Nazwisko i imię
11. Ochrona przeciwporażeniowa
1.
2.
3.
4.
Data wykonania
Data oddania
Sprawdził
Zagadnienia do samodzielnego opracowania
Rodzaje elektrycznych sieci zasilających. Klasy ochronności urządzeń elektrycznych. Środki
ochrony
przeciwporażeniowej przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim oraz równoczesne
środki ochrony. Warunki skuteczności zerowania i uziemiania. Zapoznanie się z normą PN-
IEC 60364-4-41:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla
zapewnienia
bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa.
Instrukcja szczegółowa
a) Dokonać oględzin różnego rodzaju wyłączników ochronnych różnicowoprądowych.
Zapoznać się z ich parametrami znamionowymi. Określić typ każdego wyłącznika (działający
tylko na prąd przemienny, działający na prąd przemienny ze składową stałą) oraz dodatkowe
wyposażenie i zabezpieczenie, np. przed prądami udarowymi. Zanotować znamionowe
wartości prądów łączeniowych i różnicowych. Określić wartości prądów różnicowych, przy
których wyłączniki:
-
nie zadziałają,
-
mogą, lecz nie muszą działać,
-
zadziałają samoczynnie.
b)Zmierzyć rezystancję rezystora kontrolnego i obliczyć prąd różnicowy, który
popłynie w obwodzie po naciśnięciu przycisku kontrolnego.
c)Zmontować układ przedstawiony na rysunku 11.1. Przy odłączonym rezystorze Rr
nacisnąć przycisk kontrolny, sprawdzając, czy wyłącznik zadziała. Przyłączyć rezystor
regulacyjny i nastawić jego opór na największą wartość. Włączyć układ do sieci.
Zmniejszając Rr, doprowadzić do zadziałania wyłącznika. Odczytać na miliamperomierzu
natężenie prądu, przy którym nastąpiło zadziałanie.
d)Zmontować układ przedstawiony na rysunku 11.2. Połączyć zaciski: 1 z 2 i 3 z 4.
Przed załączeniem układu do sieci przeprowadzić analizę mającą na celu wstępne ustalenie
przy różnych położeniach łączników W1, W2, W3 i W4, w których przypadkach zadziała
wyłącznik, a w których nie. Podczas analizy przyjąć, że odbiornik jest niesymetryczny, a prąd
w przewodzie neutralnym w normalnych warunkach pracy ma wartość większą niż 0,1 A.
Wyniki przewidywań wpisać do tabeli 11.1. Następnie załączyć układ do sieci i
doświadczalnie sprawdzić zachowanie się wyłącznika dla różnych położeń łączników. Jeśli
wystąpią różnice w wynikach przewidywań i eksperymentu, ponownie przeprowadzić
ded
ukcję lub poprosić prowadzącego ćwiczenie o wyjaśnienie.
e) Wyłączyć układ przedstawiony na rysunku 11.2. Połączyć zaciski: 1 z 4 i 2z 3.
Powtórzyć postępowanie opisane w pkt. d. Wyniki przewidywań i eksperymentu zestawić w
tabeli 11.2.
Rys.11
.1 Schemat układu do badania wyłącznika różnicowoprądowego:
1
– odbiornik, 2 - wyłącznik różnicowoprądowy, 3 – miliamperomierz, 4 - rezystor regulacyjny
Rys. 11
.2 Układ do testowania wyników przewidywania działania lub niedziałania wyłącznika
różnicowoprądowego:
1 - odbiornik, 2 -
wyłącznik różnicowoprądowy
Tabela 11.1
Zwarte zaciski 1 z 2 i 3 z 4
Lp.
położenie łączników
uzyskany wynik zadziałania
W1
W2
W3
W4
przewidywanie
tak/nie
eksperyment
tak/nie
1
1
O
twarty
O
O
O
2
O
Z
O
O
3
O
Z
O
Z
4
Z
amknięty
O
O
O
5
Z
Z
O
O
6
Z
O
O
Z
7
Z
Z
O
Z
8
O
Z
Z
O
9
Z
Z
Z
O
10
O
Z
Z
Z
11
Z
O
Z
O
12
Z
O
Z
Z
1
tak
– zadziałanie, nie – wyłącznik nie zadziała
Tabela 11.2
Zwarte zaciski 1 z 4 i 2 z 3
Lp.
położenie łączników
uzyskany wynik zadziałania
W1
W2
W3
W4
przewidywanie
tak/nie
eksperyment
tak/nie
1
O
O
O
O
2
O
Z
O
O
3
O
Z
O
Z
4
Z
O
O
O
5
Z
Z
O
O
6
Z
O
O
Z
7
Z
Z
O
Z
8
O
Z
Z
O
9
Z
Z
Z
O
10
O
Z
Z
Z
11
Z
O
Z
O
12
Z
O
Z
Z
f) Miernikiem MZ zmierzyć impedancję pętli zwarciowej gniazda wtyczkowego
jednofazowego, gniazda wtyczkowego trójfazowego i dwóch odbiorników wskazanych przez
prowadzącego ćwiczenia, a następnie ocenić skuteczność ich zerowania.
Opracowanie sprawozdania
Sprawozdanie z ćwiczenia powinno zawierać wykaz wszystkich przypadków
nieprawidłowego działania systemu ochronnego:
-
w układzie nie wystąpił stan zagrożenia porażeniowego, a wyłącznik wyłączył zasilanie;
-
w układzie wystąpił stan zagrożenia porażeniowego, a wyłącznik nie wyłączył zasilania.
Literatura:
Chwaleba A., Poniński M., Siedlecki A. 1991. Metrologia elektryczna, WNT
Warszawa
Sawicki F. 1999.
Zbiór zadań z elektrotechniki. Wyd. ART., Olsztyn
Pilawski M. 1982. Fizyczne podstawy elektrotechniki. WSiP, Warszawa
Markiewicz H. 1996. Instalacje elektryczne. WNT, Warszawa
Krupas K., Śliż W. 2000. Pomiary w elektroenergetyce do 1 kV. Kraków.
Ćwiczenie opracowane na podstawie:
Feliks Sawicki, Janusz Piechocki, Józef Orliński - Laboratorium z elektrotechniki dla mechaników
wyd.III poprawione i uzupełnione, UWM Olsztyn 2001
Opracował Bernard Szmal