nr 209 (2331) 24 października 2008

Jak w grudniu zapłacić
niższą zaliczkę na podatek

SPIS TREŚCI

Kształtowanie
ostatniej zaliczki

E1

Miesięczne zaliczki
na podatek

E1

Zaliczki płacone
kwartalnie

E1

Zaliczki uproszczone

E2

Ekspresowa
amortyzacja

E2

Odpis ekspresowy
i zwyczajny

E3

Inwestycja
z przesunięciem
w czasie

E3

Forma zaliczek bez
znaczenia

E4

Wliczanie w koszty
po utracie karty
lub ryczałtu

E4

Metoda liniowa lub
degresywna

E4

Elastyczna polityka
zaliczkowa

E4

Niezbędnik

E

M

echanizm opłacania zaliczek na po-
datek dochodowy sprawia, że pod
koniec roku osoby fizyczne prowa-

dzące działalność gospodarczą potrzebują na
zapłatę podatku znacznych kwot. W terminie
do 20 grudnia (w tym roku do 22 grudnia, bo
20 dzień tego miesiąca jest dniem ustawowo
wolnym od pracy) muszą zapłacić zaliczkę za
listopad i jednocześnie, niejako z góry, w tej
samej wysokości co za listopad zaliczkę za gru-
dzień. W tej sytuacji wielu podatników, którzy
wcześniej już zetknęli się z tym kłopotliwym
często obowiązkiem, tak stara się modelować
swoje przychody i koszty, by należna za listo-
pad zaliczka na podatek dochodowy z działal-
ności gospodarczej osób fizycznych była jak
najniższa.

Kształtowanie ostatniej zaliczki

Jest też grono podatników, które coraz bar-

dziej skomplikowany system opłacania zali-
czek na podatek dochodowy wykorzystuje do
wypracowania sobie nieformalnego kredytu
podatkowego. Jak dalej pokażemy na przykła-
dach, możliwe jest nawet ponaddziewięcio-
miesięczne uwolnienie się od bieżącej obsługi
podatku dochodowego. Co prawda potem na-
stąpi kumulacja i podatek trzeba będzie za-
płacić od znacznej części dochodu, ale
w okresie wolnym od podatku przedsiębiorca
będzie mógł dysponować kwotą równą sumie
zaliczek, które regularnie odprowadzałby na
konto urzędu skarbowego. Mówiąc inaczej bę-
dzie dysponował całkiem niezłą kwotą kapi-
tału obrotowego, który alternatywnie w for-
mie kredytu np. kosztowałby go co najmniej
5-9 proc. tak stworzonego kapitału.

Sposoby na modelowanie niskiej lub żadnej

zaliczki listopadowo-grudniowej są różne.
W czystej postaci efekt ten można osiągnąć po
pierwsze uzyskując niskie przychody, np.
przenosząc część faktur za sprzedawane to-
wary i usługi, jeśli to tylko możliwe, na począ-
tek grudnia. Po drugie, przy zachowaniu
przychodów na normalnym poziomie, planu-
jąc na listopad wszystkie najistotniejsze wy-
datki inwestycyjne lub przesuwając na ten
miesiąc jak najwięcej faktur kosztowych za
zamówione wcześniej lub planowane w nor-
malnych warunkach na później, kupowane to-
wary i usługi.

W praktyce, budując swoją indywidualną

strategię zmierzającą do obniżki lub w ogóle
uniknięcia zaliczki na podatek dochodowy od
działalności gospodarczej za listopad–gru-
dzień, można stosować oba sposoby naraz
w taki sposób, by w końcowym efekcie do-
chód do opodatkowania, liczony jako suma
przychodów uzyskanych od początku roku do
końca listopada pomniejszonych o koszty po-
niesione w tym samym okresie, był jak naj-
mniejszy. Najlepiej, by nie przekraczał kwoty,
od której wyliczony podatek był równy lub
niższy od obowiązkowej składki na ubezpie-
czenie zdrowotne (183 zł).

Kwestia ta dotyczy głównie osób, które

opłacają zaliczki systemem miesięcznym i nie
korzystają z metody uproszczonej. W tym
drugim przypadku zaliczki są ustalone w sta-
łej wysokości za każdy miesiąc roku podatko-
wego. Nie ma przy tym znaczenia okolicz-
ność, czy podatnik płaci podatek od dochodu
z pozarolniczej działalności gospodarczej we-
dług skali tabeli podatkowej czy w stałej wy-

sokości 19 proc., gdyż w obu wariantach me-
chanizm opłacania zaliczek jest taki sam.

Natomiast podatnicy, którzy wybiorą na

rok podatkowy kwartalne rozliczanie zali-
czek, powinni o modelowaniu ostatniej za-
liczki pomyśleć wcześniej, gdyż to dochód,
a więc przychody oraz koszty, uzyskane
w okresie od 1 lipca do 30 września, stanowią
podstawę do ustalenia zobowiązania za IV
kwartał, które trzeba w formie zaliczki uiścić
do 20 grudnia.

Miesięczne zaliczki na podatek

Poza wyborem bardziej opłacalnej formy po-

datku od działalności gospodarczej – liniowego
albo ustalanego na podstawie skali podatkowej
– wiele zyskać lub stracić można na wyborze
sposobu płacenia zaliczek na podatek.

Podatnik, który zdecydował się na wybór

podatku liniowego, jak i ustalanego według
skali podatkowej ma do dyspozycji trzy wa-
rianty, jeżeli kontynuuje prowadzenie działal-
ności, albo dwa – gdy tę działalność dopiero
rozpocznie w 2008 roku.

Co do zasady, podatnicy osiągający docho-

dy z pozarolniczej działalności gospodarczej
opodatkowanej na podstawie art. 27 ustawy
o PIT (czyli według skali podatkowej) są obo-
wiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku
podatkowego zaliczki na podatek dochodowy.

Dochodem z działalności gospodarczej sta-

nowiącym podstawę obliczenia zaliczki u po-
datników prowadzących podatkowe księgi
przychodów i rozchodów jest różnica pomię-
dzy wynikającym z tych ksiąg przychodem
i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak po-
datnik na koniec miesiąca sporządza rema-
nent towarów, surowców i materiałów po-
mocniczych lub naczelnik urzędu skarbowe-
go zarządzi sporządzenie takiego remanentu,
dochód ustala się z uwzględnieniem rema-
nentu.

Podatnicy są obowiązani wpłacać zaliczki

miesięczne (chyba że wybiorą kwartalny spo-
sób rozliczania). Wysokość zaliczek za mie-
siące do listopada roku podatkowego ustala
się w następujący sposób:

■

obowiązek wpłacania zaliczki powstaje, po-
czynając od miesiąca, w którym dochody te
przekroczyły kwotę powodującą obowiązek
zapłacenia podatku (czyli kwotę wolną
w wysokości 3091 zł),

■

zaliczkę za ten miesiąc stanowi podatek ob-
liczony od tego dochodu,

■

zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wy-
sokości różnicy pomiędzy podatkiem należ-
nym od dochodu osiągniętego od początku
roku a sumą zaliczek za miesiące poprze-
dzające.

