- 1 -

Struktura biznes planu

W zależności od rodzaju biznes planu i głównych funkcji, które ma on spełnić będzie

preferowany nieco inny układ.

Układ biznes planu opracowanego z myślą o uzyskaniu kredytu będzie się również różnić od

biznes planu sporządzonego w celu publicznej emisji akcji.

Pewne różnice będą również wynikać ze specyficznych cech samego podmiotu.

Tak więc należy stwierdzić, że szczegółowy układ biznes planu jest uzależniony od:

1)

rodzaju firmy,

2)

celu sporządzania,

3)

od potencjalnych jego odbiorców.

- 2 -

Bez względu na cel sporządzenia, głównego adresata i rodzaj przedsiębiorstwa, biznes plan musi

zawierać:

1)

badanie przedsiębiorstwa (czyli „gdzie jesteśmy?” – analiza przedsiębiorstwa w otoczeniu),

2)

opracowanie zasadniczego planu („dokąd chcemy zmierzać?” – identyfikacja misji, wizji,

celów),

3)

plan wprowadzenia w życie („jak chcemy tam dotrzeć?” – sporządzenie harmonogramu

realizacji),

4)

oraz ocenę efektywności zamierzeń („jaka jest opłacalność celów, które chcemy

osiągnąć?” – analiza ekonomiczno – finansowa).

- 3 -

W typowej strukturze biznes planu występują zwykle takie elementy jak:

a)

wprowadzenie,

b)

podstawowe dane o przedsiębiorstwie i jego właścicielach,

c)

dane na temat planowanej inwestycji lub plany rozwoju przedsiębiorstwa w

przyszłości,

d)

analiza strategiczna,

e)

plan finansowy planowanego przedsięwzięcia lub - w przypadku nowo powstałego

przedsiębiorstwa - plan finansowy całego przedsiębiorstwa,

f)

wnioski i podsumowanie,

g)

załączniki.

- 4 -

We wprowadzeniu powinny być ujęte następujące kwestie:

−

nadrzędny cel sporządzania biznes planu,

−

krótka charakterystyka obranych do analizy metod,

−

wysokość środków finansowych potrzebnych na zrealizowanie zamierzeń.

- 5 -

Podstawowe dane o przedsiębiorstwie powinny obejmować wiadomości o branży w której działa

przedsiębiorstwo oraz wyrobach, które wytwarza. Oprócz tego ująć tu należy najważniejsze

wydarzenia z działalności podmiotu gospodarczego, przy czym szczególna waga powinna być

przywiązana do tych wydarzeń, które stawiają przedsiębiorstwo w pozytywnym świetle. W

interesie przedsiębiorstwa jest, aby zaprezentować się przed potencjalnymi dawcami kapitału z

jak najlepszej strony. W części tej powinna się także znaleźć krótka charakterystyka członków

zarządu (z uwypukleniem ich doświadczeń), głównych właścicieli i pracowników jak również

analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa z lat ubiegłych.

- 6 -

Przedstawiając inwestycję należy określić spodziewane efekty, a więc cel, dla którego ma zostać

podjęta oraz zakres, czyli jakie składniki rzeczowe i o jakiej wartości będą wymagane dla jej

przeprowadzenia. Istotne jest również zaprezentowanie harmonogramu realizacji składającego

się z terminów rozpoczęcia, czasu trwania oraz przewidywanych dat zakończenia

poszczególnych czynności wykonywanych w ramach przedsięwzięcia inwestycyjnego.

