EPiFM Cwiczenie 4

1

Ćwiczenie nr 4

EPiFM

Temat:

Terminal satelitarny STANDARD B

UWAGA! TERMINAL JEST PODŁĄCZONY DO RZECZYWISTEJ ANTENY. POD
ŻADNYM POZOREM NIE WYSYŁAJ SYGNAŁÓW ALARMOWYCH

1.1 Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie się z terminalem satelitarnym

STANDARD B firmy NERA typu SATURN B w zakresie wyboru satelitów, pisania i
wysyłania teleksów, łączności telefonicznej i faksowej.

1.2 Zagadnienia do opracowania:

- Organizacja Systemu INMARSAT

- Rodzaje stacji w systemie.
- Rodzaje łączności w Standardzie B

1.3 Pytania kontrolne

- Jakie są satelity w systemie INMARSAT i jakie są ich parametry ?

- Co to jest stacja NCC, do czego służy ?
- Co to jest stacja NCS, do czego służy ?
- Co to jest stacja LES, do czego służy ?

- Co to jest stacja MES, do czego służy ?
- Jakie typy terminali statkowych mają aprobatę systemu GMDSS ?

- Jakie rodzaje łączności możemy prowadzić w Standardzie B ?
- Jakie są metody alarmowania w Standardzie B ?
- Jak ustawia się stację domyślną w Standardzie B ?

- Jak wybiera się satelitę w Standardzie B ?
- Podaj przykładową treść teleksu rutynowego.

- Podaj przykładową treść teleksu odwołującego fałszywy alarm
- Podaj przykładową treść teleksu alarmowego.

- Jakie są zasady rozliczeń w Standardzie B.

1.4 Opis układu ćwiczeniowego

- Terminal statkowy Standard C składający się z:

- Jednostki centralnej,
- Modułu alarmowego,

- Teleksu,
- Drukarki,

- Klawiatury,
- Faksu,

2

EPiFM Ćwiczenie 4

- Telefonu wynośnego,

- Anteny.
- List of ship stations.
- ALRS tom 5.

1.5 Wykonanie ćwiczenia

Uwaga: W trakcie ćwiczenia należy wykonać wszystkie czynności opisane w pkt. 1.5.1 do
1.5. 8. Kursywą podano informacje teoretyczne niezbędne dla właściwego posługiwania się
terminalem Standardu C.

INMARSAT jest międzynarodowym morskim systemem satelitarnym służącym do

łączności między dowolnym punktem ruchomym (np. statek) poprzez satelitę, stację lądową a
innym statkiem lub abonentem na lądzie. System INMARSAT ma do spełnienia trzy
podstawowe zadania:

 Alarmowanie w niebezpieczeństwie. Alarm może być nadany ręcznie z terminalu

lub automatycznie przy pomocy radiopławy EPIRB 1.6 GHz.

 Rozsyłanie informacji bezpieczeństwa. Informacje te rozsyłane są grupowo w

ramach serwisu satety net będącego częścią składową rozszerzonego wywołania
grupowego EGC – enhanced group call.

 Prowadzenie łączności rutynowej.

Segment satelitarny systemu składa się z czterech satelitów, umieszczonych na

równikowej orbicie geostacjonarnej (35700 km nad ziemią). Dane satelitów przedstawiono w
tabeli. Satelity te pokrywają swoim zasięgiem całą powierzchnię kuli ziemskiej poza
obszarami podbiegunowymi, powyżej 70 stopnia szerokości północnej i południowej.

Nazwa

AOR - E

POR

IOR

AOR - W

Długość geogr.

15.5 W

178 E

64.5 E

55.5 W

Kod telefoniczny

871

872

873

874

Kod teleksowy

581

582

583

584

Segment naziemny systemu składa się z czterech typów stacji:
 NCC – network control center, jest to jedna stacja mieszcząca się w Londynie i

stanowiąca centrum administracyjne i centrum obsługi technicznej.

 NCS – network coordination station, są to 4 stacje naziemne (po jednej dla

każdego satelity), będące odpowiednikiem central telefonicznych, dokonujących
automatycznych połączeń między terminalem statkowym a wybraną stacją lądową.
W momencie wyboru satelity, z którym chcemy współpracować, terminal nasz
zaczyna w sposób ciągły odbierać sygnał z NCS związanej z tym satelitą. Sygnał
ten jest nadawany na jednej, wspólnej częstotliwości i jest odbierany przez
wszystkie terminale aktualnie współpracujące z danym satelitą. Ma on do
spełnienia trzy podstawowe zadania:
- Służy do automatycznego ustawiania anten w celu śledzenia satelity przy

zmieniającej się pozycji statku,

- Służy do przekazywania kierowanych do wszystkich statków informacji EGC,
- Służy do przekazywania informacji o przydzielonym kanale łączności z

wybraną stacją lądową.