Tak obliczoną zaliczkę zmniejsza się o kwo-

tę składki na ubezpieczenie zdrowotne, opła-
conej w danym miesiącu zgodnie z przepisami
o świadczeniach opieki zdrowotnej finanso-
wanych ze środków publicznych.

Zaliczki miesięczne za okres od stycznia do

listopada uiszcza się w terminie do 20 dnia każ-
dego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę
za grudzień, w wysokości należnej za listopad,
uiszcza się w terminie do dnia 20 grudnia.

Identycznie postępują podatnicy osiągają-

cy dochody z działalności gospodarczej opo-
datkowani na zasadach określonych w art.
30c ustawy o PIT, czyli opodatkowani
19-proc. podatkiem liniowym. Są oni obowią-

zani wpłacać na rachunek urzędu skarbowe-
go, którym kieruje właściwy naczelnik urzę-
du skarbowego, zaliczki miesięczne w wyso-
kości różnicy między podatkiem należnym od
dochodu osiągniętego od początku roku, obli-
czonym zgodnie z art. 30c, a sumą należnych
zaliczek za poprzednie miesiące, z uwzględ-
nieniem składki na obowiązkowe ubezpiecze-
nie zdrowotne.

Zaliczki płacone kwartalnie

Podobnie jak w 2007 roku, w roku bieżą-

cym podatnicy uzyskujący dochody z pozarol-
niczej działalności gospodarczej, będący ma-
łymi podatnikami oraz rozpoczynający dzia-
łalność gospodarczą, mogą wpłacać zaliczki
kwartalne, rozliczając się z podatku według
skali podatkowej.

Wysokość zaliczek za I, II i III kwartał roku

podatkowego ustala się zgodnie z zasadą, że
obowiązek wpłacania zaliczki powstaje poczy-
nając od kwartału, w którym dochody prze-
kroczyły kwotę powodującą obowiązek zapła-
cenia podatku, a więc w 2008 roku 3091 zł.
Zaliczkę za ten kwartał stanowi podatek obli-
czony od dochodu. Zaliczkę za kolejne kwarta-
ły ustala się w wysokości różnicy pomiędzy
podatkiem należnym od dochodu osiągnięte-
go od początku roku a sumą zaliczek za po-
przednie kwartały.

Natomiast u podatników, którzy zdecydo-

wali się na podatek w stałej wysokości 19
proc., zaliczki kwartalne ustala się od pierw-
szego kwartału, w którym pojawił się dochód,
niezależnie od jego wysokości.

Zaliczki kwartalne za okres od I do III

kwartału roku podatkowego podatnicy uisz-
czają do 20 dnia każdego miesiąca następują-
cego po kwartale, za który wpłacana jest za-
liczka. Zaliczka za ostatni kwartał jest uisz-
czana w wysokości zaliczki za kwartał po-
przedni w terminie do 20 grudnia.

Przez podatnika rozpoczynającego działal-

ność gospodarczą rozumie się osobę, która
w roku rozpoczęcia, a także w ciągu dwóch
lat, licząc od końca roku poprzedzającego,
nie prowadziła przedsiębiorstwa samodziel-
nie ani jako wspólnik spółki niemającej oso-
bowości prawnej oraz działalności takiej nie
prowadził małżonek tej osoby, jeżeli istniała
w tym czasie między nimi wspólność mająt-
kowa.

Mały podatnik to taki, u którego wartość

przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą podat-
ku od towarów i usług) nie przekroczyła w po-
przednim roku podatkowym wyrażonej w zło-
tych kwoty odpowiadającej równowartości
800 tys. euro. Przeliczenia dokonuje się we-
dług średniego kursu ogłaszanego przez NBP
na pierwszy dzień roboczy października roku
poprzedzającego rok podatkowy, w zaokrą-
gleniu do tysiąca złotych. W 2008 roku ma-
łym przedsiębiorcą jest podatnik, którego
przychody w 2007 roku nie przekroczyły 3014
tys. zł.

Podatnicy, którzy rozpoczynają działalność

gospodarczą w trakcie roku podatkowego, za-
wiadomienie o wyborze zaliczek uproszczo-
nych lub kwartalnych składają do dnia po-
przedzającego rozpoczęcie działalności. Mu-
szą to uczynić nie później niż w dniu uzyska-
nia pierwszego przychodu. Zawiadomienie
dotyczy również lat następnych, chyba że po-
datnik, w terminie do 20 lutego roku podat-

Sposoby na obniżenie lub niezapłacenie zaliczki listopadowo-grudniowej są różne. Efekt ten można osiągnąć,

uzyskując niskie przychody w listopadzie, np. przenosząc część faktur za sprzedawane towary i usługi na początek

grudnia. Można też przy zachowaniu przychodów na normalnym poziomie zaplanować na listopad wszystkie

najistotniejsze wydatki inwestycyjne lub przesunąć na ten miesiąc jak najwięcej faktur kosztowych za zamówione

wcześniej lub planowane w normalnych warunkach na później kupowane towary i usługi.

E

2

Niezbędnik

PIĄTEK 24 października 2008

www.gazetaprawna.pl

kowego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego na-
czelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z kwartalnego
sposobu wpłacania zaliczek.

Podatnicy osiągający dochody z działalności gospo-

darczej będący małymi podatnikami oraz podatnicy
rozpoczynający prowadzenie działalności gospodar-
czej mogą wpłacać na rachunek urzędu skarbowego,
którym kieruje właściwy naczelnik urzędu skarbowe-
go, zaliczki kwartalne także wówczas, gdy wybiorą ja-
ko formę płacenia podatku podatek w stałej wysokości
19 proc. Zaliczki na podatek płacą w wysokości różni-
cy między podatkiem należnym od dochodu osiągnię-
tego od początku roku, obliczonym zgodnie z art. 30c,
a sumą należnych zaliczek za poprzednie kwartały,
z uwzględnieniem składki na obowiązkowe ubezpie-
czenie zdrowotne.

Jeśli podatnik na 2008 rok jest uprawniony i wybrał

kwartalny system płacenia zaliczek, o takim wariancie
odłożenia w czasie należności z tytułu podatku docho-
dowego od dochodu z działalności gospodarczej powi-
nien był pomyśleć wcześniej. Zgodnie bowiem z art. 44
ustawy o PIT zaliczki kwartalne za okres od I do III
kwartału roku podatkowego podatnicy uiszczają w ter-
minie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po
kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczka za
ostatni kwartał jest uiszczana w wysokości zaliczki za
kwartał poprzedni, w terminie do 20 grudnia. Wynika
z tego, że na wysokość ostatniej zaliczki na podatek za
2008 rok decydujące znaczenie ma dochód osiągnięty
w III kwartale, a więc od lipca do końca września, za
który zaliczkę trzeba było zapłacić najpóźniej w miniony
poniedziałek, 20 października.

Zaliczki uproszczone

Najmniej elastyczny i przydatny do modelowania

w czasie wysokości zaliczek podatkowych jest system
zaliczek uproszczonych.

