innej kultury. Fikcją jest pojęcie nieskażony krajowiec - bo jak już był badany przez antropologa to już jest skażony tą jego kulturą. EWOLUCJONIZM - dominował w klasycznej antropologii - uważali, że dzicy to nasi przodkowie, że te prymitywne plemiona są na takim szczeblu rozwoju na jakim kiedyś była Europa. Wszystkie zmiany przebiegają w każdej kulturze tak samo, tyle, że w innym czasie. Morgan podzielił rozwój społeczny na: dzikość, barbarzyństwo, cywilizację. Ewolucjoniści uważali, że wszystko ma swoje etapy rozwoju, nawet rozwój rodziny. Zakładali coś takiego jak psychiczna jedność gatunku ludzkiego. Nawet, że są różne kultury to przechodzą one przez takie same etapy rozwoju rozłożone w czasie dla różnych kultur. Te etapy związane były głównie z wynalazkami. FUNKCJONALIZM: koncepcja Malinowskiego - 1. funkcja, 2. potrzeba, 3. instytucja. Kiedy zmieniają się potrzeby mamy do czynienia ze zmianą instytucji i zmianą kulturową. Standard kulturowy - katalog wszystkich członków danej kultury, których nie zaspokojenie prowadziłoby do destrukcji całej kultury, ocena poziomu kultury. Typologia potrzeb: potrzeby biologiczne, potrzeby pochodne (utrzymywania i reprodukcji dóbr konsumpcyjnych, kolektywnego działania, regulacji i kontroli społ. zachowań, transmisji kultury, porozumiewania się); potrzeby integratywne (potrzeby psychiczne, magia, religia, nauka, sztuka). Koncepcja Nowickiej - zmiany gospodarcze polegają na włączeniu społ. tradycyjnych w system gospodarki światowej - pojawienie się w społ. tradycyjnych nowych pozycji i ról społecznych. Zmiana motywacji - przemiany struktury społecznej zbiorowisk pierwotnych. Migracje. Zmiany konstruktywne - dyfuzja dóbr materialnych, narzędzi. Zmiany destrukcyjne - destrukcja kulturowa, frustracja. 11. Pesymistyczne wizje rozwoju cywilizacji i kultury. O. Y. Basset - bunt mas - opisuje zjawisko aglomeracji, urbanizacji. Tłumy można nazwać masami społecznymi. Społeczeństwo połączeniem 2 czynników: mniejszości i mas. Wszyscy znali swoje miejsce, masy jednak zaczęły wychodzić poza swoje miejsce na 1 plan. Nie można tego łączyć z klasą wyższą i niższą, masa zjawiskiem psychologicznym. Masa - wszyscy tacy sami, przeciętni. G. Ritzer - Mcdonaldyzacja społeczeństwa - Mcdonaldyzacja społeczeństwa to proces rozpowszechnienia się restauracji w ten sposób funkcjonujących, oddziaływanie na rodzinę, turystykę i inne dziedziny ludzkiego życia. Wyznaczniki Mcdonaldyzacji: - efektywność - najlepszy, szybki sposób zaspokojenia głodu - przewidywalność - wszędzie to samo, rutynizacja, skraja standaryzacja - manipulacja - nie wygodne krzesła, prezenty dla dzieci - kalkulacyjność - im więcej tym lepiej. |