- 7 -

W punkcie dotyczącym analizy strategicznej zawarta winna zostać zarówno analiza wnętrza

(przede wszystkim analiza potencjału materialnego i ludzkiego) jak i analiza otoczenia (makro- i

mikro-) wraz z analizą marketingową przeprowadzoną w oparciu o mix marketingowy (czyli o

analizę produktu, dystrybucji, ceny, promocji i reklamy). Na podstawie tak dokonanej analizy

strategicznej powinny zostać zestawione szanse i zagrożenia wynikające z otoczenia z mocnymi

i słabymi stronami przedsiębiorstwa. Pozwala to z kolei określić przyszłą pozycję strategiczną

przedsiębiorstwa wraz z przewidywanym udziałem w rynku, co stanowi natomiast punkt

wyjścia dla prognozy przychodów i kosztów działalności. W tym punkcie powinna zostać

również określona (i uargumentowana) przyjęta strategia.

- 8 -

Plan finansowy powinien zawierać analizę podstawowych sprawozdań finansowych pro forma

(tj.: bilansu, rachunku zysków i strat oraz sprawozdania z przepływów środków pieniężnych)

wraz z komentarzem na jakiej podstawie dokonano prognoz. Oprócz tego powinna zostać

również w tym miejscu sporządzona tzw. analiza wskaźnikowa oraz dokonana ostateczna ocena

efektywności projektów inwestycyjnych na podstawie mierników NPV i IRR.

Z kolei wnioski i podsumowanie powinny zawierać najważniejsze konkluzje wynikające z

biznes planu i wyniki z przeprowadzonych analiz. W szczególności wnioski z analizy

strategicznej (z krótką argumentacją ich przesłanek) oraz ujęte ilościowo ostateczne mierniki

efektywności przedsięwzięcia takie jak NPV i IRR.

- 9 -

Ostatni punkt biznes planu stanowią zwykle załączniki. Do podstawowych załączników

dołączanych do biznes planu zaliczyć należy:

−

dane źródłowe do przeprowadzonej analizy strategicznej, jak np. szczegółowe wyniki i

opis metod badań rynkowych, raporty makroekonomiczne i branżowe,

−

opis procesu produkcyjnego,

−

schematy organizacyjne,

−

prezentację sprawozdań finansowych za ubiegłe lata zweryfikowanych przez biegłego

rewidenta,

−

CV kadry menedżerskiej wraz z kopiami dokumentów potwierdzających kwalifikacje,

−

materiały związane z prezentowanym planem finansowym, w tym m.in. szczegółowa

kalkulacja przychodów i kosztów, kosztorysy i cenniki, rozwiązania w zakresie

rachunkowości zarządczej,

−

ewentualne referencje dla przedsiębiorstwa.

- 10 -

Przykładowa struktura biznes planu na potrzeby wniosku kredytowego

Poniżej przedstawiono przykładową strukturę biznes planu sporządzanego przez nowo

powstające przedsiębiorstwa w celu uzyskania niezbędnych środków na sfinansowanie

inwestycji przez zaciągnięcie kredytu. Jest to najczęściej w praktyce sporządzany rodzaj biznes

planu, co wiąże się bezpośrednio ze współcześnie bardzo istotną rolą (omówionej wcześniej)

funkcji zewnętrznej tego dokumentu.

- 11 -

Typowa struktura takiego opracowania mogłaby wyglądać następująco:

1. Wprowadzenie

1.1 Cel sporządzenia biznes planu

1.2 Metodyka analiz

2. Streszczenie

3. Prezentacja zakładanego przedsiębiorstwa i programu inwestycyjnego

3.1 Informacja adresowa

3.2 Przedmiot działalności

3.3 Założyciele, główni właściciele i kluczowi pracownicy

3.4 Zakres rzeczowo – wartościowy inwestycji

3.5 Przewidywane źródła finansowania inwestycji

3.6 Harmonogram realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego

- 12 -

4. Analiza strategiczna

4.1 Analiza makrootoczenia

4.2 Analiza mikrootoczenia

4.3 Macierz EFE

4.4 Mix marketingowy (analiza silnych i słabych stron)

4.5 Pozostałe silne i słabe strony przedsiębiorstwa

4.6 Macierz IFE

4.7 Macierz SWOT

5. Plan finansowy przedsięwzięcia inwestycyjnego

5.1 Założenia do planu

5.2 Prezentacja planu finansowego

Załączniki

- 13 -

W ramach punktu 1.1 należy podać główne cele, dla których został sporządzony biznes plan, a

więc w omawianym przykładzie będzie to przede wszystkim pozyskanie w drodze kredytu

ś

rodków na sfinansowanie inwestycji służących uruchomieniu działalności przedsiębiorstwa.