Zaliczki uproszczone polegają na tym, że podatnicy

mogą, bez obowiązku składania deklaracji miesięcz-
nych, wpłacać zaliczki miesięczne w danym roku podat-
kowym w uproszczonej formie w wysokości 1/12 kwoty
obliczonej przy zastosowaniu skali podatkowej obowią-
zującej w danym roku podatkowym od dochodu z poza-
rolniczej działalności gospodarczej wykazanego w ze-
znaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej
straty) złożonym w roku podatkowym poprzedzającym
dany rok podatkowy albo w roku podatkowym poprze-
dzającym dany rok podatkowy o dwa lata – jeżeli w ze-
znaniu podatnicy nie wykazali dochodu z pozarolniczej
działalności gospodarczej albo wykazali dochód w wy-
sokości nieprzekraczającej 2790 zł.

Gdy również w tym zeznaniu podatnicy nie wykazali

dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej albo
wykazali dochód z tego źródła w wysokości nieprzekra-
czającej 2790 zł, nie są możliwe wpłaty zaliczek
w uproszczonej formie.

Podatnicy, którzy wybrali uproszczoną formę wpła-

cania zaliczek, są obowiązani:

■

do 20 lutego roku podatkowego, w którym po raz
pierwszy wybrali uproszczoną formę wpłacania zali-
czek, zawiadomić w formie pisemnej właściwego na-
czelnika urzędu skarbowego o wyborze tej formy,

■

stosować uproszczoną formę wpłacania zaliczek
przez cały rok podatkowy,

■

wpłacać zaliczki w powyższych terminach,

■

dokonać rozliczenia podatku za rok podatkowy w ra-
mach PIT-36.

Zawiadomienie dotyczy również lat następnych, chy-

ba że podatnik, w terminie do 20 lutego roku podatko-
wego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczel-
nika urzędu skarbowego o rezygnacji z uproszczonej
formy wpłacania zaliczek.

Zasady dotyczące opłacania zaliczek w uproszczonej

formie nie mają zastosowania do podatników, którzy po
raz pierwszy podjęli działalność w roku podatkowym al-
bo w roku poprzedzającym rok podatkowy.

Podatnicy rozliczający się na podstawie art. 30c,

a więc podatkiem liniowym płacą zaliczki uproszczone
w taki sam sposób, z tym że ustalają ich wysokość we-
dług stałej stawki 19-proc. podatku.

Ekspresowa amortyzacja

Wszyscy podatnicy rozpoczynający działalność go-

spodarczą po 1 stycznia 2007 r. mogą skorzystać z amor-
tyzacji ekspresowej, co oznacza, że wydatki o charakte-
rze inwestycyjnym do równowartości 50 tys. euro – bez
stosowania ograniczenia 3,5 tys. zł wartości początko-
wej – mogą od razu wliczyć w koszty.

Zgodnie z art. 22k ust. 7–12 ustawy o PIT podatnicy

w roku podatkowym, w którym rozpoczęli po raz pierw-
szy prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali
podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów
amortyzacyjnych od wartości początkowej środków
trwałych, zaliczonych do grupy 3–8 klasyfikacji środ-
ków trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych,
w roku podatkowym, w którym środki te zostały wpro-
wadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekra-
czającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50
tys. euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyj-
nych.

Środki trwałe zaliczone do grupy 3–8 klasyfikacji to

praktycznie wszystkie środki trwałe z wyjątkiem budyn-

ków i budowli, gdy ich wartość początkowa przekracza
3,5 tys. zł, można wliczać w koszty wyłącznie za pośred-
nictwem amortyzacji, czyli – w zależności od przewidzia-
nych przez ustawę o PIT rocznych stawek amortyzacji,
4,5–25 proc. Przy amortyzacji ekspresowej wszelkie in-
westycje, z wyjątkiem budynków, budowli i lokali oraz
samochodów osobowych, od razu można zaliczać w kosz-
ty, a limit to już nie 3,5 tys. zł, a praktycznie nieomal 200
tys. zł rocznie (w 2008 roku to kwota 188 tys. zł).

Pozostałe zasady, na jakich można korzystać z tej peł-

nej amortyzacji, są następujące.

Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyj-

nych jednorazowo, nie wcześniej niż w miesiącu, w któ-
rym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji
środków trwałych oraz wartości niematerialnych i praw-
nych.

Oznacza to, że podatnik może dokonać wliczenia wy-

datku w koszty zarówno w miesiącu, w którym dokonał
zakupu i wpisał inwestycję do ewidencji środków trwa-
łych, w miesiącu następującym po takim miesiącu lub
w dowolnym innym.

Przy określaniu limitu 50 tys. euro nie uwzględnia się

odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 3,5

KROKI

Jak wybrać optymalny tryb płacenia
zaliczek

1

Sprawdź możliwe sposoby zapłaty
Sprawdź, z których sposobów płacenia zaliczek możesz
skorzystać.

2

Oceń wysokość przychodów i kosztów
Stwórz prognozę, jak w trakcie roku kształtować się
będą twoje przychody i koszty (w tym z tytułu
ekspresowej amortyzacji, jeśli masz do niej prawo!),
by oszacować wysokość dochodu do opodatkowania.

3

Wybierz najlepszą metodę
Wybierz tryb płacenia zaliczek, który pozwoli ci
osiągnąć największe korzyści z obracania środkami
przeznaczonymi na podatek.

4

Nie zapomnij powiadomić urzędu skarbowego
Jeśli wybierasz zaliczki kwartalne, powiadom o tym na
piśmie naczelnika urzędu skarbowego do 20 lutego
2009 r. Gdy wybierasz zaliczki uproszczone, złóż w
tym samym terminie zawiadomienie o wyborze. Jeśli
jednak w roku 2008 korzystałeś także z zaliczek
uproszczonych, zawiadomienie takie jest
niepotrzebne.

4

Jak płacić zaliczki na podatek

TTrryyb

b p

płła

acce

en

niia

a zza

alliicczze

ekk

K

Ktto

o m

mo

ożże

e w

wyyb

brra

aćć

TTe

errm

miin

nyy zza

ap

płła

attyy

Podatnik rozpoczynający działalność

Przez podatnika rozpoczynającego po raz pierwszy prowadze-
nie działalności gospodarczej rozumie się osobę, która w roku
rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc
od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, nie prowa-
dziła działalności gospodarczej samodzielnie lub jako wspólnik
spółki niemającej osobowości prawnej oraz działalności takiej
nie prowadził małżonek tej osoby, o ile między małżonkami ist-
niała w tym czasie wspólność majątkowa.

Zaliczki ustalane co miesiąc

Zaliczki płacone co miesiąc w stałej
wysokości

Zaliczki kwartalne

Każdy podatnik uzyskujący dochód
z działalności gospodarczej

Podatnicy, którzy nie osiągnęli dochodu lub
osiągnęli w roku minionym lub dwa lata
wstecz dochód nieprzekraczający 2790 zł
Wyłącznie mali podatnicy i podatnicy
rozpoczynający po raz pierwszy prowadzenie
działalności.