EPiFM Cwiczenie 4

3

 LES (dawne oznaczenie CES) - land earth station, jest to około 40 stacji,

rozmieszczonych na całej kuli ziemskiej, stanowiących połączenie między
sygnałami satelitarnymi a lądową siecią telekomunikacyjną. Każdy satelita widzi
kilkanaście stacji lądowych. Niektóre stacje lądowe (np. Burum, Southbury), dzięki
rozstawieniu anten w różnych punktach kuli ziemskiej, mogą współpracować ze
wszystkimi satelitami. Wybierając do łączności stację lądową, musimy być pewni,
że współpracuje ona z satelitą, z którego aktualnie korzystamy.

 MES (dawne oznaczenie SES), - mobile earth station, są to ruchome stacje

naziemne, w przypadku łączności morskiej, po prostu terminale statkowe. Ocenia
się, że aktualnie pracuje ich około 60 000. W zależności od rozwiązania
technicznego terminale te wykonywane są w różnych typach, zwanych
standardami. Najczęściej spotykanymi rozwiązaniami są:
- STANDARD A – jest to terminal z ruchomą kierunkową anteną o średnicy

około jednego metra, zapewniającą automatyczne śledzenie wybranego
satelity. Z uwagi na silny, dzięki kierunkowej antenie, sygnał, terminal ten
zapewnia wszystkie współcześnie stosowane rodzaje łączności tj. telefon, faks,
teleks i transmisję danych cyfrowych przez modem po łączu telefonicznym.
Praca terminalu odbywa się w trybie bezpośrednim, wszystkie rodzaje
łączności rozliczane są w zależności od czasu trwania, z dokładnością do 0.1
min. Jest to terminal stosunkowo drogi co do kosztu zakupu (około 40 000 $),
jaki w kosztach eksploatacji (około 7$ za min.)

- STANDARD B – jest to unowocześniona wersja standardu A. Terminal jest

wykonany całkowicie w formie cyfrowej, co zapewnia wyższą jakość
szczególnie przy rozmowach telefonicznych. Antena jest taka sama jak w
standardzie A. Oprócz poprzednich rodzajów łączności, standard B umożliwia
jeszcze szybką transmisję danych cyfrowych – HDS (high data speed). Z
uwagi na większą prędkość pracy zastosowanego komputera koszty
eksploatacyjne w standardzie B są niższe (około 5$ za min.).

- STANDARD M – jest to uproszczona wersja w stosunku do poprzednich.

Terminal posiada dwa razy mniejszą antenę, nie ma łączności teleksowej i
może być wykonany w wersji przenośnej (Mini M). Koszty eksploatacyjne są
podobne jak w standardzie B.

- STANDARD C – jest to najbardziej uproszczona wersja terminalu, około

czterokrotnie tańsza niż standard A lub B. Terminal posiada antenę
bezkierunkową, zapewnia jedynie łączność teleksową i transmisję danych
cyfrowych. Pracuje w trybie Store and Forward (jest to łączność dwuetapowa;
wysyłany teleks lub plik komputerowy trafia do stacji lądowej, tam jest
zapisywany w pamięci i w następnym etapie przesyłany do abonenta lądowego
lub innego statku. Rozliczenie odbywa się w zależności od ilości przesyłanych
bitów informacji, z dokładnością do 256 bitów. Bardzo istotną zaletą
standardu C jest możliwość bezpośredniego odbierania EGC (W innych
terminalach do tego celu musi być dokupiona specjalna przystawka).

1.5.1 Zapoznaj się z wyświetlaczem i przyciskami umieszczonymi na słuchawce

Wyświetlacz umieszczony na słuchawce terminalu pokazuje wprowadzaną informację

oraz wskazuje aktualny stan terminalu. Dwa górne wiersze pokazują wprowadzaną
informację. Jeśli nie mieści się ona w dwóch wierszach, dalszy ciąg można odczytać
przyciskając przycisk MORE/HELP. W stanie podstawowym na wyświetlaczu powinien
znajdować się napis:

4

EPiFM Ćwiczenie 4

DIAL 00+INTL

TEL. NO. + #

Poniżej znajdują się symbole odzwierciedlające aktualny status terminalu:

- *** poziom odbieranego sygnału (trzy gwiazdki oznaczają maksymalny sygnał,

dwie gwiazdki oznaczają wystarczający sygnał, jedna oznacza zbyt niski sygnał),

- symbol słuchawki oznacza podniesienie słuchawki (pojawia się po zdjęciu

słuchawki z uchwytu magnetycznego lub po naciśnięciu klawisza oznaczonego tym
symbolem0,

- symbol głośnika; pojawia się po naciśnięciu klawisza oznaczonego tym symbolem,

telefon przechodzi wówczas w stan pozwalający na głośne odsłuchiwanie
odbieranej korespondencji. W tym stanie zmiana kierunku rozmowy wymaga
sterowania przyciskiem LES/PTT,

- symbol migającego trójkąta, oznacza alarm i pojawia się gdy komputer wykryje

jakąś niesprawność terminalu. Powód alarmu można odczytać naciskając kolejno
SHIFT i ENTER,

- symbol kółeczka, oznacza kontakt ze stacją NCS,
- napis

SHIFT

oznacza, że mamy ustawione drugie znaczenie klawiatury

numerycznej; pojawia się po przyciśnięciu klawisza SHIFT. Klawisza tego używa
się w praktyce jedynie do odczytania czasu przeprowadzonej rozmowy (po
odłożeniu słuchawki naciskamy kolejno SHIFT i TAX .

- napis

ALPHA

oznacza, że mamy ustawione trzecie znaczenie klawiatury

numerycznej; pojawia się po przyciśnięciu klawisza ALPHA. Klawisza tego używa
się do wprowadzania nazw do książki adresowej.

Pozostałe klawisze mają następujące znaczenie:

- FUNC klawisz wykorzystywany do ustawiania terminalu,

- DEL klawisz do kasowania informacji na wyświetlaczu,
- ESC ( na klawiszu słuchawki) do wycofywania się z programu ustawiania,
- LIST klawisze do poruszania się w książce adresowej.

1.5.2 Ustaw poziom pracy terminalu na USER, a następnie na OPERATOR

Terminal może pracować na czterech różnych poziomach:
- 1 USER,
- 2 OPERATOR,

- 3 RENTER,
- 4 OWNER.

Praca na poziomie USER pozwala jedynie na korzystanie z telefonu i zmianę satelity.

Praca na poziomie OPERATOR pozwala na dokonywanie wszystkich ustawień terminalu
poza zmianą haseł i kasowaniem informacji w logach. Praca na wyższych poziomach pozwala
na zmianę haseł i informacji w logach, jednak wejście na nie jest zabezpieczone specjalnym
hasłem. W praktyce na statku z reguły ustawia się poziom OPERATOR.

Zmianę poziomu uzyskuje się poprzez funkcję 12. W tym celu należy sprowadzić

terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą sekwencję:

FUNC – 12 – ENTER – ENTER - nr poziomu – ENTER

1.5.3 Ustaw jako stację domyślną Psary, a następnie Burum

EPiFM Cwiczenie 4

5

Stacją domyślną jest ta stacja lądowa LES, przez którą będzie prowadzona zawsze

nasza łączność telefoniczna. Stacji tej nie musimy potem wybierać przy telefonowaniu. Każda
stacja LES ma swój numer. Najczęściej stosowanymi stacjami do łączności w Europie są:

- Burum

12

- Reisting

15

- Psary

16

- Eik

4

Wyboru stacji domyślnej dokonuje się poprzez funkcję 50 lub bezpośrednio klawiszem

LES. W tym celu należy sprowadzić terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać
następującą sekwencję:

FUNC – 50 – ENTER – ENTER – nr stacji LES – ENTER

lub

LES/PTT– ENTER – nr stacji LES – ENTER

1.5.4 Ustaw jako stację alarmową Psary, a następnie Burum

Jako stację alarmową wybieramy najbliższą stację LES. Do niej będzie kierowana

nasza łączność alarmowa. Wyboru stacji alarmowej dokonuje się poprzez funkcję 55. W tym
celu należy sprowadzić terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą
sekwencję:

FUNC – 55 – ENTER – ENTER - nr stacji LES – ENTER

1.5.5 Ustaw aktualną pozycję geograficzną np. 014 25 E, 53 30 N, prędkość 0, kurs 0

O ile do terminalu nie jest podłączony sygnał z GPS, pozycję należy aktualizować co 4

godziny. Dokonuje się tego poprzez funkcję 21. W tym celu należy sprowadzić terminal do
stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą sekwencję:

FUNC – 21 – ENTER – ENTER - 014 25 – ENTER – 53 30 – ENTER – 0 – ENTER – 0

– ENTER

W razie potrzeby, symbole N, S, E, W uzyskuje się klawiszami * i #

1.5.6 Wybierz do pracy satelitę AOR – E lub IOR

Należy wprowadzić za pomocą funkcji 20 nazwę wybranego satelity. W tym celu należy

sprowadzić terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą sekwencję:

FUNC – 20 – ENTER – ENTER – nr satelity – ENTER
Numery są następujące:

0 – AOR-W
1– AOR-E
2– POR
3 – IOR

Następnie na załączonej mapce, należy znaleźć naszą pozycję, z linii pozycyjnych

określić elewację i azymut dla danego satelity i wprowadzić te dane za pomocą funkcji 27. W
tym celu należy sprowadzić terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać
następującą sekwencję:

6

EPiFM Ćwiczenie 4

FUNC – 27 – ENTER – ENTER – azymut - ENTER – elewacja– ENTER

Na wyświetlaczu pojawi się napis Seaerching sattelite i po kilkudziesięciu sekundach

antena ustawi się, wskutek działania automatyki, dokładnie na kierunek satelity.

1.5.7 Spróbuj połączyć się telefonicznie z dowolnym abonentem lądowym

automatycznie lub przez operatora

Po podniesieniu słuchawki wybieramy numer np. 00 48 91 4336224 # gdzie:
00 – kod łączności automatycznej
48 - nr kierunkowy do Polski
91 – nr kierunkowy Szczecina
4336224 – nr abonenta.
Po wybraniu numeru na wyświetlaczu pojawi się napis PIN CODE, jeśli wprowadzimy

właściwe hasło i potwierdzimy je symbolem #, uzyskamy połączenie. W celu połączenia się
przez operatora, po podniesieniu słuchawki wybieramy kod operatora 11 #. Po
wprowadzeniu i potwierdzeniu hasła uzyskamy połączenie z operatorem stacji, ustawionej
jako domyślna.

Inne ważniejsze kody dwucyfrowe, z których można skorzystać w określonych

sytuacjach (pełen wykaz kodów można znaleźć w instrukcji obsługi lub V tomie ALRS):

32 – kod porady medycznej,
38 – kod pomocy medycznej,
39 – kod połączenia z RCC (np. dla odwołania fałszywego alarmu).

Po zakończeniu rozmowy i odłożeniu słuchawki należy przyciskiem TAX (SHIFT 8)

odczytać czas prowadzonej rozmowy.

1.5.8 Spróbuj połączyć się telefonicznie z dowolnym statkiem automatycznie lub przez

operatora

Po wyszukaniu numeru satelitarnego danego statku w List of ship stations

wprowadzamy go identycznie jak poprzednio, z tym że zamiast numeru kierunkowego kraju,
podajemy kod telefoniczny satelity, na którym tamten statek aktualnie pracuje np.:

00 871 326101234 #

1.5.9 Spróbuj wysłać faks do abonenta lądowego

Przygotowaną stronę tekstu wsuwamy do urządzenia faksowego (tekstem ku dołowi) i

ustawiamy parametry transmisji. Przyciskiem MODE wybieramy rozdzielczość:

STD – rozdzielczość normalna,
FINE – rozdzielczość dwa razy większa (przy drobnym druku),
SF – rozdzielczość cztery razy większa ( precyzyjne rysunki),
GRAY – odcień szarości (zdjęcia).

Im większa rozdzielczość, tym dłuższy czas transmisji, a więc i wyższa opłata.

Przyciskiem CONTRAST wybieramy kontrast:

NORMAL – kontrast standardowy,

EPiFM Cwiczenie 4

7

DARK – kontrast obniżony (dokument ciemny),
LIGHT – kontrast podwyższony (dokument jasny)

Następnie wybieramy numer abonenta, jak przy telefonie, z tym ż hasło należy podać od razu:

00 48 91 4338123 # hasło #

Po naciśnięciu klawisza start następuje automatyczne łączenie się i wysyłanie faksu.

1.5.10 Napisz dowolny teleks do abonenta lądowego, wydrukuj go i dołącz do
sprawozdania.

W celu napisania teleksu z menu Edit/Send wybieramy Edit new message, następnie

klawiszem Enter wprowadzamy jeden wolny wiersz i piszemy treść teleksu. Zalecany format
teleksu służbowego:

ZCZC

- znak początku

FM .

............

- nazwa nadawcy

TO .

.............

- nazwa adresata

TLX .

..........

- nr teleksu wg dziennika korespondencji

ATT .

..........

- wskazanie osoby do której personalnie skierowany jest teleks

REF .