W punkcie 1.2 z kolei powinno znaleźć się wyszczególnienie zastosowanych w biznes planie

metod analiz wraz z ich krótkim opisem (nie powinno w tym miejscu zamieszczać się

wniosków).

Streszczenie odpowiada treścią punktowi „wnioski i podsumowanie” omawianemu w

poprzednim podrozdziale niniejszego opracowania. Zamieszczone zaraz po wprowadzeniu ma

na celu zapoznanie odbiorcy z najważniejszymi wnioskami biznes planu, które są efektem analiz

i obliczeń zaprezentowanych szerzej w kolejnych rozdziałach.

- 14 -

Zasadniczo celem rozdziału 3 jest zaprezentowanie potencjalnego kredytobiorcy oraz sposobów

w jakie zamierza on zagospodarować środki finansowe, o które się ubiega.

W rozdziale informacja adresowa należy podać adres (siedzibę) spółki, gdzie jest ona

zarejestrowana. Jeśli siedziba spółki nie jest faktycznym miejscem działalności firmy należy

również wskazać adres, gdzie firma prowadzi działalność lub w przypadku, gdy

przedsiębiorstwo składa się z filii – również ich adresy.

Przedstawiając przedmiot działalności należy ogólnie określić w jakiej dziedzinie i w jaki

sposób przedsiębiorstwo ma zamiar prowadzić swoją działalność. Bardziej szczegółowa analiza

sposobów funkcjonowania przedsiębiorstwa na rynku, potencjalnych grup nabywców, itp.

znajdzie się w części poświęconej marketingowi.

- 15 -

W przypadku biznes planów nowo powstającego przedsiębiorstwa niemożliwe jest ani podanie

jego „osiągnięć” (czyli np. wyróżnień i medali oraz nagród przyznanych za produkowane

wyroby) ani potwierdzenie dobrej kondycji uzyskanymi wynikami finansowymi, a zatem istotne

jest, aby przedstawić nieco szerzej sylwetki głównych założycieli i właścicieli. Od właścicieli

bowiem w znaczący sposób będzie zależeć powodzenie przedsiębiorstwa na rynku oraz co się z

tym wiąże i bezpośrednio interesuje dawców kapitału – terminowość spłat kredytów wraz z

odsetkami. Tak więc należałoby uwypuklić tu sukcesy oraz przygotowanie merytoryczne i

praktyczne kluczowych menedżerów i właścicieli. Warto zamieścić w tym miejscu skrócone CV

właścicieli i menedżerów a w załącznikach zamieścić ich pełne wersje.

- 16 -

Zakres rzeczowo-wartościowy inwestycji dotyczy bezpośrednio sposobów wykorzystania

pozyskanych środków finansowych. Należy więc wymienić wszystkie istotne elementy

składowe wchodzące w skład przedsięwzięcia inwestycyjnego wraz z przewidywanymi

kosztami ich budowy, zakupu i instalacji.

Koszty budowy można wstępnie oszacować na podstawie kosztorysów. W szczególności gdy

zamierza się powierzyć wykonanie budowy firmie zewnętrznej uzyskany od niej kosztorys

wykonawczy jest wiarygodnym dokumentem określającym wysokość kosztów.