Do 20 dnia następnego miesiąca, a za
grudzień do 20 grudnia w wysokości
zaliczki za listopad
Do 20 dnia następnego miesiąca,
a zaliczkę za grudzień do 20 grudnia

Do 20 dnia miesiąca kolejnego kwartału.
Za IV kwartał do 20 grudnia w wysokości
zaliczki za III kwartał

PRZYKŁAD

WYSOKA ZALICZKA ZA LISTOPAD I GRUDZIEŃ

Załóżmy, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą rozliczaną na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów i od
początku 2008 roku do końca października uzyska dochód do opodatkowania (po odliczeniu wszelkich kosztów, w tym składek na
obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i innych, a także przysługujących innych odliczeń od dochodu) w wysokości 150 tys. zł.
W konsekwencji, uwzględniając zaliczkę za październik, którą musi wnieść na konto urzędu skarbowego do 20 listopada, zapłaci na
poczet podatku dochodowego za 2008 rok 45 966,45 zł, a ściślej, po zaokrągleniu, 45 977 zł. Jeśli w listopadzie uzyska dochód na
porównywalnym poziomie, czyli 15 tys. zł, zaliczka na podatek wyniesie 6 tys. zł. Musi ją zapłacić do 22 grudnia plus dodatkowe
6 tys. zł tytułem zaliczki za grudzień. Tę dodatkową kwotę musi uiścić niezależnie od tego, czy w grudniu osiągnie dochód. Dodat-
kowo musi znaleźć środki na zaliczkę na podatek nawet, jeśli w samym końcu roku poniesie stratę na działalności gospodarczej. Za-
łóżmy jednak, że podatnik ten nie rozlicza się z fiskusem według skali podatkowej, ale korzysta z podatku liniowego (na podstawie
art. 30c ustawy o PIT, podatku w stałej wysokości 19 proc.). Suma zaliczek tego podatnika zapłaconych od początku roku do końca
października (ostatnia, za październik zapłacona zostanie do 20 listopada) od dochodu do opodatkowania w wysokości 150 tys. zł
wyniesie wówczas 28 500 zł.

PRZYKŁAD

OPTYMALIZACJA ZALICZKI KWARTALNEJ

Załóżmy, że podatnik w pierwszej połowie 2008 r. uzyskał dochód do opodatkowania (po uwzględnieniu obowiązkowych składek,
innych przysługujących odliczeń oraz ulg) w wysokości 90 tys. zł. Podatnik prowadzi działalność gospodarczą rozliczaną na podsta-
wie podatkowej księgi przychodów i rozchodów i nie korzysta w 2008 roku z prawa do podatku w stałej wysokości 19 proc. Tytu-
łem zaliczek za I i II kwartał zapłacił (po zaokrągleniu) 21 966 zł. W III kwartale uzyskał dochód do opodatkowania (także po
uwzględnieniu przysługujących odliczeń oraz ulg) w wysokości 60 tys. zł. Razem od początku roku 150 tys. zł, od której to kwoty
zaliczka na podatek wynosi po zaokrągleniu 45 977 zł. Natomiast zaliczka należna za III kwartał (a w konsekwencji także za IV kwar-
tał) to różnica między 45 977 zł a 21 966 zł (sumą zaliczek zapłaconych za dwa pierwsze kwartały 2008 r.) i wynosi 24 011 zł. W efek-
cie nawet jeśli podatnik w ostatnim kwartale tego roku uzyska dochód mniejszy niż w kwartale poprzednim (mniej niż 60 tys. zł),
jest zobowiązany zapłacić do 20 grudnia (a ściślej, do poniedziałku 22 grudnia, bo 20 grudnia w tym roku wypada w dzień ustawo-
wo wolny od pracy) tytułem ostatniej zaliczki za 2008 rok kwotę 24 011 zł podatku. Gdyby wykorzystał mechanizm opisywany wcze-
śniej dla osób opłacających zaliczki miesięcznie i swoje najwyższe w roku koszty przeniósł na okres między początkiem lipca a koń-
cem września, po zapłaceniu 21 lipca zaliczki za II kwartał 2008 roku, kolejną daninę z tytułu PIT od działalności gospodarczej
w 2008 roku mógłby uiścić dopiero 30 kwietnia, a więc po ponad 9 miesiącach.

PRZYKŁAD

BEZ ZALICZKI ZA LISTOPAD I GRUDZIEŃ

Załóżmy, że podatnik osiągający przychody i dochód jak w przykładzie wcześniejszym w listopadzie wyda na zakup maszyny (środka
trwałego) 15 tys. zł. Dochód do opodatkowania pozostanie wówczas na poziomie okresu styczeń–październik, zaliczka za listopad,
a w konsekwencji i za grudzień wyniesie więc O. By móc od razu wliczyć w koszty tak wysoki (przekraczający kwotę 3,5 tys. zł) netto
wydatek, podatnik skorzysta z ekspresowej amortyzacji, o zasadach korzystania z której w ostatniej części tego poradnika.

PIĄTEK 24 października 2008

www.gazetaprawna.pl

E

3

Niezbędnik

tys. zł wartości początkowej środków trwałych oraz war-
tości niematerialnych i prawnych.

Oznacza to, że poza dużą inwestycją, na ogólnych za-

sadach można wliczać w koszty zakup środków trwa-
łych o limitowanej wartości 3,5 tys. zł bez żadnych ogra-
niczeń.

Przeliczenia na złote kwoty 50 tys. euro dokonuje się

według średniego kursu euro ogłaszanego przez Naro-
dowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy paździer-
nika roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym
nastąpił zakup, w zaokrągleniu do 1000 zł. Oznacza to, że
limit ustalany jest na każdy rok odrębnie

Z opisanej wyżej metody amortyzacji nie może jednak

skorzystać podatnik rozpoczynający prowadzenie dzia-
łalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej dzia-
łalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca ro-
ku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził dzia-
łalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik
spółki niemającej osobowości prawnej lub działalność ta-
ką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżon-
kami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Odpis ekspresowy i zwyczajny

Co ważne, zgodnie z literalnym brzmieniem omawia-

nego przepisu podatnicy mogą dokonywać jednorazowo
odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środ-
ków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 klasyfikacji,
z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podat-
kowym, w którym środki te zostały wprowadzone do
ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerial-
nych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w ro-
ku podatkowym równowartości kwoty 50 tys. euro łącz-
nej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to,
że prawa do ekspresowej amortyzacji małych podatni-
ków oraz podatników rozpoczynających po raz pierwszy
prowadzenie działalności gospodarczej nie pozbawi fakt,
iż w roku podatkowym dokonają oni zakupów inwesty-
cyjnych przekraczających równowartość 50 tys. euro.

Dla prawa do amortyzacji w sposób ekspresowy nie

ma też znaczenia, w jaki sposób podatnik do niej upraw-
niony zdecyduje się rozliczać wydatki na zakup środków
trwałych, które przekroczą w roku podatkowym limit 50
tys. euro albo są w katalogu środków trwałych, których
nie można w sposób ekspresowy amortyzować (np. nie-
ruchomości).

