Zdecydowana większość tego, co mówił na wykładzie. Możliwe, że kilka zdań przez
przypadek pominąłem.

Osoby prawne tę osobowość prawną mogę zawrzeć wprost z ustawy albo mogę tę

osobowość prawną nabyć na skutek dokonania odpowiedniej czynności rejestracyjnej (wpisu
do odpowiedniego rejestru) np. skarb państwa. Z mocy ustawy osobowość prawną uzyskują
np. uniwersytety, jako wyższe uczelnie. Tak jak każdy podmiot prawa tak też osoby prawne
charakteryzuje to, że przysługuje im osobowość prawna, a więc posiadają one zdolność
prawną a także zdolność do czynności prawnych. I w odniesieniu do osób prawnych należy
stwierdzić, że posiadają one pełną zdolność prawną i pełną zdolność do czynności prawnych.
Należy jeszcze dodać, że zakresy tych zdolności się pokrywają, co oznacza, że osoba prawna
może być podmiotem tych praw i obowiązków, to działając poprzez swoich reprezentantów,
czyli poprzez swoje organy może ona również te prawa nabywać lub zobowiązania zaciągać.
Gdy mówimy o tej pełnej zdolności prawnej to mamy na uwadze to, iż z zakresu tej zdolności
wyłączone są jednak takie prawa.

Główną teorią jest –teoria organów – osoba prawna w stosunkach cywilno-

prawnych występuje poprzez swoje organy. I to jest tzw. teoria organów art. 38 KC. Osoba
prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i opartym na niej
statucie.

Ta teoria organów oznacza, że organ jest elementem (częścią) struktury

organizacyjnej osoby prawnej i jego działanie nie jest traktowane jako działanie innego
podmiotu, ale jest traktowane jako działanie samej osoby prawnej. Aby jednak działanie
organu mogło być tak kwalifikowane, mogło być uznane, jako działanie samej osoby prawnej
to musza być spełnione określone przesłanki:



Pewne osoby fizyczne muszą być w sposób zgodny z ustawą lub statutem powołane
do pełnienia funkcji w organie



Te osoby fizyczne muszą działać w granicach kompetencji przyznanych danemu
organowi



Te osoby fizyczne muszą działać w sposób, który został określony, jako właściwy dla
działania danego organu

I dopiero przy spełnieniu tych wszystkich przesłanek działanie tychże osób fizycznych jest
traktowane, jako działanie organu osoby prawnej a tym samym jest traktowane, jako
działanie samej osoby prawnej.

Kolejną cechą charakteryzującą osoby prawne jest to, że ponoszą one

odpowiedzialność za swoje zobowiązania, tzn. odpowiadają całym swoim majątkiem i
wyłączona jest odpowiedzialność, które tworzą osobę prawną, czyli członków osoby prawnej
za jej zobowiązania natomiast w niektórych przypadkach wynikających z przepisów.
Szczególnych te odpowiedzialność a zobowiązania te odpowiedzialność mogą ponosić
członkowie zarządu osoby prawnej.

O tym, kto jest uprawniony do prezentowanie a tym, kto jest w organie pełniącym

funkcje prawna dowiadujemy się z rejestru, do którego dana osoba prawna została
przypisana. Ustawodawca określa konsekwencje prawne działania organu czy ściślej
działania osoby fizycznej niema kompetencji do działania, jako organ dla tego, że albo nie
pełni funkcji w organie albo też w prawdzie pełni funkcje w organie, ale przekracza zakres
przystosowania, jaki zastosowania danemu organowi. W takim przypadku, gdy ktoś zawiera

umowę, jako organ osoby prawnej i nie jest tym organem albo przekracza zakres
umocowania organu to osoba taka ma obowiązek zwrotu wszystkiego otrzymała od 2 strony
otrzymania umowy a także obowiązek naprawienia szkoda, którą 2 strona poniosła przez
zawarcie umowę nie wiedząc o braku umocowania. Innymi słowy umowa zawarta przez tzw.
rzekomy organ, czyli osobę fizyczną, która działa, jako organ, ale tym organem nie jest, jest
umową nieważna. A to są konsekwencje odszkodowawcze.