W przypadku zakupu istotnych z punktu widzenia przedsięwzięcia inwestycyjnego składników

majątkowych, ich oszacowanie powinno się również opierać na wiarygodnych źródłach, na

przykład przesłanych firmie ofertach. Wskazane by przy tym było aby swoje szacunki firma nie

opierała jedynie na jednej przypadkowo uzyskanej ofercie, gdyż ceny miedzy firmami mogą się

znacząco różnić. Formułując zapytanie ofertowe istotne jest podanie pełnej specyfikacji

produktu, a następnie otrzymane oferty sprawdzić pod katem spełnienia przez firmy tych

kryteriów.

- 17 -

Następnie należy określić rodzaje oraz udział poszczególnych przewidywanych źródeł

finansowania. Ważna jest analiza struktury przewidywanych źródeł finansowania. Strukturę

taką można wyznaczyć za pomocą następującego wskaźnika:

[ ]

%

100

⋅

+

=

Zob

KW

Zob

Z

o

gdzie:
Z

o

– wskaźnik zadłużenia ogólnego,

Zob

– wartość zobowiązań,

KW

– kapitał własny.

Szczególnie w przypadku podmiotów, które dopiero rozpoczynają swoją działalność

gospodarczą udział długu w całkowitej wartości kapitału nie powinien przekraczać 50%, a

optymalne zwykle dla takich firm jest kształtowanie stopy zadłużenia na poziomie ok. 30%.

Kwota uzyskana w zestawieniu rzeczowo-wartościowym inwestycji musi być równa

przewidywanym źródłom finansowania.

- 18 -

Kolejno powinien zostać zaprezentowany harmonogram realizacji inwestycji, ze wskazaniem

momentu początkowego poszczególnych czynności, czasu ich trwania oraz momentu

zakończenia. Harmonogram realizuje podstawowe zadanie biznes planu jakim jest prezentacja

działań niezbędnych do realizacji celu oraz określenie planu ich realizacji.

Aby określić plan realizacji działań należy:

1)

zidentyfikować działania

2)

określić kolejność ich wykonywania

3)

ustalić kiedy poszczególne działania będą się rozpoczynać,

4)

jak długo będą one trwać i w związku z tym kiedy ulegną zakończeniu.

Ostatecznie harmonogram realizacji pozwala określić całkowity czas przewidziany na realizację

(inwestycję w projekt).

- 19 -

Dla przejrzystości zaleca się sporządzanie harmonogramu w postaci graficznej według

przykładowego schematu przedstawionego poniżej.

Przykładowe czynności:

1.

Czynności formalno – administracyjne.

2.

Remont: malowanie, położenie wykładzin, montaż oświetlenia i luster.

3.

Rekrutacja pracowników

4.

Zakup maszyn i urządzeń

5.

Reklama i promocja: reklama w gazecie, roznoszenie ulotek

Czas w tygodniach

Czynności

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

6

7

8

9

- 20 -

Powyższy schemat ilustruje harmonogram wykonywania czynności niezbędnych do rozpoczęcia

działalności. Momentem początkowym na schemacie jest uzyskanie wstępnej opinii z banku o

przydzieleniu kredytu (uzyskanie tzw. promesy kredytowej). Właśnie wtedy, gdy firma ma już

zapewnione źródła finansowania może przystąpić do realizacji projektu.

Zwykle pierwszy etap tworzenia nowego podmiotu stanowi przeprowadzenie czynności

formalno – administracyjnych mających skutkować jego zarejestrowaniem. Do czynności takich

zaliczyć można:

wpis do ewidencji działalności gospodarczej, nadanie numeru REGON, nadanie

NIP, założenie konta, uzyskanie koncesji.

Uzyskanie niezbędnych pozwoleń i rejestracja podmiotu umożliwia przejście do kolejnych

działań zidentyfikowanych tu przykładowo jako remont lokalu, w którym będzie odbywała się

prowadzona działalność gospodarcza.

Po remoncie będzie już można przystąpić do zakupu niezbędnego wyposażenia i rekrytacji

pracowników. W przykładzie założono, że obie te czynności będą wykonywane równocześnie.