Dla przykładu, podatnik, który korzysta z amortyza-

cji ekspresowej, może w tym samym roku kupić np. uży-
wany samochód ciężarowy (używany, a więc użytkowa-
ny przez poprzedniego właściciela przez co najmniej pół
roku) i dzięki temu skrócić amortyzację o połowę, czyli
do 30 zamiast 60 miesięcy.

Oczywiście prawa do skorzystania z ekspresowej amor-

tyzacji w danym roku podatkowym nie pozbawi podatni-
ka także fakt wliczenia najpierw w koszty 188 tys. zł z ty-
tułu amortyzacji wprowadzonych w danym roku do ewi-
dencji środków trwałych składników majątku, a następ-
nie zakupienie kolejnych środków trwałych. I to zarówno
o wartości początkowej do 3,5 tys. zł każdego z nich, jak
i takiej wartości przekraczającej ów limit.

Konsekwencją takich następnych zakupów w pierw-

szym przypadku jest prawo do jednorazowej amortyza-
cji w koszty takich mniej wartościowych składników ma-
jątku. Zaś w przypadku drugim – prawo do amortyzacji
podatkowej na zasadach standardowych. Wówczas
zresztą podatnik może zastosować do ich amortyzacji
jedną (wybraną) metodę amortyzacji: liniową albo de-
gresywną.

Prawa do amortyzacji na opisywanych preferencyjnych

zasadach nie utraci także podatnik, który oprócz zakupu
środków trwałych uprawniających do takiej amortyzacji
dokona zakupu innych składników majątku, w stosunku
do których amortyzacja ekspresowa jest wykluczona –
np. lokal użytkowy czy samochód osobowy. W takim
przypadku, niezależnie od wartości odpisów w tym roku
podatkowym w ramach amortyzacji przyspieszonej, mo-
że dokonywać odpisów od tych pozostałych inwestycji na

zasadach standardowych – np. korzystając z amortyzacji
metodą liniową albo metodą degresywną.

Podatnik spełniający kryteria małego podatnika albo

podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności
gospodarczej ma prawo do skorzystania z amortyzacji
ekspresowej wielokrotnie w ciągu roku, byle tylko suma
dokonanych w ten sposób odpisów nie przekroczyła
równowartości 50 tys. euro.

Gdyby jednak kolejny zakup inwestycyjny przekro-

czył limit równowartości 50 tys. euro, podatnik ma pra-
wo wliczyć bezpośrednio w koszty tylko różnicę między
limitem a wliczoną już w ramach ekspresowej amortyza-
cji kwotą, zaś różnicę między wartością początkową te-
go kolejnego zakupu a wliczoną bezpośrednio w koszty
kwotą amortyzować na zasadach ogólnych – i to dopie-
ro od początku kolejnego roku. Dla przykładu, jeśli po-
datnik od początku roku do października nabył i wliczył
bezpośrednio w koszty środki trwałe o wartości 180 tys.
zł, a potem w listopadzie wyda jeszcze 25 tys. zł na
sprzęt, który można amortyzować wedle stawki rocznej
14 proc., postąpi w sposób następujący. Wpisze do ewi-
dencji środków trwałych ten ostatni zakup z wartością

początkową 25 tys. zł. Ustali roczną stawkę amortyzacji
14 proc. i np. miesięczny sposób amortyzowania w kosz-
ty. Następnie w koszty listopada (a tym samym roku
2008) wpisze bezpośrednio 8 tys. zł (różnica między li-
mitem 188 tys. zł możliwym do uwzględnienia w kosz-
tach 2008 roku z tytułu ekspresowej amortyzacji a sumą
wliczonych wcześniej w koszty wydatków w wysokości
180 tys. zł). Natomiast począwszy od stycznia 2009 ro-
ku, wliczać będzie w koszty miesięcznej raty amortyza-
cji. Potrwa ona do miesiąca, w którym odliczenia z tytu-
łu tego zakupu w ramach amortyzacji ekspresowej i su-
ma rat standardowej amortyzacji zrówna się z wartością
początkową tego zakupu.

Inwestycja z przesunięciem w czasie

Z zasad regulujących ekspresową amortyzację wynika

również, że wliczyć można w koszty roku, w którym po-
datnik rozpoczyna po raz pierwszy prowadzenie działal-
ności gospodarczej albo spełnia warunki małego podatni-
ka, środki trwałe, które zostały wprowadzone do ewiden-
cji środków trwałych oraz wartości niematerialnych

PRZYKŁAD

KORZYŚĆ Z EKSPRESOWEJ AMORTYZACJI

W czerwcu 2006 roku podatnik kupił komplet obrabiarek do metalu, których wartość początkowa wyniosła 54 800 zł. Zgodnie ze
stawką przewidzianą w klasyfikacji środków trwałych, począwszy od lipca 2006 roku, mógł amortyzować w koszty rocznie nie wię-
cej niż 14 proc. wartości początkowej, czyli 7672 zł. Załóżmy, że w 2006 roku osiągnął dochód z działalności (do opodatkowania, bez
uwzględnienia amortyzacji) w wysokości 52 200 zł (zakup sfinansował z kredytu inwestycyjnego) i zdecydował się na amortyzację
w cyklu miesięcznym. W związku z tym za 2006 rok mógł wliczyć w koszt z tego tytułu 3836 zł. Zmniejszył on podstawę opodatko-
wania do 48 364 zł. Oznacza to, że właściciel małej firmy zapłacił podatek w wysokości 9189 zł, gdy korzysta z opodatkowania na
podstawie art. 30c (podatek w stałej wysokości 19 proc.) lub 9906 zł, jeśli płacił podatek według skali. Natomiast realizując taką in-
westycję po 1 stycznia 2007 r., pomniejszy dochód w całości o poniesiony wydatek. W efekcie na działalności poniesie stratę w wy-
sokości 2600 zł. I mało że nie zapłaci podatku, to w kolejnych latach będzie mógł dodatkowo dochód pomniejszyć o tę stratę.

PRZYKŁAD

INWESTYCJA PONAD 50 TYS. EURO

Podatnik rozpoczynający od 1 lutego tego roku działalność gospodarczą kupi nowy samochód dostawczy o wartości netto 240 tys.
zł. Podatnik ten może skorzystać z ekspresowej amortyzacji, ale w koszty może wliczyć z tego tytułu 188 zł tys. zł. Praktycznie po-
stąpi tak. Załóżmy, że samochód kupi w lutym. W tym miesiącu wpisze go do ewidencji środków trwałych i jednocześnie wliczy
w koszty prowadzonej działalności 188 tys. zł. Ustali też roczną stawkę amortyzacji (np. 20 proc.). Począwszy od stycznia 2009 r.,
będzie mógł amortyzować w koszty nadwyżkę ponad limit 50 tys. euro (a więc 52 tys. zł). Jeśli zdecyduje się na umorzenia w cyklu
miesięcznym, będzie mógł wliczać w koszty co miesiąc 4 tys. zł (240 tys. zł x 20 proc. podzielone przez 12).