W sposób szczególny tę zdolność do czynności prawnych realizuje skarb państwa,

jako osoba państwa, jako osoba prawna. Gdy mówimy o skarbie państwa mamy na uwadze
państwo, jako podmiot stosunków cywilno-prawnych a trzeba też pamiętać odym, że
państwo wykonuje też funkcje władcze. Np., gdy poprzez swoich urzędników wydaje
określone decyzje administracyjne wtedy jest podmiotem prawa publicznego, a my mówimy
o skarbie państwa, jako podmiocie stosunków cywilno-prawnych. I wtedy, gdy występuje w
stosunkach cywilno-prawnych to skarb państwa występuje, jako równorzędna osoba, i te
organy określa się, jako STACIO FISCI np. wojewoda. Podobnie jak osoby fizyczne
charakteryzowało imię i nazwisko, tak też osoby prawne są indywidualizowane poprzez ich
nazwę czy firmę. Określenie nazwy lub firmy osoby prawnej następuje w akcie o jej
utworzeniu (umowie, statucie). Charakteryzuje je ich siedziba, tę siedzibę wskazuje się też w
akcie o utworzeniu osoby prawnej, a jeżeli niema takiego oznaczenia to przyjmuje się, że
siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający.
Siedzibą nie jest adres, lecz miejscowość.

Możemy mówić o ich dobrach osobistych w szczególności takimi dobrami osobistymi

będą dobra sława czy dobre imię osoby prawnej, nazwa lub firma, która ją indywidualizuje,
nietykalność pomieszczeń, w których znajduje się siedziba osoby prawnej. Trzeba pamiętać
ze mają charakter niemajątkowy, prawa są niezbywalne. Katalog dóbr osobistych ma
charakter otwarty. Dobra te podlegają ochronie na takich samych zasadach, na jakich
chronione są dobra osobiste osób fizycznych.

Osoby prawne ze względu na charakter relacji prawnych łączących osobę prawną oraz

członków, które występują w osobie prawnej. Możemy podzielić na:



Osoby prawne typu fundacyjnego –(zakładowego) –decyzja o istnieniu takiej osoby
prawnej jest podejmowana przez pewien podmiot lub organ założycielski, natomiast
w strukturze takiej osoby nie występują członkowie np. fundacja a także
przedsiębiorstwa państwowe



Osoby prawne typu korporacyjnego –(zrzeszonego) –występuje relacja członkostwa,
w strukturze tej osoby prawnej i to członkowie takiej korporacji decydują o istnieniu i
funkcjonowaniu osoby prawnej np. spółdzielnie a także spółki kapitałowe.

Ostatnią kategorią podmiotów cywilno-prawnych są jednostki organizacyjne niebędące

osobami prawnymi (tu. JONOP), którym ustawa przyznaje zdolność prawną.



Przysługuje im zdolność prawna



Zdolność do czynności prawnych

Mogą, zatem te jednostki w stosunkach cywilno -prawnych występować we własnym imieniu
i na własny rachunek. To to, co odróżnia te jednostki od osób prawnych to to, że w ich
strukturze nie występują organy. A po drugie, jako podmioty prawa ponoszą pełną
odpowiedzialność za swoje zobowiązania jednak odpowiedzialność ta nie zalicza się tylko do
majątku tego podmiotu tej tzw. ułomnej osoby prawnej, lecz odpowiedzialność za
zobowiązania tych jednostek ponoszą także ich członkowie. Jest to odpowiedzialność
subsydialna, co oznacza, że odpowiedzialność ta powstaje wówczas, gdy taka jednostka

organizacyjna stałą się niewypłacalna.

Do tych, że jednostek, o których mowa ustawodawca nakazuje odpowiednio

stosować przepisy o osobach prawnych. (Mają swoją nazwę, firmę, siedzibę, mają swoje
dobra osobiste podlegające ochronie). Np. osobowe spółki handlowe, czyli spółka jawna,
partnerska, komandytowa, komandytowo–akcyjna, także spółki kapitałowe w organizacji,
czyli spółka kaucyjna w organizacji oraz spółka Z.O.O. W organizacji. Wreszcie, jako przykład
tych ułomnych osób prawnych można wskazać wspólnotę mieszkaniową.

Wymienia również pojęcie przedsiębiorcy i konsumenta, nie są to kolejne kategorie

podmiotów stosunków cywilno–prawnych. Mieszczą się w tych 3 wymienionych wcześniej
podmiotów stosunków cywilno–prawnych. Tym nie mniej ustawodawca wyróżnia pojęcie
przedsiębiorcy i konsumenta ze względu na pewne specyficzne cechy tych podmiotów. A
mianowicie konsument jest traktowany, jako podmiot zasługujący na szczególną ochronę
w stosunku z przedsiębiorcą jest traktowany, jako silniejsza strona stosunku cywilno-
prawnego. Stąd też nie rozszerzając tego kręgu stosunków istnie szereg przepisów, które
odnoszą się do tych kategorii.

Za konsumenta, bowiem uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej

niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Pojęcie to
pojawiło się w KC w 200?r. podobnie jak w 2003 pojawiło się pojęcie przedsiębiorcy, chociaż
inne akty prawne z zakresu tzw. prawa publicznego posługiwały się tym pojęciem.