Ostatnią zidentyfikowaną czynnością było przeprowadzenie działań marketingowych.

- 21 -

Rozdział 4 stanowi analizę strategiczną przedsiębiorstwa. Analizę tę rozpoczyna się od analizy

makrootoczenia, w której to określa się „przyjazność” ogólnego klimatu przede wszystkim

gospodarczego i społecznego do prowadzenia działalności.

Kolejny punkt tego rozdziału stanowi analiza mikrootoczenia badająca potencjalne relacje

przedsiębiorstwa z konkurentami i kooperantami, jak również poddająca analizie rynek na

którym firma zamierza działać.

Punkt 4.3 stanowi za pomocą macierzy EFE podsumowanie analizy otoczenia.

W punkcie 4.4 następuje analiza wnętrza, którą zapoczątkowuje analiza marketingu mix.

W kolejnym punkcie przeprowadzana jest ocena silnych i słabych stron przedsiębiorstwa

wynikająca z posiadanych przez nią zasobów.

Macierz IFE wieńczy analizę wewnętrznego potencjału przedsiębiorstwa.

Z kolei macierz SWOT stanowi zwieńczenie całej analizy strategicznej.

Szczegółowa procedura przeprowadzania analizy strategicznej będzie przedmiotem kolejnych

lekcji.

- 22 -

W rozdziale piątym prezentowany jest plan finansowy składający standardowo się z :

1)

prezentacji założeń do planu ,

2)

prognozy przychodów ze sprzedaży,

3)

prognozy kosztów operacyjnych,

4)

prognozy odsetek i rat kapitałowych związanych z kredytem,

5)

prognozy zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto,

6)

prognozy rachunku zysków i strat,

7)

prognozy rachunku przepływów pieniężnych,

8)

prognozy bilansu,

9)

wyznaczenia progu rentowności i marginesu bezpieczeństwa,

10)

oszacowania wskaźników efektywności projektu: NPV, IRR

Szczegółowa procedura sporządzania planu finansowego będzie przedmiotem kolejnych lekcji.

- 23 -

Źródła informacji wykorzystywane w tworzeniu Biznes Planu:

1.

Internet – strony internetowe np.:
a)

portali np. onetu, wirtualnej polski, interii,

b)

wortali ekonomicznych np. money.pl, bankier.pl, itp.

c)

codziennych gazet i czasopism,

d)

NBP i banków komercyjnych,

e)

biur i domów maklerskich,

f)

Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie,

g)

Sejmu, Ministerstwa Finansów,

h)

Ministerstwa Gospodarki,

i)

Ministerstwa Skarbu,

j)

Kancelarii Premiera,

k)

Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych,

l)

Rządowego Centrum Studiów Strategicznych

m)

Instytutów ekonomicznych: np. Instytutu im. A. Smitha, Instytutu Badań nad

Gospodarką Rynkową,

n)

ośrodków badania opinii publicznej np. OBOP, CBOS,

o)

baz firm np. Panorama Firm, telefoniczna TP.

- 24 -

2.

Prasa np:

a)

codzienna np.: „Puls Biznesu”, „Parkiet”, „Dziennik Gazeta Prawna”, „Rzeczpospolita”,

„Gazeta Wyborcza”;

b)

tygodniowa np.: „Wprost”, „Polityka”, „Newsweek”

3.

Telewizja i telegazeta

a)

programy ekonomiczne np.: „Bilans”, „Fakty, ludzie, pieniądze”, „Plus minus”, „Puls
biznesu”, „Firma”

b)

strony telegazety poświęcone wiadomościom gospodarczym.

4.

Prospekty emisyjne i memoranda informacyjne.

5.

Dane statystyczne z GUS-u.

6.

Biuletyny informacyjne np. o rynku pracy, GUS-u, Urzędu Ochrony Rynku i Konkurencji,
NBP i banków komercyjnych (np. PeKaO S.A., Banku Handlowego itp.), biur i domów
maklerskich