PRZYKŁAD

DWIE INWESTYCJE W ROKU

Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej od 1 lutego 2008 r. Spełnia warunki dające mu prawo do skorzystania
z amortyzacji na zasadach ekspresowych. Najpierw w marcu 2008 roku kupi samochód ciężarowy o wartości przekraczającej 188
tys. zł. W związku z tym wliczy w koszty 188 tys. zł w ramach szybkiej amortyzacji (resztę będzie amortyzował, począwszy od stycz-
nia 2009 r. na zasadach amortyzacji liniowej). Następnie zaś zakupi samochód dostawczy o wartości początkowej 90 tys. zł, np. w li-
stopadzie 2008 r. Nie utraci w związku z tym prawa do amortyzacji ekspresowej samochodu ciężarowego, choć wartość zakupio-
nych w 2008 roku przez niego środków trwałych zdecydowanie przekroczy równowartość 50 tys. euro. Samochód dostawczy bę-
dzie amortyzował na zasadach standardowych. Załóżmy, że zdecyduje się na amortyzację metodą liniową. W listopadzie 2008 r.
wprowadzi samochód do ewidencji środków trwałych, z wartością początkową 90 tys. zł. Przyjmie stawkę roczną amortyzacji w wy-
sokości 20 proc. oraz zdecyduje się na rozliczanie amortyzacji w cyklu miesięcznym. Oznacza to, że co miesiąc, począwszy od grud-
nia 2008 r., a skończywszy na listopadzie 2013 roku wliczał będzie w koszty prowadzonej działalności 1,5 tys. zł.

PRZYKŁAD

TRZY INWESTYCJE ANTYZALICZKOWE

Podatnik mający prawo do ekspresowej amortyzacji w marcu 2008 roku kupił i ujął w ewidencji środków trwałych maszyny do pro-
dukcji o wartości początkowej 67 tys. zł. W związku z tym w całości wliczy je w koszt prowadzonej działalności już w kwietniu, co
będzie miało wpływ na wysokość zaliczki na podatek ustalanej za okres od stycznia do kwietnia. Następnie w maju 2008 roku ku-
pił nowe urządzenia do transportu wewnętrznego za 100 tys. zł. Wpisał je do ewidencji środków trwałych w maju i od razu w ca-
łości wliczył w koszty w ramach amortyzacji ekspresowej (w sumie wydatki wliczone w koszty w ten sposób wyniosą 167 tys., a więc
nie przekroczą limitu równowartości 50 tys. euro, czyli 188 tys. zł.). I na koniec w listopadzie 2008 roku podatnik kupi nowe urzą-
dzenie biurowe o wartości 8,5 tys. zł. Ponownie wliczy je w całości w koszty w ramach amortyzacji ekspresowej, ponieważ w sumie
wydatki inwestycyjne w 2008 roku wyniosą 175,5 tys. zł i nie przekroczą limitu.

PRZYKŁAD

ZŁY TERMIN INWESTYCJI I NADPŁATA PODATKU

Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą od 1 stycznia 2008 r. zdecydował się na płacenie podatku w stałej wysokości 19
proc. oraz rozliczanie zaliczek w systemie kwartalnym. Za I kwartał uzyskał dochód w wysokości 30 tys. zł. Do 20 kwietnia będzie
musiał odprowadzić w formie zaliczki na podatek 5,7 tys. zł. Jeśli w II kwartale uzyska podobny dochód i np. w maju zdecyduje się
na zakup środka trwałego o wartości 50 tys. zł, który to zakup w całości wliczy w koszty w ramach ekspresowej amortyzacji, do-
chód do opodatkowania za pierwsze półrocze wyniesie 10 tys. zł, a wymagana zaliczka na podatek 1,9 tys. zł. Będzie to oznaczało,
że podatnik nadpłaci (poprzez zaliczkę kwietniową) 3,8 tys. zł.

Forma zaliczek bez znaczenia

Prawo do ekspresowej amortyzacji mają zarówno podatnicy,
którzy na rok podatkowy wybrali opodatkowanie według ska-
li podatkowej, jak i podatnicy, którzy zawiadomią naczelnika
urzędu skarbowego o wyborze liniowego opłacania podatku
w danym roku podatkowym.

Mały podatnik

Mały podatnik to podatnik, u którego wartość przychodu ze
sprzedaży (wraz z kwotą podatku od towarów i usług) nie
przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej
w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 800 tys. euro;
przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według
średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Pol-
ski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzają-
cego rok podatkowy, w zaokrągleniu do 1000 zł.

PRZYKŁAD

OPTYMALIZACJA ZALICZKI KWARTALNEJ PRZY PODATKU LINIOWYM

Ten sam podatnik, który uzyskał w pierwszej połowie tego roku dochód do opodatkowania w wysokości 90 tys. zł, a w III kwarta-
le 60 tys. zł, korzysta w 2008 roku z możliwości płacenia zaliczek kwartalnie, a jednocześnie wybrał podatek w stałej wysokości 19
proc. (art. 30c ustawy o PIT). W jego przypadku podatek zapłacony za pierwsze półrocze to 17 100 zł, a za III kwartał 11 400 zł.
W konsekwencji ten podatnik musi do 20 grudnia zapłacić jako zaliczkę za IV kwartał także kwotę 11 400 zł. Tymczasem odpowied-
nio ustawiając strategię dochodowo-kosztową, w tym plasując w III kwartale wydatki inwestycyjne, mógłby na identycznych zasa-
dach, jak opisane wcześniej, zawiesić swoje obciążenia z tytułu podatku dochodowego na okres od 20 lipca do 30 kwietnia następ-
nego roku.

E

4

Niezbędnik

PIĄTEK 24 października 2008

www.gazetaprawna.pl

i prawnych. Przy czym ani ten przepis, ani żaden inny nie
ogranicza listy powodów ani sposobów, w jaki środki te
zostały do ewidencji wprowadzone. Wynika z tego, że
amortyzacją ekspresową objęte są zarówno środki trwałe,
które zostały nabyte i jako takie wprowadzone do ewiden-
cji środków trwałych (i to zarówno nabyte jako nowe środ-
ki trwałe, jak i używane środki trwałe), jak i takie, które
do ewidencji środków trwałych podatnik mógł wpisać
z każdej innej okazji, uregulowanej w art. 22a-22o ustawy
o PIT.

Chodzi tu więc składniki majątku, stanowiące własność

lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we
własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu
przyjęcia do używania o przewidywanym okresie używa-
nia dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na
potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalno-
ścią gospodarczą. Także o podlegające amortyzacji, nieza-
leżnie od przewidywanego okresu używania: przyjęte do
używania inwestycje w obcych środkach trwałych (okre-
ślane mianem inwestycji w obce środki trwałe, a także
składniki majątku niestanowiące własności lub współwła-
sności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrze-
by związane z prowadzoną działalnością na podstawie
umowy leasingu, zawartej z właścicielem lub współwłaści-
cielami tych składników, jeżeli zgodnie z umową odpisów
amortyzacyjnych dokonuje korzystający.

Forma zaliczek bez znaczenia

Dla prawa do amortyzacji metodą ekspresową nie ma

znaczenia sposób, w jaki podatnik prowadzący działal-
ność gospodarczą zdecyduje się płacić zaliczki na poda-
tek w roku, w którym z prawa do ekspresowej amortyza-
cji zechce skorzystać.