..........

- krótkie określenie zawartości teleksu

TREŚĆ

PODPIS

Po napisaniu wychodzimy z edytora klawiszem Esc, i potwierdzamy zamiar zapisania

go na dyskietce. Komputer proponuje nazwę, aprobujemy ją lub nadajemy swoją nazwę
(maksimum 8 znaków) i klawiszem Enter powodujemy zapisanie. W celu wydrukowania
należy przed wyjściem z edytora nacisnąć klawisz F7.

1.5.11 Utwórz adres do wysłania teleksu do abonenta lądowego a następnie do innego

statku

Po zapisaniu teleksu,wchodzimy w opcję SEND MESSAGE i wypełniamy tabelę:

- w wierszu Message zostawiamy proponowaną nazwę (jest to nazwa ostatnio

napisanego teleksu), lub klawiszem Insert wywołujemy dyskietkę i wybieramy inny
teleks,

- w wierszu Land earth station wpisujemy numer stacji LES,

- w wierszu Prefix sevice zostawiamy 0 (łączność automatyczna), lub wprowadzamy

numer kodu dwucyfrowego np. 32 dla porady medycznej),

- w polu Call destination pod Country wpisujemy kod teleksowy kraju (np. 63 dla

Polski), a pod Number numer abonenta. Przy wysyłaniu teleksu do innego statku
pod Country wpisujemy kod teleksowy satelity. Pola Answerback nie wypełniamy.

W celu wysłania teleksu na przygotowany adres należy przycisnąć klawisz F10.

UWAGA! NIE WYSYŁAJ.

8

EPiFM Ćwiczenie 4

1.5.12 Zapoznaj się z metodą uzyskiwania bezpośredniego połączenia z abonentem

lądowym lub innym statkiem

W celu uzyskania bezpośredniego połączenia należy wybrać z menu głównego polecenie

Telex mode, nacisnąć klawisz F10, Wybrać żądaną stację lądową i zatwierdzić wybór
klawiszem ENTER. Po kilku sekundach nastąpi zgłoszenie się stacji, stacja automatycznie
nasz znamiennik (numer i call sign) i napisem GA+ zaprasza do podania numeru żądanego
korespondenta. Dalsze nasze postępowanie jest następujące:

UWAGA: ZAPOZNAJ SIĘ, NIE WYKONUJ.

 w ciągu około 6 sec. musimy wpisać żądany numer np.

0063422585+

dla korespondenta lądowego,

00581326100023+ dla innego statku,
32+

dla uzyskania porady medycznej,

 po kilku sekundach uzyskujemy połączenie, świadczy o tym pojawienie się na ekranie

znamiennika wybranego korespondenta,

 naciskamy klawisz F5 w celu wysłania naszego znamiennika,
 naciskamy klawisz Insert, na ekranie pojawi się zawartość dyskietki, wybieramy żądany

teleks i klawiszem ENTER powodujemy jego wysłanie,

 po zakończeniu przesyłania, komputer automatycznie dokonuje ponownej wymiany

znamienników,

 kończymy nadawanie wpisując 5 kropek (rozłączenie z korespondentem i stacją lądową)

lub 5 przecinków (rozłączenie jedynie z korespondentem, pozostajemy połączeni ze stacją,
która ponownie napisem GA+ zaprasza do podania numeru następnego korespondenta),

 Uwaga! zamiast naciskania klawisza Insert możemy rozpocząć wymianę korespondencji

w trybie On line, wówczas po jej zakończeniu, musimy ręcznie dokonać ponownej
wymiany znamienników klawiszami F4 i F5, rozłączenie się jak wyżej.

1.5.13 Zapoznaj się z metodami wysyłania alarmu telefonicznie i teleksem

Instrukcje alarmowe, zarówno dla telefonu, jak i teleksu są wywieszone na ścianie nad

terminalem. Należy je dokładnie przestudiować. Przy wysyłaniu alarmu teleksem naciśnięcie
klawisza F8 powoduje wysłanie jedynie skróconego komunikatu zawierającego nasz numer i
pozycję. Dalsze informacje podajemy odpowiadając teleksem na pytania operatora RCC. Po
zakończeniu korespondencji z operatorem rozłączamy się klawiszem F9.

UWAGA! NIE PRÓBUJ WYSYŁAĆ ALARMU.

1.6

Sprawozdanie

W sprawozdaniu należy przedstawić efekty wykonania poleceń zawartych w pkt. 1.5.1

do 1.5.13, oraz własne wnioski nasuwające się w trakcie wykonywania ćwiczenia.