Może więc w tym roku zdecydować się zarówno na

płacenie zaliczek w sposób uproszczony (pod warun-
kiem, że nie jest podatnikiem rozpoczynającym dopiero
prowadzenie działalności gospodarczej, gdyż tacy po-
datnicy prawa do uproszczonych zaliczek w roku, w któ-
rym rozpoczynają działalność, nie mają), w trybie kwar-
talnym (pod warunkiem że jest małym podatnikiem, bo
takim przysługuje prawo do płacenia zaliczek kwartal-
nie), jak i na ogólnych zasadach – czyli co miesiąc, usta-
lając je od narastającego od początku roku dochodu.

Wliczanie w koszty po utracie karty lub ryczałtu

Z amortyzacji ekspresowej może skorzystać także po-

datnik, który w trakcie roku utraci prawo do opodatko-
wania na zasadach ryczałtowych: w formie karty podat-
kowej albo ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
o ile tylko spełni jeden z dwóch warunków określonych
w ustawie o PIT, czyli będzie podatnikiem rozpoczynają-
cym po raz pierwszy wykonywanie działalności gospo-
darczej albo spełnia kryteria małego podatnika.

Tak będzie na przykład wówczas, gdy podatnik, rozpo-

czynając działalność od stycznia 2008 r., wybierze podatek
w formie karty podatkowej (składając wcześniej wniosek
w formie PIT-16 o przyznanie karty podatkowej), a następ-
nie, np. w połowie 2008 r., utraci prawo do rozliczania się
z fiskusem w formie karty, bo np. przekroczy liczbę zatrud-
nionych osób, która dla jego rodzaju działalności jest limito-
wana mocą przepisów ustawy o podatku zryczałtowanym.
Wtedy oczywiście musi zaprowadzić księgę przychodów
i rozchodów i rozliczać się z fiskusem na zasadach ogól-
nych. Ponieważ będzie małym podatnikiem, ma prawo do
wliczania od razu w koszty wydatków inwestycyjnych w ra-
mach ekspresowej amortyzacji do wartości 188 tys. zł.

Metoda liniowa lub degresywna

Podatnikom, którzy nie spełniają powyższych kryte-

riów – a także w przypadku małych podatników i podatni-
ków rozpoczynających po raz pierwszy prowadzenie
działalności gospodarczej, w stosunku do składników ma-
jątku o wartości przekraczającej w roku podatkowym 50
tys. euro lub niemieszczących się w kategorii uprawniają-
cej do ekspresowej amortyzacji – dla inwestycji listopado-
wych, w celu obniżki podstawy do wyliczenia zaliczki, po-
zostaje do stosowania w amortyzacji metoda liniowa lub
degresywna. Stosownie do nazwy amortyzacja liniowa
polega na tym, że przez cały okres trwania amortyzacji,
a więc od jej rozpoczęcia aż do chwili, gdy suma odpisów
zrówna się z wartością początkową, podatnik wlicza
w koszty odpisy amortyzacyjne w równej wysokości.

Zgodnie z art. 22k ust. 1 ustawy o PIT podatnicy mo-

gą stosować amortyzację według tak zwanej metody de-
gresywnej. Polega ona na tym, że na początku miesięcz-
ne raty amortyzacji można podwyższać współczynni-
kiem nie wyższym niż 2,0, a w następnych latach podat-
kowych – nalicza się je od wartości początkowej
pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne,
ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Po-
cząwszy od roku podatkowego, w którym tak określona
roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej
kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu meto-
dy liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów
amortyzacyjnych zgodnie z amortyzacją liniową.

Elastyczna polityka zaliczkowa

Zakup i rozliczenie w ramach ekspresowej amortyza-

cji środka trwałego o znacznej wartości to najszybszy

i najłatwiejszy sposób podatkowego zoptymalizowania
podstawy wymiaru listopadowej, a w konsekwencji
i grudniowej, zaliczki na podatek. Ale nie jest to sposób
jedyny. W zależności od konkretnych potrzeb, każdy po-
datnik może sobie zaplanować własną strategię przesu-
wania na wcześniejsze lub późniejsze terminy, przycho-
dów lub kosztów. Oczywiście uwzględniając prawnopo-
datkowe uwarunkowania takich operacji, w tym dość
surowe przepisy dotyczące momentu powstawania przy-
chodu (obowiązku podatkowego) czy kosztu.

Rzecz cała nie dotyczy zresztą tylko listopada i opera-

cji ostatnich zaliczek w roku czy, jak to ma miejsce
w przypadku kwartalnego trybu płacenia zaliczek, przy-
chodów i kosztów w trzecim kwartale roku. Tego rodza-
ju modelowanie służące kreowaniu dłuższych lub krót-
szych wakacji podatkowych można stosować także w in-
nych terminach roku.

Załóżmy, że aby uniknąć wysokiej zaliczki listopado-

wo-grudniowej, podatnik w listopadzie poniósł wysokie
koszty, w tym znaczną ich część wyprzedzająco, zaś
w grudniu ma głównie przychody. W konsekwencji tak
czy owak będzie musiał zapłacić podatek, choć dopiero
w kwietniu następnego roku. By jednak nie było to ob-
ciążenie ponad siły firmy, można już teraz zaplanować
strategię podatkową na cały przyszły lub przynajmniej
pierwsza połowę roku. Dla przykładu, dla przedsiębior-
cy, który w 2008 roku płacił zaliczki systemem kwartal-
nym, być może dobrym rozwiązaniem będzie wybór na
2009 rok systemu miesięcznego i odwrotnie.

Z kolei podatnicy, którzy w 2008 roku rozliczali za-

liczki w systemie kwartalnym i nie zastosowali powyż-
szych rozwiązań w celu zminimalizowania zaliczki za

ostatni kwartał, mogą ten fakt wykorzystać w przyszło-
ści. Podobnie jak osoby, które poniosą wysokie wydatki
w listopadzie, by ograniczyć zaliczkę listopadowo-gru-
dniową, a w grudniu nie osiągną odpowiednio wysokich
dochodów.

Tacy podatnicy mogą wybrać na przyszły rok system

rozliczeń kwartalnych. Wówczas skorzystają ze zwolnie-
nia z obciążeń w postaci podatku dochodowego na począt-
ku przyszłego roku. Jeśli odpowiednio skalkulują dochód
za I kwartał pod należny im zwrot nadpłaconych zaliczek,
znaczące kwoty na zaliczkę związaną z PIT będą wówczas
musieli wyasygnować dopiero w lipcu 2009 r.

Załóżmy, że podatnik, który w związku z wysokim do-

chodem za listopad 2008 r. zapłacił 22 grudnia wysoką za-
liczkę listopadowo-grudniową, ma do zwrotu w ramach
PIT-36 za 2008 rok 12 tys. zł. Na 2009 rok podatnik ten
wybierze kwartalny sposób rozliczania zaliczek. Załóżmy
też, że w okresie od początku roku do końca marca podat-
nik ten osiągnie dochód do opodatkowania w wysokości
60 tys. zł i na 2009 rok wybrał podatek w stałej wysokości
19 proc. Wynika z tego, że do 20 kwietnia 2009 r. podatnik
ten musi zapłacić tytułem pierwszej zaliczki w 2009 rok
11,4 tys. zł. Jeśli odpowiednio wcześnie, np. już w stycz-
niu, złoży swoje zeznanie podatkowe PIT-36 lub PIT-36L
za 2008 rok, jest wysoce prawdopodobne, że nadpłatę
w wysokości 12 tys. zł otrzyma przed terminem zapłaty
zaliczki za I kwartał. Ponieważ zaliczka za II kwartał płat-
na jest dopiero 20 lipca, podatnik przez pierwszą połowę
2009 r. nie musi mieć pieniędzy na podatek dochodowy
z działalności gospodarczej, niezależnie od tego, jak wyso-
kie dochody w tym okresie osiągnie.

■

Dodatek przygotowała EDYTA DOBROWOLSKA

PRZYKŁAD

INWESTYCJA PAŹDZIERNIKOWO-LISTOPADOWA

Podatnik spełniający kryteria małego podatnika nabył w październiku 2008 r. obrabiarkę numeryczną o wartości 78 tys. zł. Na prze-
łomie października i listopada nastąpi jej montaż, który kosztował będzie 2,3 tys. zł. W listopadzie, jako w pełni zdatną do użytko-
wania, obrabiarkę tę podatnik wpisze do ewidencji środków trwałych, z wartością początkową 80,3 tys. zł. W listopadzie też wli-
czy cały wydatek 80,3 tys. zł w koszty prowadzonej działalności.

PRZYKŁAD

INWESTYCJA BEZ WYDATKÓW

Podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej od października 2008 r. otrzyma w listopadzie w darowiźnie od oj-
ca sprzęt komputerowy o wartości 23 tys. zł. Sprzęt ten zdecyduje się wykorzystać do prowadzonej przez siebie działalności gospo-
darczej. W związku z tym od razu w październiku wprowadzi go do ewidencji środków trwałych. Zgodnie z przepisami o amorty-
zacji, wartość początkową środka trwałego w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób stanowi
wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niż-
szej wysokości. W umowie darowizny wartość rynkowa została ustalona na 23 tys. zł. Podatnik, nie ponosząc ani złotówki wydat-
ku, może od razu wliczyć w koszty prowadzonej działalności kwotę 23 tys. zł. Oznacza to, że praktycznie uzyskuje zwolnienie z po-
datku dochodu uzyskanego z działalności w takiej właśnie wysokości.

PRZYKŁAD

ROZLICZENIE PIT-36 I ZALICZKA ZA MARZEC

Podatnik w celu uniknięcia wysokiej zaliczki za listopad i grudzień 2008 r. przyspieszył znaczne wydatki na listopad zaś przy-
chody na grudzień. W konsekwencji w grudniu pojawił się dochód do opodatkowania w wysokości 20 tys. zł. Dochód liczo-
ny od stycznia do października wyniósł 100 tys. zł i podatnik, który w 2008 roku nie korzystał z podatku w stałej wysokości
19 proc. za cały 2008 rok, zapłacił tytułem zaliczek 25 966 zł. Zobowiązanie podatkowe z tytułu dochodu z działalności go-
spodarczej uzyskanego w całym 2008 roku wyniesie zaś 33 966 zł. Wynika z tego, że podatnik będzie musiał w terminie do
30 kwietnia 2009 r. dopłacić 8 tys. zł. Ponadto w kwietniu, w terminie do 20 kwietnia, podatnik musi uiścić zaliczkę od do-
chodu uzyskanego w marcu 2009 r. Załóżmy, że będzie to dochód w wysokości 12 tys. zł, co według skali podatkowej na 2009
rok, da zaliczkę na podatek w wysokości (po zaokrągleniu) 1604 zł. Ostatecznie w kwietniu musi na podatek dochodowy za-
rezerwować 9604 zł.

PRZYKŁAD

AMORTYZACJA SAMOCHODU OSOBOWEGO

Podatnik kupił w styczniu 2008 r. samochód osobowy o wartości początkowej 60 tys. zł. Ponieważ może tylko zastosować roczną
stawkę amortyzacji 20 proc., roczny odpis amortyzacyjny wyniesie 12 tys. zł. Gdy zdecyduje się na miesięczne rozliczanie amorty-
zacji, od lutego 2008 r. do stycznia 2013 r. w koszty każdego miesiąca wliczał będzie równo 1 tys. zł. Gdy wybierze tryb kwartalny,
równo po 3 tys. zł za kwartał, a przy trybie rocznym – równo po 12 tys. zł, z tym że w opisywanym przypadku w pierwszym roku
maksymalnie 11 tys. zł – niezależnie od tego, czy będzie to tryb miesięczny, kwartalny czy roczny, ponieważ zakupiony środek trwa-
ły wpisze do ewidencji środków trwałych i zgodnie z przepisami ustawy o PIT amortyzacje może rozpocząć od miesiąca następują-
cego po miesiącu, w którym taki środek trwały wprowadził do ewidencji.

PRZYKŁAD

ROZLICZENIE PIT-36 I ZALICZKA ZA I KWARTAŁ

Podatnik, który uniknął płacenia zaliczki na podatek za listopad i grudzień 2008 r., ma do zapłacenia w kwietniu 2009 r. 8 tys.
zł. Jednocześnie na 2009 rok wybrał kwartalny system rozliczania zaliczek i podatek w stałej wysokości 19 proc. W I kwartale
2009 r. osiągnie dochód do opodatkowania (po uwzględnieniu przysługujących odliczeń i ulg) w wysokości 60 tys. zł. Zaliczka
na podatek za I kwartał wyniesie 11 400 zł. Razem z rozliczeniem PIT-36 za 2008 rok przedsiębiorca musi zarezerwować na kwie-
cień kwotę19 400 zł.

PRZYKŁAD

ZALICZENIE W KOSZTY CZĘŚCI WYDATKÓW

Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej od 1 marca 2008 r. Nie złożył żadnego zawiadomienia co do sposo-
bu płacenia podatku dochodowego, a jedynie powiadomił naczelnika urzędu skarbowego o zaprowadzeniu księgi przychodów
i rozchodów. Uzyska dochód do opodatkowania (po odliczeniu od przychodu kosztów, w tym standardowych odpisów amor-
tyzacyjnych i składek na ubezpieczenia społeczne) za cały 2008 rok w wysokości 201 tys. zł. Na zakup środków trwałych wyda
190 tys. zł, z czego o 188 tys. zł pomniejszy dochód, wliczając wydatki bezpośrednio w koszty w ramach ekspresowej amorty-
zacji. Ostatecznie dochód do opodatkowania wyniesie 13 tys. zł. Podatek – wyliczony według skali podatkowej – 1883 zł (po
zaokrągleniu), czyli mniej niż wówczas, gdyby podatnik ten zdecydował się na płacenie podatku w stałej wysokości 19 proc.
(2470 zł podatku).